HOÁN VỊ

Nhiều Kẻ Hàng Đầu Xuống Chỗ Chót

Lắm Người Chỗ Chót Lên Hàng Đầu

Ở một khu rừng nọ, có một chú thỏ luôn khoe khoang với các loài vật khác rằng mình chạy nhanh nhất, gặp ai thỏ cũng khoe khoang. Một hôm, thỏ thấy rùa đang lê từng bước trên đường bèn cười nhạo. Rùa thách thỏ thi chạy. Thỏ ta tin chắc mình sẽ thắng nên nhận lời thách thức.

Các loài động vật trong rừng rất ngạc nhiên khi nghe tin này, chúng tập trung rất đông để xem rùa và thỏ chạy thi. Trong lúc rùa miệt mài chạy, không dừng lại nghỉ chút nào, thỏ ỷ lại nên loanh quanh và nằm nghỉ. Tới lúc rùa gần chạm vạch kết thúc, thỏ bật dậy khi nghe tiếng hô hào cổ vũ cho rùa. Thỏ vẫn thản nhiên vươn người và ngáp một cách lười biếng rồi mới bắt đầu chạy, nhưng đã quá muộn. Rùa đến đích trước và chiến thắng cuộc đua bằng sự nghiêm túc và chăm chỉ. Thỏ vô cùng xấu hổ và lủi vào rừng sâu.

Rùa tưởng mình thắng nhưng lại thua. Rùa biết mình chậm nên kiên trì, không ngừng cố gắng, và rùa đã thắng. Thỏ tưởng đứng đầu lại hóa đứng chót, tưởng rằng rùa thua nhưng rùa đã đảo ngược thế cờ. Hoán vị thật thú vị. Cuộc sống cũng tương tự – cả đời thường và tâm linh.

Một lần nọ, sau khi nói về phần thưởng dành cho ai bỏ mọi sự mà theo Ngài, Chúa Giêsu kết luận: “Nhiều kẻ đứng đầu sẽ phải xuống hàng chót, và nhiều kẻ đứng chót sẽ được lên hàng đầu.” (Mt 19:30; Mt 20:16; Mc 10:31) Một sự thật phũ phàng rất đáng quan ngại. Hai vị trí đổi chỗ cho nhau. Rồi Ngài kể câu chuyện này: Nước Trời giống như chuyện gia chủ kia, vừa tảng sáng đã ra mướn thợ vào làm việc trong vườn nho của mình. Sau khi đã thoả thuận với thợ là mỗi ngày một quan tiền, ông sai họ vào vườn nho làm việc. Khoảng giờ thứ ba, giờ thứ sáu, giờ thứ chín, rồi giờ mười một, ông trở ra và thấy có những người khác ở không, đang đứng ngoài chợ. Với ai ông cũng bảo: “Hãy đi vào vườn nho, tôi sẽ trả cho các anh HỢP LẼ CÔNG BẰNG.” (Mt 20:4)

Chiều. Hết giờ lao động. Ông chủ vườn nho bảo người quản lý gọi tất cả thợ lại mà trả công cho họ, bắt đầu từ những người vào làm sau chót tới những người vào làm trước nhất. Những người mới vào làm lúc giờ mười một tiến lại và lãnh được mỗi người MỘT QUAN TIỀN. Khi đến lượt những người vào làm trước nhất, họ tưởng sẽ được lãnh nhiều hơn, thế nhưng cũng chỉ lãnh được mỗi người MỘT QUAN TIỀN. Họ vừa lãnh vừa cằn nhằn ông chủ bất công, họ so kè việc họ đã phải làm việc nặng nhọc cả ngày, nắng nôi thiêu đốt, thế mà cũng chỉ như người vào làm muộn nhất.

