Suy niệm Tin mừng Thư Tư Lễ Tro, của Trầm Thiên Thu

HẠT BỤI DU CA

BỐN MƯƠI NGÀY ĂN CHAY VÀ CẦU NGUYỆN

TRỌN CUỘC SỐNG BIẾN ĐỔI ĐỂ HOÀN LƯƠNG

Mùa Chay kéo dài 40 ngày, nhưng không chỉ “làm khoán” xong khoảng thời gian đó rồi thôi, mà phải sống Mùa Chay suốt cả đời. Mùa Chay và Cầu Hồn liên quan với nhau vì đều đề cập thân phận bụi tro của phàm nhân.

Trong ca khúc “Nếu Chỉ Còn Một Ngày Để Sống” (*), NS Hoài An đặt vấn đề: “Nếu chỉ còn một ngày để sống, làm sao ta chuộc hết lỗi lầm, làm sao ta thanh thản tâm hồn, xuôi đôi tay đi giữa hừng đông… Nếu chỉ còn một ngày để sống, muộn màng không lời hối lỗi chân thành, buồn vì ai, ta làm ai buồn? Xin bao dung tha thứ vì nhau…”. Ca từ chuyển tải ý tưởng mang tính nhân bản, đề cập sự sám hối vì chợt nhận ra mình yếu đuối, còn nhiều thiếu sót quá!

Triết lý sống của Hạt Bụi có vẻ giản dị mà thâm thúy. Sống là sống CHO, sống VỚI, và sống VÌ, nghĩa là cần lắm tình yêu thương. Có yêu thương thì mới khả dĩ tha thứ. Tha thứ càng cần hơn, thực tế cho thấy rằng người ta càng có tuổi càng nhận thấy mình sai lầm nhiều, vì ai cũng có lúc thảng thốt thấy sợi tóc ngả màu buồn hóa trắng như vôi, để rồi trăm năm khép lại vòng đời chỉ một giây thôi. Biết vậy không phải để bi quan yếm thế, mà để nỗ lực sống tốt mỗi ngày một hơn. Cứ thế và cứ thế…

Khi người ta dẫn đến cho Chúa Giêsu một phụ nữ ngoại tình bị bắt quả tang, Chúa Giêsu vẫn thản nhiên: “Ai trong quý vị sạch tội thì cứ việc lấy đá mà ném trước đi” (Ga 8:8). Kinh thánh cho biết rõ: “Nghe vậy, họ bỏ đi hết, kẻ trước người sau, bắt đầu từ những người lớn tuổi” (Ga 8:9). Thì ra người ta càng sống lâu càng nhiều tội lỗi chứ chẳng dám “nổ” hoặc khoe mẽ chi ráo trọi! Cũng đã có lần Chúa Giêsu đặt vấn đề: “Sao bạn thấy cái rác trong con mắt của người anh em, mà cái xà trong con mắt của chính mình thì lại không để ý tới?” (Lc 6:41), và người đời có cách nói tương tự:

Chân mình còn lấm bê bê

Lại cầm bó đuốc mà rê chân người

THÂN PHẬN BỤI TRO

Phàm nhân chỉ là hạt bụi nhỏ nhoi thế mà vẫn rất “chảnh”, luôn đề cao “cái tôi tồi tệ” của mình. Thế nên kiếp người luôn phải cảnh giác và canh cánh nỗi lo đêm ngày, khiến chúng ta cứ xoay tít và mòn như viên đá cuội, rồi có lúc lại ngậm ngùi mình ên – cứ nhìn xuống lại ngó lên, quay qua quay lại chỉ còn mình ta. Đời là thế thôi! Thật vậy, con người chẳng là gì, mà chỉ là hạt bụi vô duyên: “Ngươi là bụi đất, và sẽ trở về với bụi đất” (St 3:19). Đó là điều chắc chắn 100%. Không chỉ vậy, con người còn luôn bị giằng co ngay trong lòng mình: “Sự thiện tôi muốn thì tôi không làm, nhưng sự ác tôi không muốn, tôi lại cứ làm” (Rm 7:19). Chúa hiểu, nhưng Ngài chỉ cần chúng ta sống chân thành với nhau và trọn niềm tin yêu Ngài mà thôi, chứ Ngài không đòi hỏi quá sức chúng ta đâu!

Ai cũng miệt mài lần mò về Nhà Cha qua con đường tội lỗi và thứ tha, các thánh cũng đã từng trải qua “kinh nghiệm xương máu” như vậy. Trót phạm tội thì phải sám hối, đó là biết phục thiện; té ngã thì đứng dậy, chứ không nằm ì ra đó mà ăn vạ. Tuy nhiên, chỉ sám hối thôi thì chưa đủ, chúng ta còn cần một vế “đức tin” nữa mới cân bằng: “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” (Mc 1:15). Lầm đường lạc lối thì phải trở về: “Hãy hết lòng trở về với Ta, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van” (Ge 2:12). Trở về thật lòng, chứ không thể giả vờ hoặc “lấy vải the che mắt thánh”. Nhưng ăn chay và sám hối không cần phải “ra vẻ” ủ rũ, khắc khổ: “Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng” (Ge 2:13). Sống “tại tâm”, nhưng chữ TÂM cần hơn chữ TẠI. Nội tại cần hơn ngoại tại.

Cuộc trở về nào cũng cam go vì chịu dằn vặt và đấu tranh với chính mình. Trở về phải can đảm nhận tội và tin tưởng. Đứa con phạm tội tày trời sẽ không dám trở về với cha mẹ vì sợ bị trừng phạt, sợ cha mẹ không tha thứ. Nhưng nó đủ can đảm và tin tưởng thì nó sẽ dám trở về. “Nước mắt chảy xuôi” nên cha mẹ có giận mấy cũng bỏ qua, vì tình thương lớn hơn cơn giận. Người đời còn như vậy huống chi Thiên Chúa. Ngài là Đấng “từ bi và nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương”, và “Ngài hối tiếc vì đã giáng hoạ” (Ge 2:13). Thương lắm, xót lắm! Không giấy mực và không ngôn từ nào diễn tả hết tình thương ấy. Thế thì ai dại gì mà không trở về với Thiên Chúa?

Thiên Chúa giàu lòng thương xót sẽ tha thứ nếu chúng ta chân thành khiêm nhu nhận tội: “Lạy Đức Chúa, xin dủ lòng thương xót dân Ngài! Xin đừng để gia nghiệp của Ngài phải nhục nhã và nên trò cười cho dân ngoại!” (Ge 2:17). Biết cầu nguyện như vậy là “chạm” vào “điểm yếu” của Chúa, chắc chắn Ngài không thể không thương xót chúng ta, vì cầu nguyện là sức mạnh của con người và là sự yếu đuối của Thiên Chúa. Nhưng Ngài lại thích như thế: “Đức Chúa đã nồng nhiệt yêu thương đất của Ngài, đã tỏ lòng khoan dung đối với dân của Ngài. Tai ương chấm dứt và dân được giải thoát” (Ge 2:18). Chúng ta chỉ là cát bụi mà dám lộng ngôn, lộng hành và phạm thượng. Nhưng mỗi “hạt bụi” vẫn được Thiên Chúa nâng niu, yêu quý, vì Lòng Chúa Thương Xót lớn hơn mọi tội lỗi. Nhiệm mầu quá, và trí tuệ chúng ta không thể nào hiểu hết!

Theo kinh nghiệm bản thân, Thánh Phaolô nhắn nhủ: “Nhân danh Đức Kitô, chúng tôi nài xin anh chị em hãy làm hoà với Thiên Chúa” (2 Cr 5:20). Thiên Chúa là “Đấng chẳng hề biết tội là gì, nhưng Ngài đã tự biến thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta, để làm cho chúng ta nên công chính trong Ngài” (2 Cr 5:21). Lại thêm điều khó hiểu nữa. Nếu thấy ai làm “chuyện khác người”, chúng ta cho người đó là dại dột, ngu xuẩn, hoặc điên khùng. Thế thì Chúa Giêsu đúng là người như vậy, quá “ngược đời”, cũng chỉ vì Ngài “yêu chúng ta quá mà hóa điên”.

Tật lạ lùng, sau khi nhận biết “chất điên rồ” của Chúa Giêsu, Thánh Phaolô cũng bị “lây nhiễm” loại “bệnh bất trị” của Ngài, thế nên ông tha thiết khuyên nhủ: “Anh chị em đã lãnh nhận ân huệ của Thiên Chúa thì đừng để trở nên vô hiệu” (2 Cr 6:1). Hãy đứng dậy và quyết tâm trở về ngay, vì “đây là thời Thiên Chúa thi ân, đây là ngày Thiên Chúa cứu độ” (2 Cr 6:2), nhất là khoảng thời gian mùa Chay này.

SÁM HỐI CHÂN THÀNH

Thiên Chúa đã hứa: “Sẽ không trì hoãn nữa!” (Kh 10:6). Đó là lúc hết giờ của Lòng Thương Xót. Nếu không ăn năn sám hối thì không thể nào kịp! Có nhiều cách thể hiện lòng sám hối, một cách cụ thể là xức tro.

Khởi đầu Mùa Chay, Giáo hội xức tro trên đầu chúng ta để nhắc nhớ đến thân phận con người: “Hãy nhớ mình là tro bụi, và sẽ trở về bụi tro”. Con người luôn đầy sai lầm, mỗi ngày chúng ta phải “xin lỗi Chúa” nhiều lần, đặc biệt hơn trong những ngày Mùa Chay: “Lạy Thiên Chúa, xin lấy lòng nhân hậu xót thương con, mở lượng hải hà xoá tội con đã phạm. Xin rửa con sạch hết lỗi lầm; tội lỗi con, xin Ngài thanh tẩy. Vâng, con biết tội mình đã phạm, lỗi lầm cứ ám ảnh ngày đêm” (Tv 51:3-5). Chúng ta thực sự “đắc tội với Chúa” vì đã “dám làm điều dữ trái mắt Ngài”. Chúng ta là những tử tội, không gì có thể biện minh nếu Ngài công bình tuyên án và liêm chính xét xử.

Thế nhưng Thiên Chúa vẫn nhân từ, không nỡ làm thế, Ngài vẫn kiên tâm chờ đợi chúng ta ăn năn sám hối, Ngài không muốn trừng phạt ai, không muốn ai phải hư mất (x. Mt 18:11; Mt 18:14; Ga 17:12), và đặc biệt không muốn ai phải chết (theo nghĩa “chết” về phần linh hồn). Yêu là khổ, mà không yêu thì lỗ, thà chịu lỗ hơn chịu khổ. Đừng chần chừ, đừng lần lữa, hãy mau trở về và cứ yêu “tới bến”. Trái tim đã “tan vỡ” cũng đừng ngại, Chúa sẽ “đại tu” nó nếu chúng ta biết thân thưa: “Lạy Chúa Trời, xin tạo cho con một tấm lòng trong trắng, đổi mới tinh thần cho con nên chung thuỷ. Xin đừng nỡ đuổi con không cho gần Nhan Thánh, đừng cất khỏi lòng con thần khí thánh của Ngài. Xin ban lại cho con niềm vui vì được Ngài cứu độ, và lấy tinh thần quảng đại đỡ nâng con” (Tv 51:12-14).

Theo bản tính nhân loại, con người chuộng bề ngoài, thích phô trương, ưa vật chất, như ca dao Việt Nam có câu:

Thế gian chuộng của, chuộng công

Có ai lại chuộng người không bao giờ!

Mà thật kỳ cục, ngay cả khi làm những công việc có “tính chất” tông đồ hay từ thiện, người ta cũng luôn muốn “chứng tỏ” mình có “bản lĩnh” để được “nổi trội” trước mặt người đời, đôi khi Chúa chẳng được lợi lộ gì ráo trọi. Ôi chao, như thế thì nguy hiểm quá chừng, vì tay phải cứ muốn tay trái biết tỏ tường, thấy rõ ràng. Hòa toàn trái ngược với ý Chúa: “Đừng cho tay trái biết việc tay phải làm” (Mt 6:3).

Thế nên, Chúa Giêsu căn dặn kỹ lưỡng: “Khi làm việc lành phúc đức, anh chị em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời, ban thưởng” (Mt 6:1). Và Ngài gọi những người đó là “bọn đạo đức giả”, làm chỉ “cốt để người ta khen” (Mt 6:2). Dạng người này không khó nhận thấy hằng ngày. Và Chúa Giêsu xác định: “Họ đã được phần thưởng rồi” (Mt 6:2). Thế là huề, không đòi hỏi chi ở đời sau nữa đấy!

Với những người có ý hoàn thiện, Chúa Giêsu bày cho “mẹo” này: “Khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm, để việc bạn bố thí được kín đáo. Cha của bạn, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho bạn. Còn khi cầu nguyện, anh chị em đừng làm như bọn đạo đức giả: Thích đứng cầu nguyện trong các hội đường, hoặc ngoài các ngã ba, ngã tư, cho người ta thấy”. Một lần nữa, Chúa Giêsu tái xác định: “Họ đã được phần thưởng rồi” (Mt 6:5). Câu này nghe bình thường mà “căng” lắm đó nha! Ngài muốn rằng, khi chúng ta cầu nguyện, “hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Chúa Cha, Đấng hiện diện nơi kín đáo” (Mt 6:6). Ngài nói rõ: “Khi ăn chay, anh chị em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả: Họ làm cho ra vẻ thiểu não để thiên hạ thấy họ ăn chay” (Mt 6:16). Lại thêm lần thứ ba Chúa Giêsu khẳng định: “Họ đã được phần thưởng rồi” (Mt 6:16). Ui da, “căng” dữ nghen!

Quả thật, Chúa Giêsu rất ghét giả hình, rất ghét bề ngoài, rất ghét khoe khoang, rất ghét người “khoái nổ”, ngu dốt mà lì lợm, đúng là “nói lắm chậm việc”, nhưng Ngài rất thích sự âm thầm và kín đáo: “Khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm, để không ai thấy bạn ăn chay ngoại trừ Cha của bạn, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của bạn, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho bạn” (Mt 6:17-18). Cứ bình thường, chay ở trong lòng chứ không chay ở cái mặt.

Kinh Thánh cho biết ý muốn của Thiên Chúa quá rõ ràng, không hề bóng gió, không gì khó hiểu, không thể viện bất kỳ cớ gì khác để biện minh cho mình!

Ăn chay là điều cần, nhưng cách ăn còn cần hơn. Thiên Chúa cảnh báo qua ngôn sứ Isaia: “Này, ngày ăn chay, các ngươi vẫn lo kiếm lợi, vẫn áp bức mọi kẻ làm công cho mình. Này, các ngươi ăn chay để mà đôi co cãi vã, để nắm tay đánh đấm thật bạo tàn. Chính ngày các ngươi muốn ăn chay để tiếng các ngươi kêu thấu trời cao thẳm thì các ngươi lại ăn chay không đúng cách” (Is 58:3b-4). Mỗi chúng ta phải tự mà “liệu hồn” thôi. Mặc dù chỉ là hạt bụi nhưng không thể vô tư, mà phải biết mình để có thể biết Chúa, và hạt bụi bay đi đâu thì cũng cứ hát lên bài ca yêu thương để tôn vinh Thiên Chúa!

Và đây là lời nguyền rủa dành cho những ác nhân tỏ ra nhân từ ở bộ mặt nhưng lòng đầy mưu mô: “Khốn thay những kẻ đặt ra các luật lệ bất công, những kẻ viết nên các chỉ thị áp bức, để cản người yếu hèn hưởng công lý, tước đoạt quyền lợi người nghèo khó trong dân tôi, để biến bà goá thành mồi ngon cho chúng, và bóc lột kẻ mồ côi” (Is 10:1-2). Người Việt gọi loại này là “miệng nam mô mà bụng một bồ dao găm”.

Lạy Thiên Chúa nhân hậu, con thật lòng xin lỗi Chúa, xin ân xá cho con vì Lòng Thương Xót vô biên của Ngài. Con xin cảm tạ Ngài về mọi điều, và “xin mở miệng con để con cất tiếng ngợi khen Ngài” (Tv 51:17). Con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu Kitô, Đấng cứu độ nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU

(*) Thưởng thức NẾU CHỈ CÒN MỘT NGÀY ĐỂ SỐNG: https://www.youtube.com/watch?v=p8OK–cnFiE

+ Thánh ca ĐƯỜNG LÊN THÁNH GIÁ: https://www.youtube.com/watch?v=VJ-2CkFUhBI