ĐỆ NHẤT MẦU NHIỆM

Mầu nhiệm Một Chúa Ba Ngôi có nhiều cái nhất: đơn giản nhất mà lại khó hiểu nhất, quan trọng nhất, cao cả nhất, đặc biệt nhất, kỳ diệu nhất,… Thiên Chúa là Đấng Vĩnh Hằng. (Br 4:10, 14, 20, 22, 24, 35 và 5:2)

Là tín nhân Công giáo, hằng ngày chúng ta làm Dấu Thánh Giá rất nhiều lần: khi thức dậy, khi tham dự Thánh Lễ, khi cầu nguyện, khi ăn uống, khi ra đường,… và khi đi ngủ. Chúng ta dùng Dấu Thánh Giá để chúc tụng, tôn vinh và kêu xin Thiên Chúa – mọi nơi và mọi lúc.

Năm 211, thần học gia Công giáo Tertullian nói về việc làm Dấu Thánh Giá như nhiệm vụ hằng ngày: “Trước khi di chuyển, đi xa hoặc đi đâu đó, khi mặc quần áo, khi tắm, khi ngồi vào bàn ăn, khi thắp đèn, hoặc khi làm bất kỳ hành động nào trong cuộc sống đời thường, chúng ta vẫn vẽ Dấu Thánh Giá trên trán.” (The Chaplet – Chuỗi Hạt, Tràng Hạt)

Chúng ta LÀM DẤU chứ không LÀM GIẤU – âm Việt ngữ nghe na ná nhưng ý nghĩa hoàn toàn khác nhau, viết thì phải cẩn thận về chính tả. Khi làm Dấu Thánh Giá không chỉ xin Thiên Chúa thánh hóa chính chúng ta và những gì chúng ta làm, mà đặc biệt là tôn vinh và tuyên xưng Một Chúa Ba Ngôi. Các giờ Phụng Vụ cũng nhiều lần xưng tụng Chúa Ba Ngôi: “Sáng danh Đức Chúa Cha và Đức Chúa Con và Đức Chúa Thánh Thần…” Sau mỗi chục kinh Mân Côi, chúng ta cũng vinh danh Chúa Ba Ngôi như vậy.

Về ngữ nghĩa, Tam Vị Nhất Thể (Trinity) là Một Chúa Ba Ngôi. Chữ Trinity có từ nguyên Latin là “trinitas” – nghĩa là “ba” (triad), tiếng Hy Lạp tương đương là “triados.” Mầu nhiệm Một Chúa Ba Ngôi là mầu nhiệm trung tâm của niềm tin Kitô giáo – cách riêng là Công giáo. Tín điều Chúa Ba Ngôi được xác định trong hai giai đoạn: Tại Công đồng Nicê I – năm 325, và tại Công đồng Constantinope I – năm 381.

Ngay từ thuở đầu đời, trẻ em Công giáo được cha mẹ dạy bài học đức tin đầu tiên là làm Dấu Thánh Giá: “Nhân danh Cha, và Con, và Thánh Thần.” Chúng ta được đóng dấu ấn thánh này khi lãnh nhận Bí tích Thánh Tẩy, và ấn tín này ghi đậm suốt cuộc đời chúng ta. Tất cả nhờ Ngài, với Ngài, và trong Ngài. Đó là vinh dự và hạnh phúc của đời tín nhân. Chính Thiên Chúa đã minh định: “Chính Ta, chính Ta đây là ĐỨC CHÚA, ngoài Ta ra, chẳng có ai cứu độ.” (Is 43:11)

Thời Tân Ước, chính Ngài tiếp tục xác định: “Ta là An-pha và Ô-mê-ga, là Đấng hiện có, đã có và đang đến, là Đấng Toàn Năng.” (Kh 1:8) Ngài là Đầu và Cuối, là Khởi Nguyên và Tận Cùng. (Kh 1:17; Kh 2:8; Kh 22:13) Vì thế, Ngài vừa tuyên ngôn vừa ra lệnh: “Ngươi KHÔNG ĐƯỢC có thần nào khác đối nghịch với Ta. Ngươi KHÔNG ĐƯỢC tạc tượng, vẽ hình bất cứ vật gì ở trên trời cao, cũng như dưới đất thấp, hoặc ở trong nước phía dưới mặt đất, để mà thờ. Ngươi KHÔNG ĐƯỢC phủ phục trước những thứ đó mà phụng thờ: vì Ta, Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi, là một vị thần ghen tương. Đối với những kẻ ghét Ta, Ta phạt con cháu đến ba bốn đời vì tội lỗi của cha ông. Còn với những ai yêu mến Ta và giữ các mệnh lệnh của Ta, thì Ta trọn niềm nhân nghĩa đến ngàn đời.” (Xh 20:3-6; x. Xh 34:14; Đnl 4:35; Đnl 4:39; Đnl 5:7; Đnl 32:39; Is 43:10; Is 44:8; Is 45:6; Is 46:9; Hs 13:4) Thiên Chúa Ba Ngôi là “Thiên Chúa duy nhất.” (Đnl 6:4; Nkm 9:6; Xh 20:3; Đnl 5:7; Đnl 32:39; Gđt 8:20; Kn 12:13; Is 43:10; Is 45:6; Is 46:9; Đn 3:28-29; Đn 14:41; Hs 13:4)

Thời Cựu Ước, Thiên Chúa đã mặc khải qua ông Mô-sê trên núi Khô-rếp: “Anh em cứ hỏi những thời xa xưa, thời có trước anh em, từ ngày Thiên Chúa dựng nên con người trên mặt đất; cứ hỏi từ chân trời này đến chân trời kia: có bao giờ đã xảy ra chuyện vĩ đại như thế, hay có ai đã nghe điều giống như vậy chăng? Có dân nào đã được nghe tiếng Thiên Chúa phán từ trong đám lửa như anh em đã nghe, mà vẫn còn sống không? Hoặc có thần nào đã ra công đi chọn lấy cho mình một dân tộc từ giữa một dân tộc khác, đã dùng bao thử thách, dấu lạ, điềm thiêng và chinh chiến, đã dang cánh tay mạnh mẽ uy quyền, gây kinh hồn táng đởm, như Đức Chúa, Thiên Chúa của anh em, đã làm cho anh em tại Ai-cập, trước mắt anh em không?” (Ðnl 4:32-34)

Sau đó, ông Mô-sê đã cho dân chúng biết quyết định của Thiên Chúa: “Anh em phải biết và để tâm suy niệm điều này: trên trời cao cũng như dưới đất thấp, chính Đức Chúa là Thiên Chúa, chứ không có thần nào khác nữa. Anh em phải giữ các thánh chỉ và mệnh lệnh của Người, mà hôm nay tôi truyền cho anh em; như vậy anh em và con cháu anh em sau này sẽ được hạnh phúc, và anh em sẽ được sống lâu trên đất mà Đức Chúa, Thiên Chúa của anh em, vĩnh viễn ban cho anh em.” (Ðnl 4:39-40)

Đó là mệnh lệnh rõ ràng, mãnh liệt, chắc chắn, dứt khoát. Điều gì là mệnh lệnh thì phải được thực hiện nghiêm túc, không thể tùy ý, tùy hứng, dù biết rằng ai thi hành thì được ân thưởng. Thiên Chúa vui vẻ, thoải mái, dễ dàng chứ không dễ dãi, nhưng nghiêm túc, dứt khoát, nói gì làm nấy.

Với trải nghiệm tâm linh, Thánh Vịnh gia nhận xét: “Vì lời Chúa phán quả là ngay thẳng, mọi việc Chúa làm đều đáng cậy tin. Chúa yêu thích điều công minh chính trực, tình thương Chúa chan hoà mặt đất.” (Tv 33:4-5) Quả thật, Thiên Chúa là Đấng hằng hữu, hằng sinh và toàn năng, “một lời Chúa phán làm ra chín tầng trời, một hơi Chúa thở tạo thành muôn tinh tú.” (Tv 33:6) Kỳ diệu vô cùng, bởi vì Thiên Chúa chỉ phán một lời là “muôn loài xuất hiện,” và Ngài ban lệnh truyền thì “tất cả được dựng nên.” (Tv 33:9) Chắc chắn không có thần linh nào toàn năng như vậy, và cũng chẳng một thần linh nào có thể làm được như Ngài, Đấng mà chúng ta tôn thờ là Thiên Chúa duy nhất, Thiên Chúa Ba Ngôi.

Thật hạnh phúc khi đức tin của chúng ta không lệch lạc, và chúng ta đang tôn thờ một Thiên Chúa vô song, độc nhất vô nhị. Đặc biệt là Thiên Chúa chúng ta tôn thờ là Đấng giàu lòng thương xót: “Chúa để mắt trông nom người kính sợ Chúa, kẻ trông cậy vào lòng Chúa yêu thương, hầu cứu họ khỏi tay thần chết và nuôi sống trong buổi cơ hàn. Tâm hồn chúng tôi đợi trông Chúa, bởi Người luôn che chở phù trì.” (Tv 33:18-20) Tuy nhiên, vì tôn kính và yêu mến, chúng ta vẫn phải không ngừng cầu xin: “Xin đổ tình thương xuống chúng con, lạy Chúa, như chúng con hằng trông cậy nơi Ngài.” (Tv 33:22) Càng trông cậy thì chúng ta càng được thương xót. Chúng ta chẳng mất gì mà lại được thêm nhiều, thế thì còn gì hơn nữa?

Mang thân phận phàm nhân, chúng ta chỉ là tro bụi, là tội nhân, hoàn toàn bất xứng mà lại được gọi Thiên Chúa là Cha, được làm con cái của Ngài. Thật vậy, Thánh Phaolô dẫn chứng: “Quả vậy, phàm ai được Thần Khí Thiên Chúa hướng dẫn, đều là con cái Thiên Chúa.” (Rm 8:14) Chúng ta đã và đang có Chúa Thánh Thần, nghĩa là chúng ta thực sự là con cái Thiên Chúa. Đó là sự thật chứ không mạo nhận hoặc ảo tưởng.

Như để giải thích, Thánh Phaolô cho biết: “Phần anh em, anh em đã không lãnh nhận Thần Khí khiến anh em trở thành nô lệ và phải sợ sệt như xưa, nhưng là Thần Khí làm cho anh em nên nghĩa tử, nhờ đó chúng ta được kêu lên: ‘Áp-ba! Cha ơi!’ Chính Thần Khí chứng thực cho thần trí chúng ta rằng chúng ta là con cái Thiên Chúa. Vậy đã là con thì cũng là thừa kế, mà được Thiên Chúa cho thừa kế, tức là đồng thừa kế với Đức Kitô; vì một khi cùng chịu đau khổ với Người, chúng ta sẽ cùng được hưởng vinh quang với Người.” (Rm 8:15-17)

Bất cứ điều gì, dù nhỏ hay to, bình thường hay quan trọng, cũng đều có hệ lụy riêng. Cuộc sống luôn có những điều tất yếu, được cái gì thì cũng có trách nhiệm kèm theo, đó là điều đương nhiên. Thật vậy, có thành công là nhờ khổ luyện – thậm chí là thất bại, bất cứ dạng hạnh phúc nào cũng có ít nhiều đau khổ.

Theo trình thuật của Thánh sử Mát-thêu, có một cuộc hẹn gặp xảy ra sau khi Chúa Giêsu phục sinh. Hôm đó, mười một môn đệ đi tới miền Galilê, đến ngọn núi Đức Giêsu đã truyền cho các ông. Đến nơi, khi thấy Ngài, các ông bái lạy, nhưng có mấy ông lại hoài nghi. Quả thật, lòng tin của con người rất khó lay chuyển. Tuy nhiên, nói đi cũng cần nói lại, con người là phàm tục, chưa thấy ai chết đi mà sống lại bao giờ, thế nên còn bán tín bán nghi thế thôi. Nếu là chúng ta, chắc chúng ta cũng chưa tin ngay, nghĩa là vẫn “cân, đo, đong, đếm” xem sao.

Chúa Giêsu biết chuyện đó, nhưng Ngài quan tâm vấn đề quan trọng hơn, vì giờ G đã điểm, Ngài biết sắp đến giờ Ngài phải về cùng Cha rồi. Thật vậy, khi đó Ngài đến gần họ và nói: “Thầy đã được trao toàn quyền trên trời dưới đất. Vậy anh em hãy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, dạy bảo họ tuân giữ mọi điều Thầy đã truyền cho anh em. Và đây, Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế.” (Mt 28:18-20) Ngài trao trọng trách đầu tiên cho các môn đệ là loan báo Tin Mừng, đồng thời cũng là trách nhiệm của bất kỳ ai mang danh là Kitô hữu.

Mừng kính và tôn vinh Một Chúa Ba Ngôi cũng là dịp chúng ta nhớ tới mối liên kết giữa thân và cành nho, phải nối liền với nhau, (Ga 15:1-17) và cũng nhắc chúng ta nhớ tới sự hiệp thông trong Nhiệm Thể Đức Kitô: Mọi người phải Nên Một. (Ga 17:1-26) Đó là ý muốn của Chúa Giêsu, là mối liên kết của mọi người trong Giáo Hội.

Lạy Thiên Chúa Ba Ngôi, xin giúp chúng con liên kết với nhau bằng sợi tình thương xót, nhất là trong tình trạng dịch bệnh hiện nay. Chúng con tha thiết cầu xin Ngài thương cứu chúng con. Amen.

TRẦM THIÊN THU