PHẢN BỘI TẠI BỮA TIỆC LY

CHUẨN BỊ

Các môn đệ biết Thầy Giêsu muốn ăn Lễ Vượt Qua tại Giêrusalem, nhưngchưa chắc Thầy có muốn ăn ở đó hay không. Họ đến gần Ngài và hỏi: “Thầy muốn chúng con đi dọn cho Thầy ăn lễ Vượt Qua ở đâu?”.Chúa Giêsu sai Phêrô và Gioan đi chuẩn bị những gì cần thiết và dặn dò: “Các anh đi vào thành, và sẽ có một người mang vò nước đón gặp các anh. Cứ đi theo người đó. Người đó vào nhà nào, các anh hãy thưa với chủ nhà: Thầy nhắn: ‘Cái phòng dành cho tôi ăn lễ Vượt Qua với các môn đệ của tôi ở đâu?’. Và ông ấy sẽ chỉ cho các anh một phòng rộng rãi trên lầu, đã được chuẩn bị sẵn sàng: và ở đó, các anh hãy dọn tiệc cho chúng ta”.Hai môn đệ ra đi. Vào đến thành, các ông thấy mọi sự y như Người đã nói. Và các ông dọn tiệc Vượt Qua. (Mc 14:12–16)

Trước giờ đã định, Phêrô và Gioan đã chuẩn bị xong cho bữa ăn mừng Lễ Vượt Qua, Chúa Giêsu và 10 môn đệ khác đến phòng tiệc. Lúc đó khoảng 6 giờ chiều.Tất cả chờ tiếngkèn đồng được các tư tế thổitại Đền Thờ báothời điểm mặt trời lặn để có thể bắt đầu dùng bữa.

DẠ TIỆC BẮT ĐẦU

Khi các môn đệ ngồi vào bàn ăn, cuộc tranh luận xảy ra về chuyện ưu tiên cao – thấp, trước – sau. Chúa Giêsu quở trách họvà dạy bài học về đức khiêm nhường. Ngài cởi áo, thắt lưng, đổ nước vào chậu, và rửa chân cho từng người. Phêrô không chịu cho Thầy rửa chân mình, Chúa Giêsu nói với ẩn ý: “Anh em đã sạch, nhưng không phải tất cả đâu!” (Ga 13:10). Thánh Gioan cho chúng ta biết rằng Chúa Giêsu ám chỉ môn đệ Giuđa. Có thể Ngài nói lời đó khidi chuyển từchỗ Phêrô tới chỗ Giuđa, và có ý cho Giuđa hiểu rằngNgài đã biết rõ ý định đen tối của ông.

Khi mọi người yên vị, Chúa Giêsu nói thêm về bài học Ngài vừa dạy: “Anh em đã biết những điều đó, nếu anh em thực hành thì thật phúc cho anh em!”.Tiếp tục ám chỉ Giuđa, Chúa Giêsu nói: “Thầy không nói về tất cả anh em đâu”.Có lẽ các môn đệ hiểu Chúa Giêsu đã sai lầm khi chọn một kẻ phản bội làm môn đệ, nên Ngài nói thêm: “Chính Thầy biết những người Thầy đã chọn, nhưng phải ứng nghiệm lời Kinh Thánh sau đây: Kẻ đã cùng con chia cơm sẻ bánh lại giơ gót đạp con” (Ga 13:17-18). Câu này được Chúa Giêsu trích dẫntừ Cựu Ước (Tv 41:10), trực tiếp nói tới Đa-vít, và gián tiếp nói tới Đức Kitô, vì Đa-vít được mô tả trước về Đấng Mêsia – Đức Giêsu Kitô. Chúa Giêsu cho các môn đệ biết trước để rồi họsẽ nhận rarằng lời tiên tri nàynói về Ngài.

TÂM THẦN XAO XUYẾN

Thánh Gioan cho biết rằng Chúa Giêsu “cảm thấy tâm thần xao xuyến” (Ga 13:21). Rõ ràng Chúa Giêsu phiền lòng vì sự hiện diện của Giuđa. Ngài đã bật khóc vì thương Giêrusalem và nay lại buồn vìsự hiện diện của một con người được chọn mà chống lại Ngài, mê muội và cố chấp đi theo đường xấu. Một lần nữa, Chúa Giêsu lại nói về sự phản trắc,lần này Ngài nói thẳng thắn hơn: “Thầy bảo thật anh em, có người trong anh em sẽ nộp Thầy, mà lại là người đang cùng ăn với Thầy” (Mc 14:18). Chúa Giêsu cho biết lý do khiến Ngài xao xuyến. Ngài bị phản bộibởi một người đồng bàn với Ngài, một ngườithân thiện thuộc Nhóm Mười Hai.

Cuối cùng, ý nghĩa trong lời nói của Chúa Giêsu cũng thấm sâu vào trí óc ngờ vực của các môn đệ. Họ nhận ra rằngNgài không dùng hình tượng trong lời nói mà Ngài xao xuyến. Các môn đệ bắt đầu cảm thấy buồn và xao xuyến. Họ nhìn nhauvà thắc mắc, nhưng ánh mắt của họ buồn bãhơn là nghi ngờ. Ai cũng sợchính mìnhlà người mà Thầy ám chỉ.

Chúa Giêsu đã xác định khi Giuđa hỏi có phải là mình hay không. Chúa Giêsu vẫn tránh nói rõ kẻ phản bội và trả lời chung: “Chính là một trong Nhóm Mười Hai đây, mà là người chấm chung một đĩa với Thầy” (Mc 14:20). Có thể cách diễn tả của Ngài chỉ là cách nói khác một chút: “Người cùng ăn với Thầy”.Rồi Ngài nói tiếp: “Đã hẳn, Con Người ra đi theo như lời đã chép về Người. Nhưng khốn cho kẻ nào nộp Con Người: thà kẻ đó đừng sinh ra thì hơn!” (Mc 14:21). Chúa Giêsu chịu khổ nạn không phải là Ngài bị lừa hoặc bị ép buộc, mà Ngài chấp nhận hoàn toàn tự nguyện.

Đó là những lời đáng sợ nhất mà Chúa Giêsu đã nói khi còn trên thế gian. Sự đe dọa đó không thể tránh: đó là lời đe dọa trực tiếp về án phạt đời đời đối với Giuđa. Hẳn là tốt hơn cho Giuđađược sinh ranếu thời gian không đến khiông thị kiến hạnh phúc Nước Trời, nhưng điều có thể này có vẻ bị loại trừ qua lời nói của Chúa Giêsu.

Có thể là lời nói của Chúa Giêsu đã làm gián đoạn nghi vấn của các môn đệ: “Thưa Thầy, chẳng lẽ con sao?”(Mt 26:25a). Giuđa biết rất rõrằng Chúa Giêsu ám chỉ ông, nhưng ông lảng tránh, nên cũng hỏi Thầy xem sao, và Chúa Giêsu liền xác định: “Chính anh nói đó!” (Mt 26:25b). Đối với những người khác hỏi, Chúa Giêsu không nói gì. Nhưng với Giuđa thì Chúa Giêsu xác định ngay. Rõ ràng là Giuđa giả hình và có ý định đen tối.

GIUĐA BỎ TRỐN

Phêrôra dấu với Gioan và hỏi nhỏ: “Hỏi xem Thầy muốn nói về ai?”. Gioan ghé sát vào Chúa Giêsu và thì thầm: “Thưa Thầy, ai vậy?”. Chúa Giêsu trả lời: “Thầy chấm bánh đưa cho ai thì chính là kẻ ấy” (Ga 13:26). Rồi Ngài chấm một miếng bánh, trao cho Giuđa, con ông Simôn Ítcariốt. Gioan thấy Giuđa nhận miếng bánh thìcảm thấy ái ngại. Phúc Âm không thấy nói Gioan có cho Phêrô biết kẻ phản bội hay không, rất có thể Phêrô không biết.

Lúc này, Thánh sử Gioan lại đề cập sự ảnh hưởng của Satan: “Y vừa ăn xong miếng bánh, Satan liền nhập vào y”(Ga 13:27a). Khi xác định Giuđa là kẻ phản bội, có vẻ như Chúa Giêsu loại ông khỏi tông đồ đoàn. Giuđa càng bị Thiên Chúa loại trừ thì Satan càng thoải mái chiếm hữu ông. Càng khước từ ơn Chúa thì càng yếu đuối,không đủ sức chống lại ma quỷ.

Hy vọng cuối cùng đối với Giuđa trở nên mong manh. Chúa Giêsu không còn hy vọng gì ở Giuđa nữa. Lực bất tòng tâm, Ngài nói với Giuđa: “Anh làm gì thì làm mau đi!”(Ga 13:27b). Chúa Giêsu muốnkhông bận tâm tới sự có mặt của kẻ phản bội đểcó thể dành chút thời gian còn lạicho các môn đệ trung tín. Các môn đệ khác nghe Chúa Giêsu nói và tưởnglà Ngài bảo Giuđa mua đồchuẩn bị lễ và bố thí cho người nghèo.

Có thể tưởng tượng rằng Thánh Gioan như chết lặng khi Giuđa bỏ ra ngoài sau khi nhận miếng bánhtừ tay Chúa Giêsu. Khi Giuđa đi ra cửa, Gioan thấy bóng tốibao phủ Giuđa như chiếc áo khoác. Bóng tối bên ngoài tương phản với ánh sáng trong phòng. Gioan nhận thấy sự tương phản đó nên đã viết: “Lúc đó, trời đã tối” (Ga 13:30).

Câu nói ngắn gọn của Thánh Gioan tạo ấn tượng mạnh mẽ. Có vẻ như Thánh Gioan nhìn vào chính bóng tốikhác với một hiện tượng vật lý; bóng tối mà Giuđa đi vào là một biểu tượng.Đó là giờ của bóng tối,“người ta đã chuộng bóng tối hơn ánh sáng, vì các việc họ làm đều xấu xa” (Ga 3:19); đó là thời củaquyền lực tối tăm (Lc 22:53), quyền lực này đã chiếm hữulinh hồn Giuđa; chính vìbóng tối này mà ánh sáng chiếu soi, và “bóng tối đã không diệt được ánh sáng”(Ga 1:5).

PHÊRÔ VẤP NGÃ

Sau Bữa Tiệc Ly, Chúa Giêsu tha thiết nói với 11 môn đệ để cảnh báo họ về những gì sắp xảy ra. Ngài nói: “Đêm nay tất cả anh em sẽ vấp ngã vì Thầy. Vì có lời đã chép: Ta sẽ đánh người chăn chiên, và đàn chiên sẽ tan tác” (Mt 26:31). Ngài không ngoại trừ ai: Tất cả sẽ vấp ngã vì Ngài.

Chúa Giêsu trích dẫn lời Kinh Thánh trong sách Dacaria nói về Ngài: “Hãy đánh mục tử, đàn chiên sẽ tan tác” (Dcr 13:7). Các sự kiện trong đêm hôm đóvà ngày hôm sauthực sự ứng nghiệm mọi lời Chúa Giêsu đã nói về cuộc khổ nạn của Ngài. Mặc dù các môn đệ đã được cảnh báo trước, chuẩn bị trước, họ vẫnkhông dám đối diện với sự thật, và thực tế tang thương của Đức Kitô đã khiến họ quá bất ngờ.

Một lần nữa, Phêrôlại làm ngơ những gì Thầy Giêsu đã nóivà chuyển sangchủ đề khác mà ông đang nghĩ. Ông hoàn toàn trái ngược với Thầy Giêsu. Chúa Giêsu nói: “Anh sẽ vấp ngã, anh sẽ chối Thầy”.Nhưng Phêrônói mạnh: “Dầu tất cả có vấp ngã đi nữa thì con cũng nhất định là không” (Mc 14:29). Ông rất tự tin, hoàn toàn xácnhận rằng tất cả các đồng môn vấp ngã, ngoại trừ ông– nghĩa là ông sẽ không bao giờ vấp ngã.

Lời xác quyết của Phêrô vô hiệu. Câu trả lời của Thầy Giêsuquả quyết và xác định. Lờinói trước rất rõ ràng và mạnh mẽ: “Thầy bảo thật anh: hôm nay, nội đêm nay, gà chưa kịp gáy hai lần, thì chính anh, anh đã chối Thầy đến ba lần” (Mc 14:30). Các sự kiện đêm hôm đó chứng tỏ lời nói tiên tri của Chúa Giêsu về Phêrô và các môn đệ đều ứng nghiệm.

ĐÊM ĐỊNH MỆNH

Trước khi rời Phòng Tiệc Ly, Chúa Giêsu và các môn đệ đã hát Thánh Vịnh – gọi là Hallel. Đây là một phần trongnghi thức Lễ Vượt Qua. Sau đó mọi người đi tớiVườn Dầu ở phía Đông. Có lẽ lúc đó trong khoảng 10 giờ tới 11 giờ đêm. Trăng rằm dịp Lễ Vượt Qua đã lêncao trênNúi Mô-ápở phía Đông và tỏa ánh sáng nhạt trên thành phố tĩnh lặng. Nếu truyền thống này đúng, nhómlính tráng hẳn là không phải đi xa để tớidinh Cai-pha, nơihọ chuẩn bị bắt Chúa Giêsu ngay đêm hôm đó.

Chúa Giêsu và các môn đệ rời thành phố để tới thung lũng và ngang qua Fountain Gate. Khi ra ngoài thành phố, họ đi về phía Bắctrên con đường dọc theo consuối Cedron, suối này khô cạn vào thời điểm đó. Lúc này, nhìn suối Cedron sâu và tối, phân cách thành phố ở phía Tây vớiNúi Ô-liu ở phía Đông. Họ đi dọc theo con đường ở ở dưới khe núi tối tăm, nhưng bên trên có ánh trăng chiếu sáng trênthành phố ở hai bênnên thấy ánh sáng mở trên các cây ô-liuở triền núi. Ngay đối diện Đền Thờ, không xachiếc cầu hiện nay, hướng về phía Đôngvàtới Vườn Dầutrên sườn đồi. Hành trình từPhòng Tiệc Lyphải đi quavùng địa thế khó khăn và có thể phải mất khoảng 30 phút.

LM RALPH GORMAN

TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ CatholicExchange.com)

Sáng Mùa Chay, 30-3-2019

†Niệm khúc BÀI CA RỬA CHÂN: https://www.youtube.com/watch?v=lyitpT3crsQ