VẤN ĐỀ SỰ THẬT

Chúa Giêsu nói với ông Philatô: “Tôi đã sinh ra và đã đến thế gian nhằm mục đích này: làm chứng cho sự thật. Ai đứng về phía sự thật thì nghe tiếng tôi”. Ông Philatô hỏi Ngài: “Quid est veritas? – Sự thật là gì?” (Ga 18:37-38). Câu hỏi của ông Philatô vang lên qua tiếng nói của nhiều người ngày nay, câu trả lời đúng cho câu hỏi này cũng tương tự, và do đó cũng vẫn quan trọng như xưa.

Khi nghiên cứu cách trình bày về vấn đề luân lý, một người bạn tìm kiếm cách định nghĩa về sự thật, và thấy Google nói thế này: “Một sự kiện hoặc niềm tin được chấp nhận là thật”. Ôi chao! Có hai vấn đề minh nhiên với cách định nghĩa này.

Có thể điều thứ nhất chúng ta nên coi định nghĩa này chẳng định nghĩa gì cả. Bất kỳ cách định nghĩa nào có khái niệm tương tự được dùng trong cách định nghĩa đó thì hoàn toàn vô nghĩa, giống như nói “sự thiện là điều tốt”. Chẳng có gì để cảm ơn!

Sai lầm lớn thứ hai thấy trong “sự khôn ngoan” của Google wisdom là tính chủ quan tự hủy diệt (self-destructive subjectivism) với cách định nghĩa như vậy. Nếu “chấp nhận” hoặc “đồng ý” với điều gì đó làm cho nó trở thành đúng thật thì sự thật đó không có. Nếu tôi tin (chấp nhận), hoặc thậm chí thuyết phục người khác đồng ý rằng “tôi là Thiên Chúa” thì điều đó có trở nên đúng thật không? Nếu như vậy, sự thật đó nghĩa là gì? Chẳng là gì cả!

Điều này có vẻ không quan trọng nhưng lại rất quan trọng. Kết luận hợp lý và theo tiềm thức về sự điên rồ như vậy là thuyết hư vô thuần túy (pure nihilism): Sự vô nghĩa hoàn toàn và sự phù phiếm tăm tối của cuộc sống. Nếu không có điều như vậy là sự thiện và sự ác khách quan, hoặc nếu tôi không thể biết điều gì chắc chắn, thì sự thật được xác định của Hitler cũng có giá trị như sự thật của Đức Giêsu Kitô. Có nghĩa là chúng ta không có quyền nói rằng cuộc tàn sát tập thể của Hitler là sai lầm. Có nghĩa là nhân quyền là cách xây dựng xã hội có thể được tạo ra hoặc loại bỏ. Có nghĩa là tôi không bao giờ biết tôi là ai, Kitô hữu đánh giá mình, hoặc không có người bạn thật. Có nghĩa là không có gì để tôi tin để cố gắng chịu khổ cực và đấu tranh, ngay cả cuộc đời tôi cũng là không. Bạn thấy thế nào?

Trước khi nắm bắt vấn đề, xin hãy mở cửa sổ ra và hít vào thật sâu. Cuộc sống không vô nghĩa. Sự thật hiện hữu. Thiên Chúa hiện hữu, và Ngài là chính Thực Thể đó. Các câu trả lời quan trọng cho con-rắn-lưỡi-chẻ này rõ ràng như chính chúng đơn giản.

Địng nghĩa thứ nhất về sự thật mà chúng ta phải nhớ và dạy cho người trẻ là thế giới này đã thấy: cách định nghĩa được yêu thích là cách định nghĩa của Thánh Thomas Aquinas, Thánh Bonaventure, và Chân phước John Duns Scotus, vì họ đứng trên đôi vai của hiền triết Plato, hiền triết Aristotle, và Thánh TS Augustinô. Quid est veritas? Đây là câu trả lời đơn giản: Adaequatio rei et intellectus [sự giống nhau của điều có thật và khái niệm theo sự hiểu biết, phù hợp với sự hiểu biết]. Những trái chuối hiện hữu và độc lập với kiến thức hoặc ý kiến về chúng. Phạm vi mà bạn nghĩ về một trái chuối phù hợp với thực tế của một trái chuối là phạm vi mà bạn biết sự thật về những trái chuối. Trí óc của chúng ta cho điều này là tự nhiên khi chúng ta đặt vấn đề hoặc tìm các hiểu. Đó là cái mà trí tuệ của chúng ta hoạt động.

Ngay cả khi chúng ta cố gắng bẻ cong cách hiểu thành sự tự hủy diệt bằng cách từ chối sự hiện hữu của sự thật, chúng ta vẫn dựa vào thực tế của sự thật để quyết định. Hãy nhìn vào định nghĩa của Google: Mặc dù cố gắng hủy diệt sự thật khách quan bằng cách xác định nó theo cách nói chủ quan hoàn toàn, nó cho bạn một cách định nghĩa đúng thật một cách khách quan! Thiên Chúa tạo dựng chúng ta để tìm kiếm và nhận biết sự thật, kiến thức này đã được chứng thực và làm cho thuận tiện bằng ý nghĩa chung vì con người hiện hữu. Từ chối điều này là sự phỉ báng chống lại Đấng Tạo Hóa nhân từ của chúng ta bằng cách từ chối các tặng phẩm mà Ngài trao ban cho chúng ta được giống hình ảnh Ngài, cũng như sự tốt lành của Ngài khi trao ban sự sống cho chúng ta có lý do và có mục đích. Hơn nữa, viện cớ thương xót hoặc khiêm nhường, giả bộ rằng cách hiểu sai của ai đó là sự thật có thể tin được thì đó là tôi chống lại người lân cận của chúng ta được tạo dựng vì sự thật, và chống lại tất cả những người chịu ảnh hưởng vì thông tin sai lầm đó. Điều này không là gì khác ngoài đức ái hoặc đức khiêm nhường đích thực! Bây giờ không là lúc để hèn nhát mà che giấu sự cởi mở hoặc thương xót; con đường bác ái mở ra trước chúng ta là cầu nguyện cho người lân cận của chúng ta, nhưng cũng phải cho họ biết về sự thật, vì chỉ có “đức ái trong chân lý, và chân lý trong đức ái” (caritas in veritate, et veritas in caritate).

Mặc dù khái niệm đó rất quan trọng, có một điều nữa: có sự thật và có Chân Lý. Câu trả lời quan trọng nhất cho câu hỏi “Sự thật là gì?” đã được đưa ra bởi Đấng thượng Trí, đã từng sống trên trần gian, vì Ngài là Đấng Vô Hạn, và chính Ngài đã xác định: “Tôi là Con Đường, là Sự Thật, và là Sự Sống” (Ga 14:6). Câu trả lời hoàn hảo nhất cho việc tìm kiếm Chân Lý luôn là Đức Kitô: Ngài là Thực Thể, Lý Do, Nguyên Nhân, và Tận Cùng cho sự hiện hữu của chúng ta. Ngài là Ngôi Lời, Ngài muốn chúng ta hiện hữu với một mục đích: Nhận biết và yêu mến Ngài – Đấng là Chân Lý – và hạnh phúc trong Ngài mãi mãi. Theo Thánh Augustine, “Ngài tạo dựng chúng ta cho Ngài, và trái tim chúng ta còn xao xuyến cho đến khi được nghỉ yên trong Ngài”.

Không có Đức Kitô, chúng ta “bước đi trong bóng tối” (Ga 12:35), điều mà C.S. Lewis đã nói rõ trong cuốn “The Great Divorce” (Đại Ly Hôn) là địa ngục của chúng ta: “Khép kín thụ tạo trong ngục tối của trí óc chúng ta” khi ngang bướng từ chối Thực Thể của Thiên Chúa (nghĩa là Nước Trời). Ngài đã hứa với chúng ta rằng những ai tìm kiếm Ngài sẽ được thấy Ngài (x. Mt 7:7; Lc 11:9). Chúng ta càng tìm kiếm Ngài, Đấng là Sự Thật, càng sớm tuân theo Ngài và yêu mến Ngài, chúng ta càng mau được hạnh phúc và thánh thiện – vì chúng ta được tạo dựng vì mục đích đó. Không còn nô lệ cho tội lỗi và không còn ngu xuẩn, chúng ta sẽ đến gần Thánh Tâm Chúa. Chúng ta sẽ “biết sự thật, và sự thật sẽ giải phóng” chúng ta (x. Ga 8:32).

STEPHEN SNYDER

TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ CrisisMagazine.com)

Tháng Sáu – 2019