TRAU DỒI LƯƠNG TÂM CỦA NGƯỜI SAMARI NHÂN HẬU

Chúa Giêsu nói với thầy thông luật: “Ông hãy đi, và cũng hãy làm như vậy.” (Lc 10:25-37)

Cựu thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã bị ám sát ngày 8-7-2022, khi ông đang phát biểu về chiến dịch tranh cử công khai ở vùng Nara, Nhật Bản. Vụ sát hại dã man nhà lãnh đạo kính yêu này đã gây chấn động dư luận thế giới và bị nhiều nhà lãnh đạo thế giới lên án.

Thật không may, vụ ám sát ông đã bị lu mờ bởi các cuộc thảo luận về hiệu quả của luật kiểm soát súng. Nhật Bản có một trong những luật kiểm soát súng đạn nghiêm ngặt nhất trên thế giới. Quá trình xin giấy phép sử dụng súng rất lâu và phức tạp, đòi hỏi nhiều kiểm tra lý lịch nghiêm ngặt, các khuyến nghị từ cảnh sát và các câu lạc bộ bắn súng. Nhật Bản cũng tự hào về tỷ lệ tội phạm bạo lực rất thấp. Hầu hết các tội phạm bạo lực ở Nhật Bản cũng không liên quan súng đạn.

Mặc dù rất hiếm khi xảy ra bạo lực bằng súng gây tử vong, nhưng nghi phạm chính trong vụ ám sát ông Abe là Tetsuya Yamagami, 41 tuổi, được cho là đã bắn chết cựu thủ tướng bằng một khẩu súng tự chế được che giấu mà hắn tự làm. Điều này khiến các nhà chức trách an ninh địa phương tự hỏi làm thế nào điều này lại có thể xảy ra mặc dù có luật hạn chế súng đạn và lịch sử chung sống hòa bình lâu đời của họ.

Sự việc đáng buồn và đáng lên án này cũng khẳng định những gì Chúa Giêsu đã nói về nguồn gốc của sự dữ trên thế giới: “Vì từ bên trong, từ lòng người, phát xuất những ý định xấu: tà dâm, trộm cắp, giết người, ngoại tình, tham lam, độc ác, xảo trá, trác táng, ganh tỵ, phỉ báng, kiêu ngạo, ngông cuồng. Tất cả những điều xấu xa đó, đều từ bên trong xuất ra, và làm cho con người ra ô uế.” (Mc 7:21-23) Như vậy, chúng ta đang chứng kiến nhiều hành động bạo lực và độc ác đối với người khác trong thế giới của chúng ta ngày nay, không phải vì thiếu luật kiểm soát súng đạn và kiểm soát lỏng lẻo, mà vì lương tâm không được hình thành tốt và tuân thủ một cách trung thành. Chỉ cố gắng hạn chế sở hữu hoặc sử dụng súng đạn vẫn không thể đảm bảo rằng xã hội của chúng ta sẽ không có bạo lực và giết người vô lý nếu chúng ta không tuân theo lương tâm được hình thành tốt.

Lương tâm là tiếng nói nội tại, nhờ đó Thiên Chúa nói với trái tim chúng ta, kêu gọi và thúc đẩy chúng ta làm điều tốt và tránh điều ác vào một thời điểm thích hợp. Giáo Lý dạy: “Khi lắng nghe lương tâm mình, người thận trọng có thể nghe Thiên Chúa phán.” (GLCG 1778) Môsê cũng chứng thực rằng những lời nói và mệnh lệnh của Thiên Chúa được ghi trong sách luật cũng được chúng ta ghi khắc trong lòng: “Lời đó ở rất gần anh em, ngay trong miệng, trong lòng anh em, để anh em đem ra thực hành.” (Đnl 30:14)

Trước hết, chúng ta phải rèn luyện lương tâm tốt với sự thật về các điều răn của Thiên Chúa bởi vì nếu không có lương tâm được hình thành tốt, chúng ta không thể yêu mến Thiên Chúa và những người lân cận một cách thích hợp. Một người có lương tâm yếu kém là người dễ dàng sử dụng các hành vi bạo lực và độc ác đối với người khác. Những người này không có gì phải e ngại khi tùy ý đoạt mạng người vô tội. Họ sẽ hủy diệt cuộc sống con người bằng bất cứ thứ gì họ có trong tay. Họ sẽ bắn những người vô tội bằng súng tự chế, gây tử vong cho người già bằng thuốc, kích nổ bom trong nhà thờ, giết những đứa trẻ chưa sinh bằng cái kẹp và lái máy bay đâm vào các tòa nhà.

Khi thầy thông luật hỏi Chúa Giêsu: “Thưa Thầy, tôi phải làm gì để được sự sống đời đời làm gia nghiệp?” Ông hỏi về những gì ông cần làm để có cuộc sống thực sự vui tươi và hy vọng. Ông hiểu rằng hành động đúng đắn được kết nối với cuộc sống viên mãn.

Sau khi nói mệnh lệnh yêu mến Thiên Chúa hết lòng và yêu người lân cận như chính mình, Chúa Giêsu trả lời: “Ông trả lời đúng lắm. Cứ làm như vậy là sẽ được sống.” (Lc 10:28) Nếu không có lương tâm tốt, biết nắm bắt đúng những hành động bác ái thiết thực cần phải thực hiện, thì tình yêu đích thực đối với Thiên Chúa và tha nhân là điều không thể và niềm hy vọng về sự sống vĩnh cửu sẽ trở nên viển vông.

Người Samari nhân hậu trong dụ ngôn đã bày tỏ tình yêu thương chân thật đối với người Do Thái bị thương và sắp chết bởi vì ông có lương tâm tốt và tuân theo điều đó cho dù phải hy sinh. Ông không thể thấy mình rời xa người đang cần giúp đỡ, ngay cả khi người đó ghét ông và ghét những người Samari khác. Ông biết điều đúng đắn phải làm lúc đó và ông đã làm được. Do đó, ông cho thấy rằng luật Chúa thực sự ghi trong lòng ông đã có hiệu lực.

Mặt khác, thầy tế lễ và thầy Lêvi, mặc dù họ biết mệnh lệnh yêu thương, nhưng họ không yêu một cách thích hợp vì lương tâm tồi tệ hoặc yếu kém. Họ không ngại ngần khi làm ngơ người anh em Do Thái của họ đang rất cần giúp đỡ. Có lẽ họ đã bị khuất phục bởi sự ích kỷ hoặc chủ nghĩa hợp pháp của họ.

Để có thể sống một cuộc sống vui vẻ và hy vọng trên trái đất này, chúng ta phải thực hiện ba hành động liên quan lương tâm của chúng ta mọi lúc và mọi nơi.

Thứ nhất, chúng ta phải khiêm tốn hình thành lương tâm của mình với sự thật từ Thiên Chúa. Chỉ là những ý kiến hay hệ tư tưởng của con người, bất kể nguồn gốc của chúng, cho dù chúng được phổ biến và chấp nhận rộng rãi đến đâu, cho dù chúng có thể khiến chúng ta cảm thấy thế nào, cũng không thể hình thành lương tâm tốt. Chúng ta phải biết, tin và yêu sự thật được Thiên Chúa bày tỏ và được Giáo hội Công giáo dạy một cách uy tín nếu chúng ta muốn có lương tâm ngay thẳng.

Tin vào lời nói dối có thể làm hư hỏng, làm đen tối và làm suy yếu tiếng nói của Thiên Chúa trong lương tâm chúng ta. Lương tâm chúng ta bị suy yếu và bối rối khi chúng ta tin rằng mình có thể thay đổi sự thật luân lý. Ví dụ, chúng ta làm biến dạng lương tâm của mình khi chúng ta tin rằng những người cùng giới tính có thể kết hôn và nuôi dưỡng một gia đình bình thường. Bất cứ điều gì mâu thuẫn với sự mặc khải của Thiên Chúa đều làm băng hoại lương tâm bởi vì “lương tâm chứng nhận thẩm quyền về chân lý liên quan đến Đấng là sự thiện tối thượng, mà nhân vị cảm nghiệm được sự lôi kéo của Ngài và đón nhận các lệnh truyền của Ngài.” (GLCG 1777)

Thứ hai, chúng ta phải trung thành tuân theo lương tâm được hình thành tốt của chúng ta bây giờ. Càng chống lại những lời kêu gọi thiêng liêng của lương tâm, chúng ta càng mất tự do về hành động đúng đắn và tình yêu đích thực. Khi phải lựa chọn, chúng ta không được lựa chọn chỉ dựa trên cảm xúc hay cảm giác nhất thời. Chúng ta cũng không nên đưa ra lựa chọn dựa trên kiểu cách hoặc ý thức hệ mới nhất.

Thứ ba, chúng ta phải thường xuyên kiểm tra lương tâm mình. Chúng ta phải thường xuyên xem xét những suy nghĩ, lời nói và hành động của mình dưới ánh sáng của lời Chúa và Thần Khí của Chúa Giêsu Kitô mà chúng ta tìm thấy trong các Phúc Âm. Ít nhất một lần mỗi ngày, tốt nhất là vào cuối ngày, chúng ta phải dừng lại và tự vấn trước sự hiện diện của Thiên Chúa: “Những suy nghĩ, lời nói và hành động của tôi hôm nay có được khơi nguồn và phản ánh mối quan hệ với Thiên Chúa trong Chúa Giêsu Kitô hay không?” Việc kiểm tra lương tâm (xét mình) một cách trung thực dựa trên lời Chúa sẽ dẫn đến sự hoán cải liên tục để có thể thực hiện tình yêu vị tha.

Chúa Kitô là “đầu của thân thể, nghĩa là đầu của Giáo hội.” (Cl 1:18) Ngài luôn ở với chúng ta và Ngài luôn hướng dẫn chúng ta đến sự sống đời đời qua lương tâm của chúng ta. Ngài không bao giờ ép buộc chúng ta phải hành động hoặc không hành động. Ngài luôn nói với chúng ta: “Hãy làm điều tốt này ngay bây giờ. Hãy tránh điều xấu này ngay bây giờ. Hãy làm điều này thì con sẽ sống!” Chúng ta phải lắng nghe Ngài và tự do đáp lại bằng ân sủng của Ngài.

Thánh Thể là Chúa Giêsu Kitô đến với chúng ta để soi sáng và củng cố lương tâm của chúng ta bằng chân lý và ân sủng của Ngài để Ngài có thể dạy chúng ta và thúc giục chúng ta yêu thương như người Samari nhân hậu. Với lương tâm được hình thành tốt, chúng ta sẽ lắng nghe Ngài và đáp lại Ngài ngay bây giờ và luôn luôn khi Ngài liên tục kêu gọi chúng ta đến tình yêu vị tha đối với Thiên Chúa và tha nhân. Đó là cách duy nhất để chúng ta có thể tránh xa sự vô cảm, bạo lực và gian ác đối với người khác, và chọn sống một cuộc đời thực sự yêu thương, hy vọng và vui vẻ cho Chúa và cho người khác, giống như người Samari nhân hậu đã làm vậy.

NNAMDI MONEME, OMV

TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ)