NOI GƯƠNG THÁNH NỮ ELIZABETH BỒ ĐÀO NHA 

Lịch phụng vụ Công giáo trong tháng Bảy kính nhớ nhiều vị nữ thánh. Ngày 4 kính thánh nữ Elizabeth Bồ Đào Nha; ngày 6 kính thánh Maria Goretti, trinh nữ, tử đạo; ngày 12 kính thánh Annê Lê Thị Thành, thánh nữ đầu tiên của Việt Nam; ngày 22 kính thánh nữ Maria Madalena, được mệnh danh là “tông đồ của các tông đồ”; ngày 23 kính thánh nữ tu Brigitta; ngày 26 kính thánh Anna, thân mẫu Đức Maria; ngày 29 kính thánh nữ Matta, chị của Lazarô, người được Chúa Giêsu cho sống lại sau khi đã chết bốn ngày.

Mỗi vị nữ thánh xuất thân trong một hoàn cảnh gia đình và một địa vị xã hội khác nhau, từ đó con đường nên thánh của các ngài cũng khác nhau. Điển hình như thánh nữ Elizabeth Bồ Đào Nha xuất thân là một công chúa nước Tây Ban Nha, sau trở thành hoàng hậu nước Bồ Đào Nha. Dù xuất thân ở địa vị tôn quý, hoàng tộc nhưng Elizabeth sống một cuộc đời khắc khổ, khiêm nhường, giao du giúp đỡ những người nghèo khổ và giàu lòng thiện chí giải hòa những cuộc xung đột.

Chào đời năm 1271, Elizabeth Lusitania là con gái vua Pierre đệ tam xứ Aragon (nay là nước Tây Ban Nha). Sau hai lần từ chối lời cầu hôn của hoàng tử nước Anh và nước Ý, ngài ưng thuận kết hôn với hoàng tử Denis, nước Bồ Đào Nha, sau trở thành hoàng hậu. Lúc còn thiếu nữ, Elizabeth đã trưởng thành trong cuộc sống đức tin, mỗi ngày thức dậy sớm đọc kinh nhật tụng, lần hạt Mân Côi, cầu nguyện đặc biệt cho những người hấp hối và qua đời trong ngày.

Trở thành hoàng hậu ở địa vị tôn quý, cao sang, ngài vẫn sống một cuộc sống bình dị như một dân thường, không kiểu cách, xa hoa. Còn hơn thế nữa, phát xuất từ lòng nhân ái chân tình, ngài thường đi lại thăm viếng, an ủi và giúp đỡ những người nghèo khổ. Ngài đặc biệt quan tâm chăm sóc các trẻ mồ côi, các thiếu nữ đơn độc và các bệnh nhân. Ngài thành lập nhiều cơ sở từ thiện: một bệnh viện ở Coimbra, một trung tâm hoàn lương ở Torres Novas, một cô nhi viện và nhiều nhà vãng lai. Ngài noi gương Chúa Giêsu, cứ mỗi thứ sáu Tuần Thánh hằng năm rửa chân cho 13 hành khất. Truyện các thánh kể có lần ngài rửa sạch, băng bó vết thương nơi chân một bệnh nhân rồi âu yếm hôn lên vết thương. Phép lạ xảy ra: vết thương nơi chân bệnh nhân bỗng dưng được chữa lành tức khắc. Ôi cao quý thay tấm lòng nhân ái, ôi tuyệt vời thay tinh thần phục vụ của một đương kim hoàng hậu! Truyện kể thêm rằng có lần vào một sáng mùa đông, hoàng hậu giấu các vật cứu trợ trong áo định đi thăm người nghèo thì bị chồng bắt gặp, tra hỏi giận dữ đến đỗi ngài không dám trả lời. Nhà vua nắm áo hoàng hậu giật mạnh thì chỉ thấy những cánh hoa hồng!

Ở trong cung điện cao sang nhưng hoàng hậu Elizabeth sống khắc khổ, hãm mình nhiệm nhặt. Nhiều người thấy vậy khuyên ngài giảm bớt. Ngài trả lời: “Ở đâu cần hy sinh hãm mình hơn là trong triều đình, nơi có nhiều nguy hiểm lớn lao. Thiên Chúa đặt tôi lên ngai để tôi làm việc lành cho những người bất hạnh”.

Hẳn là nhờ vào một cuộc sống đạo đức thâm hậu đã giúp Elizabeth vượt qua những sóng gió bất an trong cuộc sống vợ chồng. Trước sự bội phản ngoại tình của nhà vua, hoàng hậu vẫn một mực âm thầm cam lòng chịu đựng. Hơn thế nữa, ngài còn tận tâm nuôi dưỡng những đứa con rơi của chồng như con ruột của mình. Thật là một tấm lòng bao dung hiếm có trên đời. Truyện kể Elizabeth còn bị một vị nịnh thần tố cáo với nhà vua là dan díu với một vị quan trong triều. Nghe lời dèm pha, nhà vua mưu tính ra lệnh cho một chủ lò vôi ngày mai phải thủ tiêu vị quan này khi được phái đến gặp ông. Sáng hôm sau trên đường đi, vị quan ghé vào một nhà thờ tham dự liên tiếp hai thánh lễ. Trong thời gian này nhà vua lại lệnh cho viên nịnh thần đến gặp chủ lò vôi xem tình hình. Và ông chủ lò vôi tuân lệnh vua vô tình giết chết vị nịnh thần đến trước này. Nhà vua hối hận xem đây là một biến cố Chúa tạo ra để cứu người vô tội và trừng phạt kẻ mưu hiểm. Cũng từ đó sống chung tình với người vợ quảng đại, thánh thiện. Đúng là như lời Chúa Giêsu nói: “Phúc thay ai xót thương người, vì họ sẽ được Thiên Chúa xót thương!” (Mt 5, 7). Chúa đã xót thương bù đắp cho hoàng hậu Bồ Đào Nha vì tấm lòng và những việc làm thương người cùa bà.

Hoàng hậu Elizabeth còn có một nhiệt huyết mạnh mẽ quyết tâm giải hòa những mối bất hòa, xung đột trong hoàng gia. Khi hoàng tử Anfongsô dấy binh nổi loạn chống lại vua cha, đích thân hoàng hậu cỡi ngựa, tay cầm Thánh giá ra giữa trận địa ngăn cản không để xung đột đẫm máu xảy ra. Đúng là như trong bài giảng trên núi của Chúa Giêsu: “Phúc thay ai xây dựng hòa bình, vì họ sẽ được gọi là con Thiên Chúa” (Tám mối Phúc-Mt 5, 9).

Làm ơn mắc oán, một lần nữa các nịnh thần lại ton hót với vua vu cáo hoàng hậu đã thông đồng với hoàng tử Anfongsô có ý chiếm đoạt ngai vàng. Bị giam trong pháo đài Alamquer, Elizabeth vẫn một mực tín thác vào lòng thương xót và sự quan phòng của Thiên Chúa. Và Thiên Chúa đã không bỏ rơi người con có tâm hồn thiện chí xây dựng hòa bình như hoàng hậu Bồ Đào Nha. Ngài soi sáng cho nhà vua biết phân biệt đúng sai, biết tìm về đường ngay nẻo chính. Chẳng bao lâu hoàng hậu được nhà vua triệu hồi về cung. Cả hoàng gia từ đó sống êm ấm, thuận hòa, tất cả cũng là nhờ sự hy sinh, nhẫn nhục không mệt mỏi và một lòng tín thác, cậy trông vào Chúa của hoàng hậu.

Năm 1325 nhà vua Denis băng hà một cách êm ái sau một cơn bệnh kéo dài. Dù đau buồn trước sự ra đi của người bạn trăm năm, nhưng từ đây Elisabeth có thể cắt đứt hẳn cuộc sống vật chất trần tục. Ngài rời bỏ cung điện, gia nhập dòng Ba Phanxicô, cắt tóc ngắn, mặc áo dòng như một nữ tu, sống trong một căn nhà cạnh một nữ tu viện Clara (dòng Nhì Phanxicô). Ngài sống kham khổ, hãm mình không thua gì các nữ tu. Ngài ra sức làm việc bác ái xã hội, dâng cúng cho Đức Giám Mục Giacôbê Compotten nhiều tài sản, xây dựng một nhà nguyện dâng kính Đức Trinh Nữ Maria và một nữ tu viện Clara.

Sống thanh thoát, thánh thiện phận đời còn lại với Chúa, nhưng vẫn luôn quan tâm đến thế sự. Khi hay tin vua Anphongsô là con trai mình đang gây chiến với vua xứ Castille là cháu rể mình, dù đang đau bệnh, Elizabeth đã tìm cách đến chiến trường giải hòa hai vua, duy trì hòa bình cho hai dân tộc. Ngài đã được Chúa dùng làm khí cụ bình an như trong bài “Kinh Hòa Bình” của thánh Phanxicô: “Lạy Chúa xin hãy dùng con như khí cụ bình an của Chúa. Để con đem yêu thương vào nơi oán thù…”.

Được Chúa gọi về ngày 4 tháng 7 năm 1336, hoàng hậu Bồ Đào Nha trong giờ hấp hối miệng luôn thì thầm: “Lạy Mẹ Maria, Mẹ đầy ơn phúc”. Vì những nhân đức và công phúc, ngài được Đức Giao Hoàng Leo thứ 10 phong hiển thánh vào năm 1626. “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ!” (Mt 5, 7). Phúc thay cho  Elisabeth có tâm hồn nghèo khó, Nước Trời là của Elisabeth! Chúa Giêsu nói: “Những người có của thì khó vào Nước Thiên Chúa biết bao! Qủa vậy, con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu vào Nước Thiên Chúa” (Lc 18, 24-25). Nhưng với hoàng hậu Elisabeth thì khác. Ngài là người có của. Nhưng đã đem của cải mình có giúp đỡ những người nghèo khổ. Ngài đã biết dùng của cải vật chất để mua Nước Thiên Chúa. Ngài trở thành một thánh nữ để mọi người noi gương.

Gioan Long Vân,

giáo xứ Nhân Hòa