VĂN HÓA GIẢ DỐI

Tôi lái xe với một người bạn qua khu trường đại học. Anh ấy làm việc tại phòng quản lý các nguồn lực của nhà trường. Tôi buột miệng nói: “Anh biết không, tôi rất thắc mắc. Tôi biết có những vấn đề luân lý phức tạp, như phải làm gì nếu có năm người đàn ông trên một chiếc thuyền cứu hộ mà chỉ đủ chỗ cho bốn người, nhưng tôi quan ngại rằng đa số các vấn đề luân lý hằng ngày không phức tạp áp dụng Mười Điều Răn, mà chỉ phức tạp vì chúng ta tin rằng trong trường hợp này thì ăn cắp, nói dối hoặc bất cứ điều gì khác vẫn tốt.”

Bạn tôi nói lớn: “Nói dối, nếu chúng ta chỉ có thể làm người ta ngưng nói dối. Ở văn phòng của tôi, chúng tôi không thể nghĩ ra điều gì chúng tôi có, vì mọi người luôn nói dối, vì thế chúng tôi không thể có phán đoán đáng tin về những gì chúng tôi cần.”

Anh giải thích rằng vì người ta biết mọi khoa đều luôn nói quá về ngân sách khoảng 20%, văn phòng của anh cắt giảm ngân sách cỡ đó, cho rằng họ nói dối. Một số khoa bắt đầu theo điều này và phóng đại ngân sách khoảng 25%. Cuối cùng, văn phòng của anh bắt đầu cắt giảm mỗi ngân sách khoảng 25%.

Sau một thời gian, trò chơi mèo chuột này trở nên quá phức tạp, không ai biết mục tiêu họ nhắm tới hoặc không biết mũi tên thật nào còn trong ống đựng tên của họ.

Chúng ta sống trong những tình huống mà chúng ta không thể biết mọi thứ chúng ta cần để quyết định phải làm gì. Cho nên chúng ta cần tin sự thật về thông tin người khác cho biết. Lời đối đáp là lời của Philatô: “Sự thật là gì?” (Ga 18:38) Có sự thật của bạn và sự thật của tôi. Hoặc, như một người thực dụng nói, sự thật là điều phục vụ kết quả thực tế nào đó.

Nhưng kinh nghiệm mới đây của chúng ta không cho chúng ta thấy mối nguy của việc cho phép “sự thật” có ích cho kết quả thực dụng của người khác hay sao?

Văn sĩ Mark Twain viết: “Có ba loại nói dối: dối trá, lừa đảo, và thống kê.” Trong thời đại chúng ta có sự dối trá, sự lừa đảo, và tin tức. Chẳng hạn mới đây, trường hợp Elaine Riddick, một luật sư hăng say bảo vệ sự sống người da đen, đã bị hiếp dâm lúc cô mới 13 tuổi. Sau khi sinh đứa bé, cô bị ép triệt sản. Từ đó, cô đấu tranh cho quyền phụ nữ và thai nhi.

Tuy nhiên, khi báo Washington Post viết về cô, với tựa đề “Cô gái vượt qua cuộc triệt sản ép buộc, cô sợ còn nhiều vụ nữa trong thời kỳ hậu Roe.” Điều này có vẻ như cô chống lại quyết định Dobbs. Nhưng không gì có thể xa hơn ngoài sự thật.

Trong một bài trên trang www.PillarCatholic.com, cô nói: “Washington Post đã nói sai về tôi khi ủng hộ quyền phá thai mặc dù họ biết rõ, tôi đã nói trong một cuộc phỏng vấn rằng TÔI PHẢN ĐỐI VIỆC PHÁ THAI và TÔI BẢO VỆ SỰ SỐNG.” Trong bài báo của Washington Post lại trích dẫn lời cô nói thế này: “Tôi nghĩ rằng phụ nữ nên kiểm soát cơ thể mình.” Thật ra Riddick nói về việc cưỡng ép triệt sản, chứ không nói việc phá thai. Chúng ta có thể gọi loại “tin tức” đó là gì nếu không là sự dối trá quốc tế?

Nguồn tin quan trọng chơi trò lừa đảo với sự thật để chúng ta tự thấy mình có hai tình huống khủng khiếp. Thứ nhất là người ta chỉ tin loại tin tức phù hợp với khái niệm đã biết trước hoặc tường thuật. Thứ hai là một số người không tin loại tin tức đó, ngay cả khi nó nói thật.

Tại sao một số người tin InfoWars của Alex Jones khi nói rằng vụ giết hại 20 trẻ em và 6 người lớn tại trường học Sandy Hook là lừa đảo, đến nỗi họ bắt đầu quấy nhiễu cha mẹ của các nạn nhân trẻ em?

Tại sao một số người vẫn tin rằng không có vụ Holocaust? Bởi vì người ta tin những gì họ muốn tin, và họ từ chối cả sự hiển nhiên trái ngược. Có 200 cuốn sách sử nói một điều: Chưa thẩm tra. Một trang web nói ngược lại: Có bằng chứng!

Sự ám ảnh truyền thông với việc tái xác định tường thuật của họ, dù tự do hay bảo thủ, dù NPR hay Fox News, đều ở trong cách thức của những người thực sự có thông tin cần thiết để phán đoán cẩn thận. Các nguồn tin chính, các trang web, và các buổi nói chuyện đang làm cho hàng tỷ chiêu trò về nỗi lo sợ và sự tức giận.

Người Công giáo được mời gọi tới điều tốt đẹp hơn. Kinh Thánh nói: “Người chậm giận thì đầy sáng suốt, kẻ nóng tính để lộ cái dại khờ.” (Cn 14:29) Thiên Chúa mời gọi chúng ta làm gì? Và Thánh Phaolô nói: “Anh em là những người được Thiên Chúa tuyển lựa, hiến thánh và yêu thương. Vì thế, anh em hãy có lòng thương cảm, nhân hậu, khiêm nhu, hiền hòa và nhẫn nại.” (Cl 3:12)

Nhưng chúng ta có nên kiên nhẫn với sự dữ xung quanh chúng ta? Thiên Chúa nói: “Hãy lặng thinh trước mặt Chúa và đợi trông Người. Bạn chẳng nên nổi giận với kẻ được thành công hay với người xảo trá.” (Tv 37:7) Cuối cùng, Thánh Phaolô nói: “Một khi đã cởi bỏ sự gian dối, mỗi người trong anh em hãy nói sự thật với người thân cận, vì chúng ta là phần thân thể của nhau.” (Ep 4:25)

Tôi không biết chúng ta có thể nghiêm túc dùng cách nào và tiếp tục để mình chịu sự ám ảnh của truyền thông đại chúng, tin tức, mạng xã hội, twitter,… Rất nhiều thông tin tương tự từ các nguồn cho chúng ta những thứ chúng ta không cần. Những gì chúng ta cần là tâm trí điềm tĩnh khi tìm kiếm sự thật đầy đủ, không tức giận khi tìm kiếm cách chứng minh cho sự cơn giận chính đáng của mình.

Chúng ta nên phục vụ nếu chúng ta đã tuyên bố, không phải tuyên bố “sự thật là những gì nguồn tin cho biết,” mà tuyên bố “sự thật là khiêm nhường và kiên nhẫn phục tùng sự chính xác.” Hãy loại trừ tất cả những gì liên quan loại văn hóa giả dối, bởi vì chỉ có “sự thật giải thoát” chúng ta mà thôi. (Ga 8:32)

RANDALL SMITH

TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ TheCatholicThing.org)

Lễ Thánh Monica – 2022