Ông chủ nói với họ: “Này bạn, tôi đâu có xử bất công với bạn. Bạn đã chẳng THỎA THUẬN với tôi là MỘT QUAN TIỀN sao? Cầm lấy phần của bạn mà đi đi. Còn tôi, tôi muốn cho người vào làm sau chót này cũng được bằng bạn đó. Chẳng lẽ tôi lại không có quyền tùy ý định đoạt về những gì là của tôi sao? Hay vì thấy tôi TỐT BỤNG mà bạn đâm ra GHEN TỨC?” (Mt 20:13-15) Trong cuộc sống, ngay cả trong vấn đề tâm linh và bác ái, chúng ta cũng vẫn thường so đo đủ thứ, cứ tưởng chỉ có mình làm được công kia hay việc nọ, ý muốn nói mình “nổi trội” hơn người khác, muốn người khác phải “nể phục” mình. Nếu Chúa Giêsu đặt vấn đề với chúng ta, chắc chắn chúng ta không thể nói được gì, phải im lặng thôi. không bao giờ cũ, lúc nào cũng mang tính thời sự nóng bỏng đối với dụ ngôn “người Pharisêu và người thu thuế.” (Lc 18:9-14)

Người dốt thường thích nói chữ. Nhưng họ càng nói càng dở, càng lý luận càng đuối lý. Chúa Giêsu biết họ đuối lý nên mới im lặng, Ngài lặp lại và nhấn mạnh: “Thế là những kẻ đứng chót sẽ được lên hàng đầu, còn những kẻ đứng đầu sẽ phải xuống hàng chót. Vì kẻ được gọi thì nhiều, mà người được chọn thì ít.” (Mt 20:16) Chỉ là hội chứng ảo tưởng, không khéo lại trở thành công cốc. Phí cả một đời!

Chúa Giêsu không ngừng mời gọi mọi người tin nhận Ngài là Đấng Cứu Độ để được sống đời đời, nhưng chỉ ít người được chọn. Động từ “chọn” ở đây không có nghĩa là “thích ai thì chọn,” mà tùy vào quyết định riêng của chính người được mời gọi, vì Thiên Chúa đã trao trọn quyền tự do. Chính Thiên Chúa ban cho chúng ta và Ngài hoàn toàn tôn trọng quyền tự do này, có thể hữu ích hoặc bất lợi cho chúng ta, tùy thuộc ý muốn của mỗi người.

Phải chăng không có nhiều người được trở thành công dân Nước Trời? Rất có thể, và đó là lỗi của chúng ta chứ Thiên Chúa luôn mong muốn mọi người đều được hưởng phúc trường sinh với Ngài, không muốn bất cứ một ai phải hư mất. Cũng có mối nguy cơ vì chúng ta ỷ lại, tự cho mình hơn những người khác, tự nhận đạo đức, thánh thiện và công chính, để rồi “liếc ngang liếc dọc” với những tia mắt “sắc hơn dao cau,” và cho rằng người khác tội lỗi, nhưng chính họ lại có Visa Nước Trời trước mình. (x. Mt 21:31-32) Thế thì thật khốn thay!

Thuở xưa, ông Bơliam đã tâm nguyện: “Ước chi tôi được chết cái chết của người công chính, và tôi được mãn phần như họ.” (Ds 23:10) Ước gì mỗi tín nhân cũng biết mơ ước như vậy để có thể hoàn thiện trước phút lâm chung. Đó cũng là cách chứng tỏ rằng chúng ta thi hành đúng ý Thầy Giêsu chí thánh là HOÀN THIỆN và NHÂN TỪ. (Mt 5:48 & Lc 6:36)

Wide nói: “Mỗi thánh nhân có một quá khứ, mỗi tội nhân có một tương lai.” Và Mẹ Thánh Têrêsa Calcutta nói: “Thiên Chúa không kêu gọi chúng ta thành công, Ngài kêu gọi chúng ta trung thành. Nên thánh không là đặc ân dành cho một số người, nhưng là trách nhiệm của tất cả mọi người.” Thiên Chúa thỏa thuận với chúng ta về việc làm vườn nho (Mt 20:1-16) của Ngài với “một đồng tiền công” là đức tin tuyệt đối, không muốn ai thỏa hiệp với ma quỷ như bà Êva xưa. Các dạng “hợp đồng ngầm” với ma quỷ đều rất nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đời đời.

Chúa Cha và Chúa Con đều làm việc không ngừng, Chúa Thánh Thần cũng vẫn không ngừng tác động trong Giáo Hội, như Chúa Giêsu xác định: “Cha tôi vẫn làm việc thì tôi cũng làm việc.” (Ga 5:17) Chắc chắn lao động rất có giá trị. Ai cũng phải lao động, bằng cách này hay cách khác, nhưng phải lao động chân chính chứ không thể phi pháp. Lao động chân chính là dùng sức mình để làm việc có mục đích (tốt) và có ý thức. Lao động không chỉ là cách mưu sinh mà còn là cách duy trì sức khỏe, đặc biệt là tránh dịp tội, bởi vì “nhàn cư vi bất thiện,” rảnh rỗi hóa nông nổi, vì nông nổi mà thành nông nỗi. Lao động chân tay hoặc lao động trí óc đều cần thiết, đều có giá trị nhất định, không ai hơn ai. Chỉ có lòng người xấu chứ không có nghề nào xấu. Làm việc gì cũng là tiếp tục hoàn thiện công trình sáng tạo của Thiên Chúa. Chính Ngài đã nêu gương: Lao động 6 ngày, chỉ nghỉ 1 ngày cuối tuần. (x. St 1:1-31 – 2:1-3)

Lao động là hoàn thiện chính mình trên hành trình đi tìm Chân Thiện Mỹ, tìm kiếm Thiên Chúa, Đấng chí thiện tuyệt đối: “Không có ai nhân lành cả, trừ một mình Thiên Chúa.” (Mc 10:18) Thật vậy, ngôn sứ Êdêkien đã chân thành nhắn nhủ: “Hãy tìm Đức Chúa khi Người còn cho gặp, kêu cầu Người lúc Người ở kề bên.” (Is 55:6) Thiên Chúa còn cho phép chúng ta gặp khi Ngài ở gần, đến lúc Ngài không cho gặp và đi xa thì chúng ta vô phương. Thời gian thương xót cũng có hạn, nghĩa là sẽ tới lúc hết giờ thương xót: Tận thế.

Kinh Thánh cho biết rõ: “Ở dưới bầu trời này, cái gì cũng chỉ có một thời mà thôi.” (x. Gv 3:1-8) Và đặc biệt hơn: “Bất cứ chuyện gì cũng đều có thời có buổi, và đều bị Thiên Chúa xét xử.” (Gv 8:6) Vì thế, đừng lần lữa kẻo lỡ cơ hội. Cơ hội tốt không đến hai lần, và hãy lắng nghe: “Kẻ gian ác, hãy bỏ đường lối mình đang theo, người bất lương, hãy bỏ tư tưởng mình đang có mà trở về với Đức Chúa, và Người sẽ xót thương, về với Thiên Chúa chúng ta, vì Người sẽ rộng lòng tha thứ.” (Is 55:7) Nước đến chân mới nhảy thì không kịp.

Giờ Thương Xót cũng đang dần thu ngắn lại, không ai biết lúc nào kết thúc. Đừng chần chừ, đừng ngần ngại, và đừng sợ hãi, vì Thiên Chúa hứa: “Khi kêu đến Ta, Ta liền đáp lại, lúc ngặt nghèo, có Ta ở kề bên. Ta giải cứu và ban nhiều vinh dự, cho sống lâu, tuổi thọ dư đầy và hưởng ơn cứu độ Ta ban.” (Tv 91:15-16) Ngài không chỉ lắng nghe và đáp lại, mà Ngài còn ban hơn cả những gì chúng ta mong đợi. Thật là trên cả tuyệt vời, chắc chắn chẳng có thần linh nào khác ngoài Thiên Chúa chúng ta đang suy tôn thờ kính. Đúng vậy, Thiên Chúa minh định rằng chỉ một mình Ngài là Thiên Chúa và cấm thờ bất cứ thần nào khác. (x. Đnl 32:39; Is 43:10; Is 45:5-6; Is 46:9; Hs 13:4)

Tình mẫu tử của người mẹ trần gian mà chúng ta còn chưa hiểu thì chúng ta không thể nào hiểu hết lòng thương xót của Thiên Chúa. Ngài xác định: “Tư tưởng của Ta không phải là tư tưởng của các ngươi, và đường lối các ngươi không phải là đường lối của Ta. Trời cao hơn đất chừng nào thì đường lối của Ta cũng cao hơn đường lối các ngươi, và tư tưởng của Ta cũng cao hơn tư tưởng các ngươi chừng ấy.” (Is 55:8-9) Mỗi khi nói tới điều khác lạ, ngày xưa người ta thường so sánh với chuyện lên cung trăng hoặc Tết Công-gô, tức là chuyện không thể xảy ra. Thế mà ngày nay người ta đã có thể lên cung trăng, có thể “lên trời,” nhưng đó chỉ là góc nhỏ của trời thôi.

