Têrêsa Calcutta, vị Thánh của người nghèo

Ngày 4 tháng 9 năm 2016 sắp tới, một biến cố lớn đến với Giáo hội Công Giáo toàn cầu trong Năm Thánh Lòng Thương Xót  : Mẹ Têrêsa Calcutta, sẽ được Đức Giáo Hoàng Phanxicô tôn phong lên bậc Hiển Thánh .

 Chân Phước Têrêxa Calcutta  lúc sinh tiền đã từng hai lần sang thămViệt Nam, Mẹ rất gần gũi với Giáo hội và đất nước Việt Nam, một dân tộc đã chịu quá nhiều đau khổ vì chiến tranh và nghèo đói. Mẹ đã từng ao ước lập dòng tại đây để phục vụ những người khốn khó. Một trong những nơi còn ghi lại dấu tích và hình ảnh của Mẹ là nhà thờ Thanh Đa, Giáo hạt Gia định.  Nhiều người vẫn tới lui cầu nguyện và ghi nhớ những kỷ niệm khó phai nhòa Mẹ để lại. Chúng ta cùng nhau nhìn lại cuộc đời của Mẹ và qua đó dâng lời cảm tạ  Thiên Chúa đã tôn vinh một vị Thánh Nữ được mệnh danh là “Vị Thánh của người nghèo “ lên bậc hiển Thánh.

Mẹ Têrêxa  Calcutta tên thật là Agnes Gonxha Bojaxhiu, sinh ngày 26.8.1910 ở Skopje, Macedonie, người Albani, là con út trong gia đình có 3 người con. Ông Nikola, người cha là một thương gia được trọng vọng ở địa phương, qua đời khi Agnes Gonxha Bojaxhiu mới được 8 tuổi. Người mẹ, bà Drana, một phụ nữ đạo hạnh, làm nghề thêu thùa như kế sinh nhai cho gia đình sau khi người chồng qua đời.

Khi lên 12 tuổi, lần đầu tiên Agnes mong muốn dâng đời mình để làm việc Chúa, hiến trọn đời mình cho Chúa để Người quyết định. Nhưng Agnes phải làm sao để biết chắc chắn là Chúa có gọi cô hay không? Agnes cầu nguyện nhiều rồi tâm sự với hai chị Aga, Lazar  và mẹ mình. Cô cũng trình bày với vị linh mục giải tội, và đã được hướng dẫn là căn cứ trên niềm vui: “Nếu con cảm thấy thực sự hớn hở vui mừng với ý tưởng rằng Chúa có thể gọi con phục vụ Người và tha nhân, thì đấy là bằng chứng cho thấy rằng con có ơn gọi”.

Tháng 9.1928 Agnes rời gia đình để nhập Tu viện Loreto ở Rathfarnam (Dublin), Ái Nhĩ Lan, và trở thành thử sinh vào ngày 12.10.1928.

Agnes đã được nhà dòng Loreto sai đến Ấn Độ, tới Calcutta ngày 6.1.1929. Tại Ấn Độ, Agnes Gonxha Bojaxhiu nhập tập viện ở Darjeeling, khấn trọn đời vào ngày 14.5.1937, mang tên Têrêsa, tên của vị Thánh quan thầy là Thánh Têrêsa Hài Đồng Giêsu.

Trong thời gian sống ở Calcutta vào thập niên 1930 và 1940, Têrêsa đã dạy ở trường trung học đệ nhất cấp dành cho nữ sinh ở Bengali. Mặc dù bận rộn với nhiệm vụ giảng dạy tại trường, Xơ Têrêsa vẫn quan tâm đến cuộc sống nghèo khổ của bao người tại Calcutta. Cạnh trường là một trong những khu ổ chuột lớn nhất Calcutta. Xơ  không thể nhắm mắt làm ngơ được: Ai chăm sóc cho những người nghèo sống lang thang trên đường phố đây? Tinh thần bác ái toát ra từ những bức thư của người mẹ nhắc lại tiếng gọi căn bản: hãy chăm sóc người nghèo. Nạn đói năm 1943 mang nhiều điều bất hạnh và chết chóc đến thành phố càng thúc đẩy  Têrêsa hơn.

Ngày 10.9.1946, trên chuyến xe lửa từ Calcutta đến Darjeeling, Xơ đã nhận được điều Xơ gọi là “ơn gọi trong ơn gọi”, đó là “làm giảm cơn khát vô cùng của Chúa Giêsu trên thập giá”, bằng “việc tận lực hoạt động cho phần rỗi và sự thánh hóa của thành phần nghèo nhất trong các người nghèo”. Người ta có thể thấy rõ hơn, sự lựa chọn này của Xơ Têrêsa Calcutta khi chia sẻ cảm nghiệm về những người nghèo: “Vào một buổi tối kia, chúng tôi ra đường và thấy được bốn người. Một người trong họ hết sức thê thảm. Tôi nói với các chị em rằng: “Chị em hãy chăm sóc 3 người kia; còn tôi lo cho người tệ nhất ấy”. Thế là tôi đã làm tất cả những gì tình yêu của tôi có thể làm cho người phụ nữ này. Tôi đặt người phụ nữ ấy lên giường và chị đã nở ra một nụ cười tuyệt vời. Chị đã nắm lấy tay tôi nói lời duy nhất “cám ơn Xơ”, rồi chị qua đời. Tôi không thể nào không xét mình trước chị phụ nữ ấy. Tôi ngẫm nghĩ: “Tôi sẽ nói gì nếu ở vào trường hợp của chị?”. Câu trả lời của tôi rất dễ thôi. Tôi sẽ nói rằng: “Tôi đói khát, tôi chết mất, tôi lạnh lẽo, tôi đau đớn” hay một câu nào đó. Thế nhưng, chị đã cho tôi còn hơn thế nữa. Chị đã cho tôi tấm lòng ưu ái tri ân của chị. Và chị đã chết với một nụ cười trên khuôn mặt”.“…Tôi chỉ là cây bút chì của Chúa, để Ngài gởi bức thư tình yêu của Ngài cho thế giới…”

Sau trải nghiệm “ơn gọi trong ơn gọi”, Tháng 8 năm 1948, Têrêxa được phép rời cộng đoàn Loreto với điều kiện là tiếp tục tuân giữ các lời khấn khó nghèo, khiết tịnh và vâng phục. Têrêsa khởi đầu sống giữa người nghèo, đã thay bộ áo truyền thống của dòng Loreto bằng trang phục sari giản dị với vải cotton viền xanh. Xơ nhập tịch Ấn, và đi vào các khu nhà ổ chuột. Trước tiên, Xơ Têrêsa mở một trường học ở Motjhil, rồi bắt đầu chăm sóc những người bần cùng đói khát.

 Têrêsa viết trong nhật ký rằng năm đầu tiên gặp vô số khó khăn. Vì không có nguồn cung ứng tài chính, Xơ phải quyên góp thực phẩm. Trong những tháng đầu, Xơ phải đấu tranh với sự hoài nghi, đơn độc và sự cám dỗ quay trở lại cuộc sống trong tu viện. Xơ ghi : “Chúa muốn tôi phải là một nữ tu tự do ẩn mình dưới sự nghèo khó của thập tự giá … Chúa ôi, đây là sự tự nguyện, vì con yêu Chúa, con muốn ở lại và làm bất cứ điều gì theo Thánh Ý. Con không khóc đâu, dù chỉ một giọt lệ”.

Ngày 7.10.1950, hội dòng Thừa sai Bác ái được chính thức thành lập như là một tổ chức tu trì đối với Tổng Giáo phận Calcutta. Bấy giờ hội dòng mới có 12 người.

Suốt thập niên 1950 và 1960, Mẹ Têrêsa đã phát triển hội dòng Thừa sai Bác ái ở khắp nước Ấn. Ngày 1.2.1965, Đức Phaolô VI đã ban sắc lệnh khen tặng cho hội dòng bằng việc nâng lên cấp trực thuộc Tòa Thánh. Từ hậu bán thập niên 1960 cho đến năm 1980, hội dòng Thừa sai Bác ái phát triển tại nhiều nơi khác trên thế giới như ở Úc,Trung Đông và Bắc Mỹ Châu, cũng như mở nhà tập đầu tiên ở Luân Đôn. Từ cuối thập niên 1980 đến hết cuối thập niên 1990, những cộng đồng mới được thành lập ở New York, Albania, Cuba và Iraq.

Vì những việc làm cụ thể của Mẹ và Hội Dòng, Mẹ nhận được nhiều giải thưởng như Giải Padmashri của Ấn Độ, năm 1962; Giải Hòa Bình của Đức Giáo Hoàng Gioan XXIII, năm 1971; Giải Nêru vì có công thăng tiến nền hòa bình và sự thông cảm trên thế giới, năm 1972; Giải Nobel Hòa Bình, năm 1979.

Sau những chuyến đi cuối cùng đến Rôma, New York, Washington, vì tình trạng sức khỏe suy yếu, Mẹ Têrêsa trở lại Calcutta vào tháng 7.1997. Vào lúc 9 giờ 30 tối ngày 5.9.1997, Mẹ qua đời ở Nhà Mẹ của hội dòng. Mẹ đã được quốc táng vào ngày thứ Bảy 13.9.1997, linh cữu được rước qua các đường phố Calcutta. Các vị tổng thống, thủ tướng, nữ hoàng và đặc sứ thay mặt quốc gia trên khắp thế giới đã hiện diện trong cuộc lễ an táng Mẹ.

Mẹ đã tỏ lộ hình ảnh của một vị thánh qua hai phép lạ đã được Giáo hội công nhận. Phép lạ thứ nhất xảy ra với bà Monica Besra, một phụ nữ bộ tộc Bengali, được chữa khỏi khối u ở bụng nhờ đặt một bức ảnh của Mẹ lên bụng. Phép lạ thứ hai đến với một kỹ sư người Braxin được chữa khỏi ung thư não bộ khi vợ ông khẩn cầu sự chuyển cầu của Mẹ lên Thiên Chúa.

Một cuộc sống nên thánh đối với Mẹ là một điều bình dị và ai cũng có thể nên thánh. Mẹ nói: “Thánh không phải là chuyện xa hoa, nghĩa là chỉ dành cho một ít người. Thánh là bổn phận đơn giản của mỗi chúng ta. Thánh là nhận bất cứ cái gì Chúa Giêsu ban cho ta và cho Chúa Giêsu bất cứ cái gì Người đòi nơi ta với một nụ cười thật tươi”.

Mẹ đã từng thổ lộ: “Theo huyết thống, tôi là người Anbani. Theo quốc tịch, tôi là người Ấn Độ. Theo đức tin, tôi là một nữ tu Công giáo. Theo ơn gọi, tôi thuộc về thế gian. Theo con tim, tôi hoàn toàn thuộc về Trái Tim Chúa Giêsu”.

Rồi đây ngày 5/9 hàng năm, Thánh Nữ Têrêxa Calcutta sẽ được ghi vào lịch của Giáo hội Công Giáo toàn cầu để mọi người tín hữu chạy đến cùng Thánh nữ , nhờ Ngài cầu thay nguyện giúp. Tạ ơn Chúa .

Fx Đỗ Công Minh

( Tổng hợp )