THÁNH GIACÔBÊ GIÊBÊĐÊ, VỊ TÔNG ĐỒ CAO VỌNG

Ông tên là Gia-cô-bê, em ông cũng là Tông Đồ tên là Gio-an.  Cha ông tên là Dê-bê-đê, một người ngư phủ.  Mẹ ông tên là Sa-lô-mê, chị họ của bà Ma-ri-a (có thể là mẹ Đức Giê-su Na-da-rét).

Bà Sa-lô-mê là một con người độc đáo.  Có một lần bà đến gặp Đức Giê-su và thỉnh cầu cho con bà.  Bà nói: “Xin Ngài truyền lệnh cho các con tôi đây, được ngồi một đứa bên hữu, một đứa bên tả Ngài trong nước của Ngài…” (Mt 20, 21).  Đấy, bà xin xỏ cho hai con trai được hai chỗ danh dự, thành hai quan cận thần, chức tước cỡ lớn, áo mão xênh xang.

Có những bà mẹ thúc giục con mình thực hiện điều mình mơ ước nhưng không thực hiện được.  Họ xô đẩy, níu kéo con mình, họ làm áp lực.  Họ muốn con mình được giàu sang vinh dự.  Họ không chỉ mưu ích cho con mà còn cho cả chính mình.  Thử nghĩ, khi hai con ông Dê-bê-đê làm quan to trong triều thì mọi người sẽ nhìn bà bằng cặp mắt nể phục biết bao…

Phía sau Gia-cô-bê là một bà mẹ đầy cao vọng.

Nhưng ta chớ quên đi điều này: Bà đã theo Chúa Ki-tô, Bà tin vào Chúa và bà đã được hoán cải.  Bà đứng dưới chân thập giá khi Chúa chết.  Chúa đã không lên ngai vàng mà Người chỉ lên thập giá.  Và dưới chân Người, bà Sa-lô-mê đứng đó.

Cao vọng của người mẹ được chuyển qua người con, qua Gia-cô-bê hơn là Gio-an.

Nhưng, dù cho Gio-an mang giòng máu của bà nhưng Gio-an có một tâm hồn đầy tế nhị, yêu thương nên cao vọng xâm chiếm lòng ông ít hơn là đối với Gia-cô-bê.

Gia-cô-bê là anh, làm nghề ngư phủ với cha mình.  Con người của Gia-cô-bê sôi sục, nóng bỏng, vì thế, Gia- cô-bê dễ dàng làm mồi cho cao vọng.  Ông được Chúa gọi là “Con-Của-Sấm-Sét” để thấy rằng ông là người nóng nảy, cuồng nhiệt đến thế nào.  Điều này cũng giải thích được phản ứng của ông đối với dân Sa-ma-ri-a.

Đức Giê-su về Giê-ru-sa-lem và phải đi qua miền Sa-ma-ri-a.  Giữa người Sa-ma-ri-a và người Do-thái vốn có sự xung khắc.  Đức Giê-su sai người đến một làng gần đó để chuẩn bị chỗ cho Người và các Tông Đồ nhưng dân Sa-ma-ri-a từ chối.  Thế là Gia-cô-bê và Gio-an nổi giận.  Họ nhớ lại có lần Ngôn Sứ Ê-li-a gọi lửa từ trời xuống, họ cũng đề nghị với Chúa tương tự: “Thưa Thầy, Thầy có muốn chúng ta khiến lửa từ trời xuống mà tiêu diệt bọn chúng không?” (Lc 9, 54).

Chúng ta chứng tỏ cho bọn họ thấy quyền năng, cho mọi người biết rằng chúng ta có quyền sai lửa xuống cho họ khiếp.

Nhưng, Đức Giê-su quở trách họ: “Anh em không biết anh em ứng theo Thần Khí nào.  Vì Con Loài Người đến không phải để hủy diệt mạng sống người ta mà là để cứu họ…” (Lc 9, 55 – 56).

Cao vọng của người mẹ đã truyền sang người con đến độ nếu người mẹ không xin thì con cũng tự ý xin.

Bằng cớ là Thánh Mác-cô đã kể lại câu chuyện tương tự nhưng lại không nhắc đến người mẹ mà chỉ để cho chính Gia-cô-bê và Gio-an tự miệng nói ra: “Xin Thầy cho chúng con được ngồi một người bên tả, một người bên hữu trong vinh quang của Thầy” (Mc 10, 37).

Và Chúa đã dạy họ một bài học.  Chúa cho họ biết rằng những chỗ danh dự trên trời không dành cho những kẻ bè phái, nịnh hót, xin xỏ, nhưng dành cho những người xứng đáng: “Anh em không biết anh em xin gì?  Anh em có thể uống chén Thầy uống và chịu thanh tẩy cùng một thứ thanh tẩy mà Thầy chịu không?” (Mc 10, 38).

Muốn là phải được.

Người có nhiều cao vọng thì hứa thi hành tất cả.

Gia-cô-bê không hiểu mình đã hứa một điều hệ trọng như thế nào khi ông vội vàng đáp lời Chúa là: “Thưa Thầy được ạ!”

Và câu trả lời của Chúa tiếp đó quả thật là khó hiểu đối với ông:

“Chén của Thầy, anh em sẽ uống,

Thanh tẩy Thầy chịu, anh em sẽ chịu,

Còn việc ngồi bên hữu hay bên tả của Thầy,

Thầy không có quyền ban,

Nhưng là dành cho ai đã tiền định.” (Mc 10, 39 – 40)

Mãi sau này, Gia-cô-bê mới hiểu ra.

Và lúc ấy, có thể ông nhớ lại lời thỉnh cầu lúc trước và cảm tạ Chúa vì Người đã không nhận lời…

Bên hữu và bên tả ư?

Chắc không phải trong đêm Thầy bị phản bội, vì ông đã bỏ rơi Người mất.

Chắc không phải khi Người bị đưa ra công nghị để bị la ó chế diễu,

Chắc không phải khi Người bị đánh tả tơi trong sân Phi-la-tô,

Chắc không phải khi Người bị bắt phải vác khổ giá,

Chắc không phải khi Người bị đóng đinh mà treo lên giữa trời.

Không,

Gia-cô-bê không muốn ở bên hữu bên tả Người những khi ấy.

Gia-cô-bê mừng thầm vì lời thỉnh cầu đã không được Chúa chấp thuận.

Gia-cô-bê cũng không đứng gần thánh giá Chúa,

Gia-cô-bê không dám: ông quá hèn nhát…

Thế nhưng,

Đức Giê-su đã nói với ông rằng ông sẽ uống chén với Người.

Thử hỏi trong số chúng ta

có được mấy người mong muốn uống chén Chúa uống?

chén của đau khổ, của hấp hối,

chén của khó khăn, của thử thách…

Chén ở đây là con đường thực hiện Ý Chúa.

“Thưa được”, chúng con uống được…

Chúng ta có ý thức đưọc chúng ta nói gì đó chăng?

Chúng ta có hiểu được giá phải trả khi trở nên môn đệ Chúa chăng?

Chúng ta có biết được tương lai ra sao khi theo Chúa chăng?

Ai chấp nhận Chúa là chấp nhận vác thập giá theo Chúa.

Người theo Chúa đầu tiên là Áp-ra-ham.  Áp-ra-ham là người đầu tiên trung thành bước theo tiếng nói “bóc lột” của Thiên Chúa: “Hãy ra đi, bỏ tất cả của cải ngươi, xứ sở mgươi, di sản của cha ông ngươi, tập quán, quá khứ của ngươi…” Và Áp-ra-ham đã ra đi mà không biết mình đi về đâu! (Dt 11, 8)

Và sau này, Gia-cô-bê cũng đã uống chén đó: ông chịu tử đạo,

Ông là Tông Đồ đầu tiên đổ máu dưới thời Hê-rô-đê,

Ông đã uống cạn chén Chúa đã uống…

Trong câu chuyện này, ta thấy một sự kiện khiến ta suy tư về chữ “Thánh” nằm trước tên các Tông Đồ như Thánh Phê-rô, Thánh An-rê, Thánh Mát-thêu…

“Khi 10 người kia nghe được nhũng lời thỉnh cầu của Gia-cô-bê và Gio-an, họ phẫn uất với hai anh em…” (Mt 20, 24).

Vâng, họ ganh tỵ, xét cho cùng, họ cũng đầy cao vọng.  Họ cũng cao vọng bằng hai anh em nhưng họ không đủ can đảm để xin như những “Đứa-Con-Của-Sấm-Sét.”

Phân tích ra như vậy thật là nản lòng.  Hào quang các vị cũng bị vẩn đục ít nhiều chăng?  Ta cứ nghĩ rằng mười ba người này thánh thiện, ta gán cho họ những nhân đức cao siêu.

Họ thay đổi cả thế giới,

họ di chuyển được cả núi non.

Và, ta đã tạc tượng cho họ.

Giờ đây, xem ra họ cũng như ta vậy thôi:

họ bất toàn, họ ích kỷ, họ đầy ắp cao vọng, và thêm vào đó,

họ còn giả hình nữa!

Nhưng, đây mới là điều đáng nói:

Đức Giê-su đã chọn những người ấy.

Và, quả thật họ đã thay đổi cả bộ mặt thế giới,

họ đã di chuyển cả núi non.

Đức Giê-su đã không chọn những con người hoàn hảo.

Người đã không chọn những kẻ thánh thiện ngay từ trong lòng mẹ.

Nhưng Chúa đã chọn những người có máu ganh tỵ, ích kỷ, tham lam,

cao vọng nhất, như Gia-cô-bê.

Người chọn họ vì Người muốn hoán cải họ.

Hoán cải thế nào?

Thưa, bằng chính đời sống của Người.

Họ noi gương Người,

gương của Đấng quỳ xuống mà rửa chân cho họ:

“Ai muốn làm lớn trong anh em thì hãy hầu hạ anh em” (Mt 20, 27).

Chúa còn hoán cải họ bằng cái chết của Người.

Họ biết vì sao Người sống, họ nghe Lời Người dạy.

Giờ đây, Người thi hành điều đã loan báo.

Người vâng phục Thánh Ý Cha cho đến chết,

dù là cái chết nhục nhã trên thập giá:

“Con Người đến để thí mạng sống mình

hầu làm giá cứu chuộc thay cho nhiều người…” (Mt 20, 28)

Chúa còn hoán cải họ bằng chính Thánh Thần của Người.

Một Thần Khí mới,

không phải tinh thần ích kỷ, tham lam, ganh tỵ và giận dữ,

nhưng là Thần Khí của Thiên Chúa.

Thánh Thần ở bên trong họ và thay đổi họ tự thâm sâu…

Hình ảnh thành công của chúng ta thường là hình tháp.

Ta càng lên cao thì càng ít người bằng ta,

và ta càng có nhiều người ở dưới.

Mục đích của chúng ta là đỉnh kim tự tháp.

Không ai bằng ta, ta hơn hết mọi người…

Gia-cô-bê cũng từng mong muốn như thế.

Ông mong được ngồi bên hữu hay bên tả Chúa.

Chỉ có Chúa là hơn ông, còn mọi người thì đều ở dưới chân.

Chúa đã đến, Chúa đã lật ngược hình tháp.

Càng tiến lên, ta càng có nhiều người ở bên trên,

ta càng có nhiều người để phục vụ.

Và Đức Giê-su, đỉnh của kim tự tháp lật ngược đó,

Mang lấy tội lỗi thay cho cả nhân loại:

“Con Người đến để hầu hạ,

và thí mạng sống mình làm giá chuộc…” (Mt 20, 28)

Vấn đề của chúng ta là ở đó:

Chúng ta muốn thực hiện cao vọng của ta

Hay chúng ta chấp nhận để khát vọng Chúa thể hiện trong ta?

Chúng ta muốn uống ly rượu ngọt của mình

Hay là uống chén mật đắng của Chúa?

Và, tự muôn thuở cho đến mãi mãi,

Con người chúng ta cứ bị đong đưa

giữa ý mình và Ý Chúa, giữa cửa hỏa ngục và Cửa Thiên Đàng…

Trần Duy Nhiên

(Trích: ‘13 Người Đã Thay Đổi Thế Giới’)