Khoa học tiến bộ với mức kinh ngạc, người ta đã và đang tìm mọi cách để “khám phá” bầu trời, nhưng càng khám phá thì người ta càng thấy thăm thẳm, còn biết bao “vị trí” mà người ta không biết gọi là gì, thế nên người ta đành phải mô tả là “lỗ đen” (black holes). Càng ngày khoa học lại phát hiện thêm hành tinh mới. Cứ thế và cứ thế, càng đi xa vào vũ trụ càng thấy thăm thẳm mù mịt. Có sẵn mà khám phá vẫn chưa hết. Thiên Chúa siêu việt, tuyệt luân, chúng ta phải biết ca tụng Ngài: “Ngày lại ngày, con xin chúc tụng Chúa và ca ngợi Thánh Danh muôn thuở muôn đời. Chúa thật cao cả, xứng muôn lời ca tụng. Người cao cả khôn dò khôn thấu.” (Tv 145:2-3)

Càng tìm hiểu vũ trụ, người ta càng nhận biết Thiên Chúa. Càng tìm hiểu Thiên Chúa, người ta càng kính thờ và tạ ơn Ngài. Đó là hành trình đức tin, là quá trình lao động tâm linh kỳ diệu. Thiên Chúa chí thánh, cao vời khôn ví, nhưng Ngài lại giàu lòng xót thương với mọi người, ai càng yếu thì Ngài càng thương: “Chúa là Đấng từ bi nhân hậu, Người chậm giận và giàu tình thương. Chúa nhân ái đối với mọi người, tỏ lòng nhân hậu với muôn loài Chúa đã dựng nên.” (Tv 145:8-9) Với kinh nghiệm dày dạn, Thánh Phaolô xác định: “Ở đâu tội lỗi đã lan tràn, ở đó ân sủng càng chứa chan gấp bội.” (Rm 5:20) Do đó, đừng nản chí sờn lòng hoặc thất vọng – dù là thất vọng về chính mình, mà hãy vững lòng tin tưởng và mau mắn đứng dậy ngay nếu vấp ngã.

Thiên Chúa là Đấng vô thủy vô chung, vô tiền khoáng hậu, yêu thương vô hạn, nhưng Ngài cũng rất thẳng thắn: “Chúa công minh trong mọi đường lối Chúa, đầy yêu thương trong mọi việc Người làm. Chúa gần gũi tất cả những ai cầu khẩn Chúa, mọi kẻ thành tâm cầu khẩn Người.” (Tv 145:17-18) Vấn đề không phải là tội nhiều hay tội ít, vì trước mặt Thiên Chúa ai cũng chỉ là tội nhân, chẳng ai hơn ai, quan trọng là có chân thành sám hối hay không. Đó là điều Thiên Chúa mong đợi ở con người: “Ta muốn lòng nhân chứ đâu cần lễ tế. Vì Ta không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi.” (Mt 9:13) Ngài thực sự chỉ muốn tình yêu chứ không muốn hy lễ. (x. Hs 6:6) Ước gì không ai phải nghe Thiên Chúa trách mắng là tôn kính Ngài bằng môi bằng miệng, còn lòng thì lại xa Ngài. (x. Mt 15:8; Mc 7:6)

Thật độc đáo với câu châm ngôn của người Pháp: “Đừng vì yêu mến Chúa mà chống đối người khác.” Vào thời Thánh Phaolô, có những kẻ rao giảng về Đức Kitô chỉ vì lòng ganh tị và tranh chấp, nhưng cũng có những người làm công việc đó vì ý ngay lành, họ làm vì bác ái và bênh vực Tin Mừng. Lại có những người loan báo Đức Kitô vì tính ưa tranh giành, không có lòng ngay. Nhưng Thánh Phaolô bảo “không sao,” chỉ cần Đức Kitô được rao giảng. Thánh Phaolô mừng bởi vì điều ấy sẽ giúp đạt được ơn cứu độ nhờ Thần Khí của Chúa Giêsu Kitô phù trợ, và kết luận: “Đó là điều tôi đợi chờ và hy vọng. Sẽ không có gì làm cho tôi phải hổ thẹn, trái lại tôi hoàn toàn vững tin. Bây giờ cũng như mọi lúc, Đức Kitô sẽ tỏ bày quyền uy cao cả của Người nơi thân xác tôi, dù tôi sống hay tôi chết: vì đối với tôi, sống là Đức Kitô, và chết là một mối lợi.” (Pl 1:20-21)

Như vậy là thế nào? Thánh Phaolô lý giải: “Nếu sống ở đời này mà công việc của tôi được sinh hoa kết quả thì tôi không biết phải chọn đàng nào. Vì tôi bị giằng co giữa hai đàng: ao ước của tôi là ra đi để được ở với Đức Kitô, điều này tốt hơn bội phần: nhưng ở lại đời này thì cần thiết hơn, vì anh em.” (Pl 1:22-24) Vấn đề cốt lõi là miễn sao có lợi cho Thiên Chúa, mục đích là để “tuân phục Thánh Ý Chúa và vinh danh Chúa” mà thôi. Và cũng vì thế mà Thánh Augustinô đã tha thiết cầu xin: “Lạy Chúa, xin cho con biết Chúa, xin cho con biết con.” Biết Chúa là chân nhận rằng Ngài là Đấng duy nhất và giàu lòng thương xót, nhờ vậy mà tôn thờ Ngài hết linh hồn và hết sức lực, biết mình là ý thức mình yếu đuối và đầy tội lỗi để mà sống khiêm nhường hơn.

Bài Giảng Trên Núi của Chúa Giêsu đã gây ấn tượng đối với ngài Mahatma Gandhi. Ông gọi đó là Bản Tuyên Ngôn Độc Lập đầu tiên của nhân loại. Ông có công giành độc lập cho Ấn Độ bằng con đường bất bạo động theo tinh thần của Đức Kitô, ông cũng khiến chúng ta ngạc nhiên khi ông thẳng thắn nói: “Tôi YÊU MẾN Đức Kitô nhưng tôi KHÔNG PHỤC các Kitô hữu.” Tại vì có lần ông vào một nhà thờ Công giáo, ngoài cửa có ghi: “Cấm người da đen vào nhà thờ.” Ông quay ra ngay. Là Kitô hữu, là môn đệ Chúa Giêsu và là con cái Thiên Chúa, chúng ta thật xấu hổ, vì chúng ta bảo người ta yêu thương mà mình lại kỳ thị người khác, chỉ lẻo mép nói hay mà không thi hành điều mình nói. Có lỗi của chúng ta khi Nước Chúa chưa rộng mở, Danh Cha chưa cả sáng!

Thánh Phaolô nhắn nhủ: “Chỉ có một điều là anh em PHẢI ăn ở làm sao cho XỨNG với Tin Mừng của Đức Kitô. Như thế, dù tôi có đến thăm anh em hay vắng mặt đi nữa, tôi vẫn muốn được nghe người ta nói về anh em là anh em luôn đứng vững, cùng chung MỘT tinh thần, MỘT lòng MỘT dạ cùng nhau chiến đấu vì đức tin mà Tin Mừng mang lại cho anh em.” (Pl 1:27) Đó cũng là lời khuyên dành cho mỗi người chúng ta vậy.

Trên hành trình tâm linh, hành trình đức tin, ai cũng là người lao động, là công nhân hoặc người thợ, hoàn toàn giống nhau và bình đẳng, hằng ngày làm việc theo sự thỏa thuận của “bản hợp đồng đức tin,” đó là làm việc trong “vườn nho” của Thiên Chúa với MỨC LƯƠNG NHƯ NHAU – đối với công nhân thâm niên cũng như tân binh. Tuy nhiên, điều cần phải luôn lưu ý là đừng so đo hoặc ganh tị để rồi liếc xéo nhau, nhìn nhau bằng nửa con mắt hoặc ngó nhau bằng “ánh mắt hình mũi tên.”

Thánh Phaolô nhắc nhở: “Trong cuộc chạy đua trên thao trường, tất cả mọi người đều chạy, nhưng chỉ có một người đoạt giải. Anh em hãy chạy thế nào để chiếm cho được phần thưởng.” (1 Cr 9:24) Ai cũng phải nỗ lực theo bí quyết của con rùa, không ỷ lại như con thỏ. Tội nhân sẽ thành thánh nhân, ở hàng chót sẽ lên hàng đầu.

Lạy Thiên Chúa nhân lành, Đấng duy nhất chúng con phải tôn thờ, xin giúp chúng con trọn lòng tin kính và quyết tâm sống các đức đối thần và đối nhân, luôn khiêm tốn thi hành các huấn lệnh Ngài truyền. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu Kitô, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU