TỰ BIẾT MÌNH

Quá Khứ Vương Mang Nhiều Lầm Lỗi

Hôm Nay Giũ Sạch Mọi Tội Khiên

Ông Dakêu là một nhân vật đặc biệt, ông không chỉ là trưởng trạm thuế vụ mà còn được đón Chúa Giêsu vào nhà ông. Điều đó được Thánh Luca kể trong Lc 19:1-10. Ông là người có dáng dấp thấp bé, lùn tịt, nhưng đức tin của ông lại cao vòi vọi. Ông thực sự là người thông minh, can đảm, dứt khoát, có quyết định mau mắn, chính xác, đặc biệt là ông tự biết mình.

Thánh Luca cho biết rằng hôm đó Chúa Giêsu vào thành Giêrikhô. Ở đó có một trưởng trạm thuế vụ giàu có tên là Dakêu. Nghe người ta nói về Chúa Giêsu, ông tìm cách được tận mắt thấy Ngài, nhưng ông không thể nhìn thấy Ngài vì ông lùn quá, trong khi dân chúng chen chúc đông như kiến. Vốn thông minh và nhanh trí, ông chạy tới phía trước và leo lên một cây sung, vì Chúa Giêsu sắp đi qua đó.

Chúa Giêsu đi tới chỗ cây sung, nhìn lên và nói: “Này ông Dakêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!” Lạ thật, chưa gặp mà Ngài đã biết tên ông ta là Dakêu. Có lẽ cũng vì thế mà ông Dakêu càng tâm phục khẩu phục. Nghe Chúa Giêsu gọi đích danh và nói ghé vào nhà, ông vội vàng tụt xuống và mừng rỡ đón rước Ngài. Thấy vậy, mọi người xầm xì với nhau: “Nhà người tội lỗi mà ông ấy cũng vào trọ!” Đúng là ghen ăn, tức ở, bụng dạ thật xấu xa.

Trong chúng ta cũng vẫn có những người nhỏ nhen và hèn hạ như thế, có vẻ biết rõ người khác nhưng lại mù lòa về chính mình. Chúa Giêsu biết người ta bàn ra tán vào, nhưng Ngài không nói gì vì chưa cần thiết, chưa đến lúc. Cũng có thể chính ông Dakêu cũng biết người ta ghét và nói xấu mình, nhưng ông cứ mặc kệ, việc mình thì mình làm, cứ là chính mình, ai nói sao thì nói. Có lần Chúa Giêsu đã nói: “Đừng bận tâm về những điều người ta nói xấu sau lưng bạn, vì họ là những người chỉ bới móc sai lầm trong đời bạn thay vì lo sửa sai lỗi lầm của chính mình.”

Đó là kiểu ông Biệt Phái tự tôn, chê trách ông thu thuế ngay khi đang cầu nguyện. (x. Lc 18:9-14) Có những kẻ chuyên gièm pha, ưa thọc gậy bánh xe, khoái ngậm máu phun người, thấy mình không ăn được thì phá cho hôi,… Họ là dạng “siêu nhân” mà văn sĩ Dale Carnegie, tác giả cuốn “Đắc Nhân Tâm,” đã đề cập: “Bất cứ kẻ ngu nào cũng có thể chỉ trích, chê trách và phàn nàn – và phần lớn những kẻ ngu xuẩn đều làm như vậy.”

Ngay lúc đó, ông Dakêu đứng đó thưa với Chúa rằng: “Thưa Ngài, đây phân nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo; và nếu tôi đã chiếm đoạt của ai cái gì, tôi xin đền gấp bốn.” Ông này nhanh trí nên quyết tâm được ngay, nhanh mà chính xác chứ không liều lĩnh hoặc bốc đồng. Và rồi Chúa Giêsu nói về ông Dakêu: “Hôm nay, ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi người này cũng là con cháu tổ phụ Ápraham. Vì Con Người đến để TÌM và CỨU những gì ĐÃ MẤT.” Nghe Chúa Giêsu nói vậy, chắc chắn những kẻ lẻo mép kia phải câm họng. Biết mắc cỡ mà sám hối thì tốt, nhưng nếu cố chấp, không phục thiện, thì khốn thay!

Biết người là sáng, biết mình là khôn. Biết mình và biết người có thể quyết tâm đúng đắn. Kẻ thù lớn nhất là chính mình, chiến thắng chính mình mới thực sự là dũng cảm. Không mặc kệ lời người ta nói về mình, nhưng đừng sợ vì người ta ghét mình, cần xét xem mình có sai như họ nói hay không để tự chấn chỉnh. Đa số chưa chắc hơn thiểu số. Một người nào đó nói: “Nếu có bất cứ ai làm bạn tổn thương, hãy coi họ như TỜ GIẤY NHÁM. Giấy nhám CHÀ XÁT và làm bạn ĐAU ĐỚN, nhưng bạn sẽ trở nên SÁNG BÓNG, còn họ thành miếng giấy VÔ DỤNG, chỉ BỎ ĐI thôi.” Một nhận định rất tuyệt vời!

Trong cuốn “Tự Thuật” (Confessions III, 6, 11), Thánh Augustinô chia sẻ kinh nghiệm tâm linh: “Chúa còn thân mật với tôi hơn chính tôi thân mật với tôi.” Cuối cùng chỉ có Chúa, chính Ngài mới là người mà chúng ta phải sợ, vì Ngài là Đấng “thấu suốt mọi sự” (1 Sb 28:9; Gđt 8:14; Et 5:1; 2 Mcb 7:35; 2 Mcb 9:5; 2 Mcb 12:22; 2 Mcb 15:2; G 28:27; Tv 139:2; Cn 16:2; Cn 21:2; Cn 24:12; Kn 1:6; Kn 7:23; Hc 23:19; Hc 42:20; Gr 11:20; Gr 20:12; 1 Cr 12:4-6) và có thể tiêu diệt cả hồn lẫn xác trong Hỏa Ngục. (Mt 10:28)

Khi người ta quyết tâm đúng thì phát ngôn đúng và hành động đúng, nếu quyết tâm sai thì phát ngôn sai và hành động sai. Đó hệ lụy tất yếu và có tính liên đới.

Thật khó khăn khi phải quyết định và dứt khoát, nhưng có vậy thì mới có thể bắt đầu hành động đúng, phần còn lại còn tùy vào sự kiên trì. Cần phải mạnh mẽ và dứt khoát để có thể quyết tâm mau chóng, nhưng cần phải nhận thức tinh tế mới khả dĩ quyết tâm đúng đắn. Không hề đơn giản, nhưng đó chính là bản lĩnh của mình.

Thi sĩ, tiểu thuyết gia, kịch tác gia và chính khách Edward Bulwer-Lytton, người Anh, đã nhận xét: “Ai thận trọng quan sát và kiên quyết vững vàng sẽ tự nhiên dần trở thành bậc anh tài.” Còn nhà giáo dục William Arthur Ward, người Mỹ, nhận định: “Sự kiên nhẫn của ngày hôm nay có thể biến những nản lòng của ngày hôm qua thành khám phá của ngày mai. Những mục đích của ngày hôm nay có thể biến những thất bại của ngày hôm qua thành quyết tâm của ngày mai.”

Lời Chúa không chỉ soi sáng mà còn xoáy sâu vào tâm hồn càng lúc càng rõ ràng hơn, thẳng thắn hơn, mạnh mẽ hơn, và đặc biệt là cũng gay gắt hơn. Cuối năm là thời điểm cần thiết để xem lại chính mình, luôn có nhiều điều cần quyết tâm hoặc tái quyết tâm – cả về đời thường và tâm linh.

Là phàm nhân, ai cũng luôn phải cố gắng quyết tâm và tái quyết tâm nhiều thứ, nhất là những điều quan trọng, đặc biệt là vấn đề tâm linh, liên quan sự sống đời đời. Phàm nhân yếu đuối như vẫn thực sự hạnh phúc vì chúng ta có Thiên Chúa vô cùng nhân từ và kiên nhẫn: “Chúa xót thương hết mọi người, vì Chúa làm được hết mọi sự. Chúa nhắm mắt làm ngơ, không nhìn đến tội lỗi loài người, để họ còn ăn năn hối cải.” (Kn 11:23) Chắc chắn không có thần linh nào như Thiên Chúa của chúng ta. Trình thuật St 18:20-32 cho biết rằng Tổ phụ Abraham đối diện Thiên Chúa với mối quan ngại về điều sẽ xảy ra cho thành Sôđôm. Vì thương họ, Tổ phụ đã dám “mặc cả” với Thiên Chúa, lạ thay là Ngài sẵn sàng tha thứ cho Sôđôm nếu thành này có được 10 người công chính. Nhưng cả thành cũng không có được 10 người công chính nên đã bị hủy diệt. Tiếc thay!

Thiên Chúa là ĐẤNG HẰNG SINH (Đnl 5:26; Gs 3:10; Tl 8:19; R 3:13; 1 Sm 14:39 & 45; 1 Sm 17:26 & 36; 1 Sm 19:6; 1 Sm 20:3 & 21; 1 Sm 25:26 & 34; 1 Sm 26:10 & 16; 1 Sm 28:10; 1 Sm 29:6; 2 Sm 2:27; 2 Sm 4:9; 2 Sm 12:5; Tv 42:3; Tv 84:3; Mt 16:6; Mt 26:63; Ga 6:57; Cv 14:15; 2 Cr 3:3; 2 Cr 6:16; 1 Tx 1:9; 1 Tm 3:15; 1 Tm 4:10; Dt 7:24-25) và là ĐẤNG CẦM QUYỀN SINH TỬ, (Đnl 32:39; 1 Sm 2:6; Kn 16:13) nhưng Ngài lại luôn GIÀU LÒNG THƯƠNG XÓT và RẤT MỰC YÊU MẾN chúng ta. (Ep 2:4) Thật vậy, Kinh Thánh xác định: “Chúa yêu thương mọi loài hiện hữu, không ghê tởm bất cứ loài nào Chúa đã làm ra, vì giả như Chúa ghét loài nào, thì đã chẳng dựng nên. Nếu như Ngài không muốn, làm sao một vật tồn tại nổi? Nếu như Ngài không cho hiện hữu, làm sao nó có thể được duy trì? Lạy Chúa Tể là Đấng yêu sự sống, Chúa xử khoan dung với mọi loài, vì mọi loài đều là của Chúa.” (Kn 11:24-26)

Sinh khí Ngài bất diệt và ở trong muôn loài muôn vật. Vì thế, “những ai sa ngã, Chúa sửa dạy từ từ; Chúa cảnh cáo họ, nhắc cho họ nhớ họ đã phạm tội gì, để họ bỏ điều ác mà tin vào Chúa.” (Kn 12:1-2) Nếu Thiên Chúa không đại lượng như vậy thì chúng ta chết từ lâu rồi. Chỉ riêng một điều là chúng ta còn hít thở không khí ngày hôm nay cũng đủ cả đời để cảm tạ Ngài – dù chúng ta còn khỏe hay sức tàn hơi yếu. Tất cả là hồng ân!

Chúng ta không chỉ có bổn phận tôn thờ Thiên Chúa, mà còn có bổn phận chúc tụng và tôn vinh Ngài, vì chúng ta là thụ tạo của Ngài. Bức tượng không có quyền đòi hỏi gì ở nhà điêu khắc. Cầu nguyện không chỉ là cầu xin, Thánh Vịnh gia nêu gương cầu nguyện: “Lạy Thiên Chúa con thờ là Vua của con, con nguyện tán dương Chúa và chúc tụng Thánh Danh muôn thuở muôn đời. Ngày lại ngày, con xin chúc tụng Chúa và ca ngợi Thánh Danh muôn thuở muôn đời.” (Tv 145:1-2) Thánh Vịnh gia cũng xin nhưng “xin chúc tụng Chúa” chứ không xin gì cho mình. Đấng mà chúng ta tôn thờ là Thiên Chúa của tình yêu, của lòng trắc ẩn, của lòng thương xót: “Chúa là Đấng từ bi nhân hậu, Người chậm giận và giàu tình thương. Chúa nhân ái đối với mọi người, tỏ lòng nhân hậu với muôn loài Chúa đã dựng nên. Lạy Chúa, muôn loài Chúa dựng nên phải dâng lời tán tạ, kẻ hiếu trung phải chúc tụng Ngài, nói lên rằng: triều đại Ngài vinh hiển, xưng tụng Ngài là Đấng quyền năng.” (Tv 145:8-11)

Thiên Chúa không thể nhìn các thụ tạo của Ngài chịu đau khổ, bởi vì bản chất của Ngài là tình yêu. Ngài sẽ ra tay kịp thời để bảo vệ chúng ta: “Chúa thành tín trong mọi lời Chúa phán, đầy yêu thương trong mọi việc Người làm. Ai quỵ ngã, Chúa đều nâng dậy, kẻ bị đè nén, Người cho đứng thẳng lên.” (Tv 145:13cd-14) Mặc dù giờ của Ngài chưa đến, nhưng lời cầu nguyện chân thành của chúng ta có thể thay đổi số phận, càng hiệu quả hơn nếu chúng ta biết cầu viện Đức Maria. Sự việc đã xảy ra ở tiệc cưới Cana là ví dụ cụ thể. (x. Ga 2:1-12) Vả lại, Thánh Piô Năm Dấu cho biết: “Hãy yêu mến Đức Mẹ và hãy lần chuỗi Mân Côi, vì chuỗi Mân Côi là vũ khí chống lại sự dữ trong thế giới ngày nay. Mọi ân sủng đều được Thiên Chúa trao ban qua Đức Mẹ.”

Lời cầu chân thành hiệu quả đối với người khác và cả chính mình, bởi vì “chính lúc quên mình là lúc gặp lại bản thân.” (Thánh Phanxicô Assisi) Thánh Phaolô đã áp dụng cách cầu nguyện “hai chiều” đó: “Lúc nào chúng tôi cũng cầu nguyện cho anh em: xin Thiên Chúa chúng ta làm cho anh em được xứng đáng với ơn gọi, và xin Người dùng quyền năng mà hoàn thành mọi thiện chí của anh em và mọi công việc anh em làm vì lòng tin. Như vậy, danh của Chúa chúng ta là Đức Giêsu sẽ được tôn vinh nơi anh em, và anh em được tôn vinh nơi Người, chiếu theo ân sủng của Thiên Chúa chúng ta và của Chúa Giêsu Kitô.” (2 Tx 1:11)

Có chuỗi liên kết kỳ lạ: Đức tin sinh ra đức mến – yêu thương, yêu thương sinh ra hành động, và hành động vì đức tin. Đức tin của chúng ta không mơ hồ, không hão huyền, mà rất chính xác: “Tôi tin xác loài người ta sẽ sống lại.” (Kinh Tin Kính) Vả lại, chính Chúa Giêsu đã phục sinh, điều này giúp chúng ta xác tín và chắc chắn hơn.

Tận thế có thật. Ngày Chúa quang lâm sẽ xảy ra, nhưng không ai biết lúc nào. Đừng tin những kẻ lợi dụng thời cơ để gây náo động. Tin phải có cơ sở đúng đắn, cần có lý trí lành mạnh. Tin để sống tốt hơn chứ không theo kiểu “phong trào.” Quyết tâm canh tân đời sống luôn là điều cấp bách. Thánh Phaolô nói: “Về ngày Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, quang lâm và tập hợp chúng ta về với Người, tôi xin anh em điều này: nếu có ai bảo rằng chúng tôi đã được thần khí mặc khải, hoặc đã nói, đã viết thư quả quyết rằng ngày của Chúa gần đến thì anh em đừng vội để cho tinh thần dao động, cũng đừng hoảng sợ.” (2 Tx 2:1-2)

Chắc chắn không ai biết thời điểm tận thế, cũng không biết chúng ta có được chứng kiến “ngày ấy” hay không, nhưng chắc chắn ai cũng chứng kiến ngày tận thế của cuộc đời mình: Chết. Vì thế mà luôn phải sẵn sàng, quyết tâm thay đổi và dứt khoát, càng sớm càng tốt. Đó là điều vô cùng cần thiết!

Đã hơn một thế kỷ qua, nhưng vấn đề Đức Mẹ đặt ra tại Fátima vẫn luôn mang tính thời sự nóng bỏng: “Nếu loài người biết vĩnh cửu là gì thì họ sẽ làm mọi thứ để thay đổi cuộc đời.”

Lạy Thiên Chúa, Ngài thấu suốt mọi sự, xin soi sáng để chúng con nhận thức đúng đắn, biết mình và biết người, nhất là nhận biết Ngài là Thiên Chúa duy nhất. Xin gia ân để chúng con hành động theo Thánh Ý Ngài mọi nơi và mọi lúc. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU