Tết với người Công Giáo Việt Nam

Tết với người Công Giáo Việt Nam là một ngày lễ lớn. Dù không phải là Lễ Trọng của Hội Thánh, nhưng trong tinh thần Hội nhập văn hóa, Hội Thánh cũng hòa nhập với Giáo hội địa phương, nên Hội đồng Giám Mục Việt Nam cũng được Tòa Thánh cho phép soạn nghi thức lễ, ý lễ riêng cho 3 ngày Tết: Ngày mùng MỘT, cầu bình an; ngày mùng HAI, Kính nhớ Tổ tiên; ngày mùng BA, Thánh hóa công ăn việc làm. Hầu hết các nhà thờ đều trang hoàng rất đẹp với hoa mai, hoa đào, hoa cúc. . . muôn màu đua sắc khoe tươi để chào đón Xuân mới, cũng là tôn vinh Thiên Chúa là CHÚA XUÂN. Bàn thờ, cung Thánh được treo các câu Kinh Thánh nói lên niềm vui tạ ơn, cầu xin cho một năm mới bình an trong ân sủng , Các chương trình chuẩn bị cho ngày 3 ngày Tết với các nghi thức được thông báo sớm để người người thu xếp công việc nhà, tham gia các sinh hoạt giáo xứ trong ngày cuối năm, lễ giao thừa, Mừng tuổi đầu năm, Lễ chúc thọ, Lễ dâng công việc làm ăn . . .

 Sau Công Đồng Vaticanno II, nhiều phong tục ăn tết của người Việt Nam Công Giáo được Phúc Âm hóa, hay gọi tắt là Thánh hóa các ngày lễ hội của dân tộc. Tết đối với người Công Giáo Việt Nam là dịp để mỗi người tạ ơn Chúa, là dịp để nghĩ đến người khác. Ta sửa sang nhà cửa, quét dọn ngõ, phố, trang trí cây cảnh, dọn bàn thờ. . . trước hết là để tạ ơn, để làm vui lòng Chúa vì qua một năm vất vả, đây là lúc cả gia đình, họ hàng quây quần xum họp bên Chúa, bên nhau. Tết cũng là dịp con cháu bày tỏ lòng kính nhớ các tiên nhân đã khuất, vì công lao các Ngài tạo dựng, xây đắp cho con cháu có ngày nay và cũng chính là lúc để nghĩ đến những người thân cận, những người sống quanh ta mỗi ngày. Làm đẹp nhà cửa là tạo niềm vui gửi đến bạn bè. Mời nhau miếng bánh, miếng mứt là bày tỏ sự trân trọng quí mến nhau. Uống với nhau chén trà, ly rượu đầu xuân là mong cho nhau những điều may mắn phúc lộc, chứ đâu phải là ăn no nê, vỉ Tết nhà nào mà chẳng có bánh trái, thịt thà.

        Người Việt Nam Công Giáo hiện nay cũng sắm tết đầy đủ. Do cuộc sống sung túc hơn nhưng cũng không vì thế mà khoa trương, lãng phí. Ngày 23 dân gian có thói quen gọi là ngàyđưa ông Táo, nhiều gia đình vẫn giữ tục lệ này, tối đến làm bữa cơm đặc biệt hơn mọi ngày, cả nhà xum họp để hòa chung với niềm vui của đồng bào mình trong tinh thần”Giáo lương hòa hợp “. Hôm nay cũng là ngày bắt đầu cho việc đón Tết. Những ngày sau đó từng nhà dọn đồ đạc bộn bề, trang trí bàn thờ, lau chùi ảnh tượng. Bàn chương trình đi viếng mộ Ông bà, đi tết ( biếu quà) những bậc cha bác trong dòng tộc.  Những ngày cuối năm này, phần lớn gia đình nào cũng xin lễ tạ ơn, cầu nguyện cho các Linh hồn tiên tổ. Những nơi còn nghĩa trang hầu như con cháu đều giữ tục lệ đi “Tảo Mộ “, thắp hương, chưng hoa kiểng trước phần mộ và đọc kinh cầu nguyện cho các Ngài. Nếu các cụ đã được gửi Linh Cốt tại các giáo xứ thì vào kính viếng. Ba ngày Tết, nơi này luôn tấp nập người đến cầu nguyện, xin các Ngài phù hộ độ trì. Nhiều người nguyện xin các bậc tổ tiên cùng về chung niềm vui xuân của con cháu. Chiều 30 tết, mọi gia đình cũng vẫn giữ lệ tổ chức cơm tất niên và sau đó đi lễ Giao Thừa. Thường các xứ đạo tổ chức Lễ khỏang 21-22 giờ để người giáo dân đi lễ, tạ ơn, chúc tụng Chúa, Chúc xuân Cha xứ, cộng đòan. Đăc biệt ít thập niên gần đây, hầu hết các xứ đạo đều cho giáo dân hái Lộc Thánh . Đó là những câu trích Lời Chúa Trong Thánh kinh, làm định hướng cho cả một năm. Có những” Ngân hàng Lời Chúa “ trên các trang mạng Công Giáo. Các cha xứ thường chọn ra một số Lời Chúa dạy, làm chỉ nam cho từng gia đình hay từng cá nhân. Ví dụ :” Anh em đong cho ai đấu nào thì Cha trên Trời cũng đong cho anh em đấu ấy – Hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em – Người bảo gì thì hãy làm theo- Phúc cho những ai có tinh thần nghèo khó vì nước trời là của họ, Cho thì có phúc hơn là nhận. . .”

Sau  Lễ giao thừa, mọi người chia tay về đón giao thừa theo truyền thống dân tộc tại nhà, hẹn sáng mùng một đi lễ đầu năm, chúc tuổi cha xứ, chúc tuổi lẫn nhau. Giao thừa với người Công Giáo là giây phút thiêng liêng, Cha mẹ, con cái ăn mặc đẹp tập họp trước bàn thờ Chúa, Gia tiên, đèn nếp thắp sáng. Đúng 0 giờ (12 giờ đêm ), quây quần trước bàn thờ Chúa theo chương trình đề nghị sau:

         1/ Gia trưởng thắp hương, nến dâng trước tòa Chúa,

          2/ Một người đọc một đọan Phúc Âm. (Mt 5; 1-10 )

          3/ Thinh lặng ít phút.

          4/ Một người hướng dẫn  suy niệm ít phút.

          5/ Từng người thầm thĩ hay dâng lời nguyện tự phát, xin Chúa chúc lành cho một năm mới và dâng những lời nguyện ước hoặc đọc những lời nguyện sau:

. Lời Nguyện Đầu Năm : 

Chủ sự : Với trọn niềm tín thác vào Thiên Chúa là Đấng giầu lòng thương xót, chúng ta cùng dâng lên Thiên Chúa những lời khấn nguyện đầu năm.

Lời cầu 1: Nhìn lại năm cũ đã qua, chúng con thấy mình còn nhiều lỗi lầm và thiếu sót. Xin Chúa ban ơn tha thứ, và cho chúng con cũng biết tha thứ cho nhau, để trong năm mới này, chúng con sống đẹp lòng Chúa và thương yêu nhau nhiều hơn. Nhờ lời Đức Mẹ chuyển cầu.

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con.

Lời cầu 2 : Trong năm vừa qua, chúng con đã nhận được biết bao hồng ân của Chúa. Xin cho chúng con biết cảm tạ Chúa, và sử dụng ân huệ Chúa ban mà phục vụ tha nhân, để trong suốt năm mới này, đời sống chúng con là một lời cảm tạ Chúa nhân lành vô biên. Nhờ lời Đức Mẹ chuyển cầu.

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con.

Lời cầu 3 : Sống bình an, mạnh khoẻ, hạnh phúc đầy tràn, nhất là sống trong tình thương của Chúa, đó là những ước mơ của chúng con. Xin Chúa cho những lời cầu chúc của chúng con trở thành hiện thực trong năm mới này. Nhờ lời Đức Mẹ chuyển cầu

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con.

Chủ sự : Chúng ta cùng nhau đọc lên lời kinh mà chính Đức Giêsu đã dạy chúng ta để cầu nguyện cho nhau : “ Lạy Cha chúng con ở trên trời…”.

6/ Hát Ca Tạ ơn :  Xin dâng lời cảm tạ.

 Thời gian cầu nguyện  này diễn ra khỏang 15-30 phút. Sau đó tùy gia đình ăn nhẹ rồi xin Chúa chúc lành nghỉ đêm để sáng mai, mừng tết mới.

      Những ngày tết sau đó hòa chung niềm vui của cả dân tộc, người Công Giáo đến thăm nhau, mừng tuổi nhau với lời cầu chúc một năm mới an bình, hạnh phúc, luôn được Chúa ở cùng. Nhiều xứ đạo, các đòan thể rủ nhau đi chúc tuổi quí cha linh hướng, quí chức trong xứ và anh chị em hội viên. Không ít người rủ nhau đi mừng tuổi các Cha hưu dưỡng tại nhà hưu, đi thăm các Tu sĩ đang phục vụ cộng đòan.

 Cũng có nhiều nhóm tỗ chức đi hành hương Minh niên tại Bãi Dâu, Tà Pao, La Mã (Bến Tre),  Ba Giồng (Mỹ Tho), Trà Kiệu, La Vang. . . kết hợp du lịch nghỉ ngơi .

      Tết với người Việt Nam chúng ta có lẽ không bao giờ mất. Nước Việt còn thì Tết Việt còn . Tết với người Công Giáo còn mang ý nghĩa sâu xa hơn, vì Tết là tận hưởng niềm vui Chúa ban . Chúa là mùa xuân của nhân lọai mà !

     Xin Chúa luôn tỏ lòng thương xót cho con cái Người nơi trần gian, để khi được Chúa gọi về nước Người, tức là chúng con được hưởng mùa xuân vĩnh cửu trên nước Trời .

 Fx Đỗ Công Minh .

 (TP HCM)