Lòng Chúa thương xót Cộng đoàn LCTX TGP Sài Gòn
Trong cả Tin Mừng theo thánh Gioan, chỉ có bảy phép lạ. Phép lạ ở Cana có một vị trí nổi bật, vì đó là dấu lạ đầu tiên Đức Giêsu làm trong cuộc đời công khai. Các phép lạ trong Tin Mừng thứ tư đều là những hành vi biểu lộ quyền năng của Đức Giêsu, nhưng hơn nữa, chúng mạc khải cho chúng ta về mầu nhiệm Giêsu. Nói cách khác, phép lạ trong Tin Mừng Gioan có tính biểu tượng cao. Chúng là những dấu chỉ (sémeion) cho ta biết về con người Đức Giêsu.
Bối cảnh của phép lạ ở Cana là bối cảnh một đám cưới. Để diễn tả tình yêu thắm thiết của Thiên Chúa đối với dân Israen, Cựu Ước thường dùng hình ảnh hôn lễ. Thiên Chúa làm đám cưới với dân của mình. Ngài tự nhận mình là Chú Rể (x. Ed 16,1-4; Hs 2,16-25; Is 62,1-5).
Bối cảnh phép lạ Cana cũng là bối cảnh của một bữa tiệc. Bữa tiệc là hình ảnh được dùng để mô tả niềm vui vào ngày Đấng Mêsia đến. Dĩ nhiên bữa tiệc này có dồi dào rượu ngon. “Ngày ấy, trên núi này, Đức Chúa các đạo binh sẽ đãi muôn dân một bữa tiệc: tiệc thịt béo, tiệc rượu ngon.” (Is 25,6).
Chúng ta cũng thường thấy Đức Giêsu nhiều lần dùng hình ảnh bữa tiệc để nói về Nước Trời. Người tự ví mình như Chú Rể (Mc 2,19; Mt 9,15; Lc 5,34). Người coi giáo huấn của Người là thứ rượu mới không thể chứa trong bầu da cũ (Mc 2,22).
Trong bài Phúc âm hôm nay, chúng ta gặp một chú rể đang ở trong tình trạng lúng túng vì hết rượu đãi khách. Chú rễ không còn khả năng làm cho niềm vui được kéo dài vì nguồn rượu đã cạn kiệt. Anh chỉ còn có thứ nước nhạt nhẻo dùng trong nghi lễ thanh tẩy mà thôi. Chính lúc đó, Đức Giêsu xuất hiện như Chú Rể thực sự của nhân loại. Người biến nước thành rượu. Rượu của Người vừa ngon lại vừa dồi dào tức là có cả phẩm chất lẫn số lượng. Hình ảnh này cho thấy ơn cứu độ do Đức Giêsu đem lại thật là một nguồn ơn quý giá và dư dật. Như thế bữa tiệc hôm nay chuẩn bị cho Bữa Tiệc Thiên Quốc.
Sách Phúc âm thánh Gioan còn ghi lại một câu nói duy nhất của Đức Mẹ cho các gia nhân. Câu nói đó cũng có thể hiểu là dành cho chúng ta, “Hãy làm điều Ngài bảo”. Đức Maria đưa chúng ta đến với Đức Giêsu và mời gọi chúng ta thực hiện ý muốn của Người. Như vậy nhờ Đức Maria, chúng ta gặp lại Đức Kitô, để đào sâu hơn mối liên hệ đã có với Người và bám rễ sâu trong Người. Tin Mừng thánh Gioan chỉ nhắc đến Đức Mẹ hai lần : lần đầu ở Cana ; lần cuối ở Núi Sọ, nơi Đức Mẹ chứng kiến cái chết của Con, và từ đây Đức Mẹ trở nên Mẹ của các tín hữu (Ga 19,25-27). Đức Mẹ đã đưa con người đến với Đức Giêsu và khuyên bảo họ vâng phục Đức Giêsu ở Cana, và Đức Giêsu đã đưa thánh Gioan, đại diện cho các tín hữu, đến với Đức Mẹ: “Này là Mẹ con” ở Núi Sọ. Đức Mẹ đã hiện diện ở tiệc vui Cana, Mẹ cũng hiện diện ở Núi Sọ. Mẹ đã đi từ bước đầu cho đến cao điểm của sứ vụ Đức Giêsu.
Tiệc cưới Cana cũng cho chúng ta một cái nhìn về hạnh phúc niềm vui trong gia đình. Như chúng ta đã biết ngay từ khởi thủy, «Thiên Chúa sáng tạo con người có nam có nữ» (St 1,27), để từng cặp nam nữ sống thân thiện yêu thương nhau, trở nên một với nhau, «cả hai trở thành một xương thịt» (St 2,24). Thiên Chúa muốn họ sống với nhau thành một tổ ấm, một gia đình, để yêu thương nhau, nâng đỡ nương tựa nhau, xây dựng hạnh phúc cho nhau, và để sinh con cái hầu duy trì nhân loại đến muôn đời.
Phép lạ mở đầu cuộc đời công khai của Chúa Giêsu, là phép lạ dành cho tiệc cưới Cana. Chúa Giêsu, Đức Mẹ và các môn đệ của Ngài cùng tham dự tiệc cưới này. Điều đó càng cho thấy ơn gọi sống đời hôn nhân và gia đình là một ơn gọi hết sức cao quí. Trong đám cưới, rượu được đưa ra ban đầu chắc chắn cũng là loại rượu ngon, ngon nhất trong khả năng kinh tế của gia đình đôi tân hôn. Tuy nhiên việc thiếu rượu khiến cho đám cưới có thể sẽ mất vui rất nhiều. Chính nhờ Chúa Giêsu can thiệp thì bữa tiệc lại trở nên vui hơn, tốt đẹp hơn. Rượu sau này là loại rượu ngon hơn, chắc chắn khiến khách dự vui hơn, và hài lòng hơn bình thường rất nhiều.
Điều này có một ý nghĩa rất thâm sâu. Công trình sáng tạo của Thiên Chúa hết sức tốt đẹp. Thế nhưng do tội lỗi con người mà tình trạng đó bị xấu đi. Đức Giêsu đến trần gian để sửa chữa và làm cho kết quả cuối cùng còn tốt đẹp hơn trước kia. Cũng thế, khi hôn nhân hay đám cưới lâm vào tình trạng nguy khốn khi hết rượu, thì hôn nhân ấy cần được Chúa Giêsu cứu chữa bằng việc biến nước thành rượu.
Sự cứu chữa ấy có sự đóng góp hết sức quan trọng của Mẹ Maria: Tình yêu thương ấy đã khiến Đức Mẹ trở nên hết sức nhậy bén trước nhu cầu, nỗi khó khăn, đau khổ cũng như niềm vui, niềm hạnh phúc của người khác. Vì thế, trong đám tiệc, khi chủ nhà sắp hết rượu, Đức Mẹ đã nhận ra ngay nỗi lo lắng của họ, cho dù theo lẽ thường họ cố gắng không biểu lộ ra. Có thể nói tình yêu luôn luôn phải được biểu lộ bằng sự quan tâm. Mặc dù quan tâm không phải luôn luôn là dấu chứng của yêu thương, nhưng chắc chắn rằng không quan tâm thì cũng đồng nghĩa với không yêu thương.
Bài Phúc âm cũng cho thấy, trong tình yêu gia đình, không chỉ có hai vợ chồng là có thể tạo hạnh phúc lâu bền cho nhau nhưng cần có Chúa hiện diện trong tình yêu ấy. Thiên Chúa đã kết hợp vợ chồng lại với nhau thì cũng cần phải có Chúa giữ gìn, ban ơn và che chở để vợ chồng sống hạnh phúc vững bền bên nhau. Những người đã lập gia đình lâu năm, trải qua kinh nghiệm những khó khăn của đời sống hôn nhân, đều cảm nghiệm được rằng sự hiện diện của Chúa trong tình yêu, trong đời sống gia đình là rất cần thiết. Những gia đình gặp nhiều khó khăn, những cặp bỏ nhau dễ dàng thường là vì những gia đình ấy thiếu đi sự hiện diện của Chúa trong gia đình họ. Tình yêu thật cao quí nhưng cũng rất mỏng dòn, dễ vỡ, dễ mất, chỉ một chút không để ý, một chút tự ái, ích kỷ, một chút kiêu ngạo cố chấp, cũng có thể làm đổ vỡ hạnh phúc gia đình.
Bài Phúc âm hôm nay kết thúc bằng câu : “Chúa Giêsu làm phép lạ đầu tiên nầy tại Cana xứ Galilê , và đã tỏ vinh quang Người và các môn đệ Người tin Người.” Như thế, theo thánh Gioan, phép lạ đầu tiên nầy là để tỏ vinh quang Chúa, cũng cố niềm tin cho các môn đệ. Nói như thế có nghĩa rằng : niềm vui, niềm hạnh phúc vững bền của gia đình Công giáo làm vinh quang Thiên Chúa và củng cố niềm tin cho những người theo Chúa.
Thiên Chúa muốn mang rượu tình yêu đến giúp cho các gia đình sống hạnh phúc. Xin cho các gia đình Công giáo biết tiếp nhận rượu ấy trong hân hoan để nhờ biết biết biểu lộ tình thương đối với những người chung quanh một cách cụ thể, rượu ấy mang lại niềm vui cho mọi người.
Lm Ernest Nguyễn Văn Hưởng
