CHÚC TẾT

Từ Giã Nhâm Dần Tạ Ơn Thiên Chúa

Đón Chào Quý Mão Cầu Khấn Thánh Ân

Xuân về thì Tết đến. Đó là điều tất nhiên. Người ta sử dụng “lời chúc” không chỉ trong dịp Tết mà còn trong nhiều dịp vui khác. Lời chúc dành riêng cho dịp Tết Nguyên Đán gọi là “chúc Tết.”

Tuy nhiên, lâu nay có khái niệm sai nên người ta sử dụng nhầm lẫn việc “Mừng Tuổi” và “Chúc Tết.” Khi chúc Tết ông bà hoặc cha mẹ, con cháu thường nói: “Chúng con mừng tuổi ông bà/cha mẹ.” Thật ra, đây là một ngộ nhận đáng tiếc! Chỉ có ông bà, cha mẹ (bậc trên, hơn tuổi) mới mừng tuổi cho con cháu: mong cháu con thêm một tuổi thêm lớn khôn, trưởng thành. Vì thế, con cháu “chúc Tết” ông bà cha mẹ chứ không “mừng tuổi” các ngài. Tâm lý thường tình, khi con người về già, ai cũng “sợ” năm hết Tết đến, vì thêm một năm mới là giảm một năm được vui sống với cháu con. Nói thẳng ra là “gần đất, xa trời” hơn. Do đó, nếu “mừng tuổi” ông bà, cha mẹ, hoặc những người cao niên, là chúng ta mừng vì các ngài sắp… chết!

Điều mặc nhiên và minh nhiên là Tết đem đến niềm vui, nhưng cũng mang nghĩa “chết trong lòng một ít.” Tùy người, tùy hoàn cảnh, tùy tâm trạng. Cụ Nguyễn Khuyến phân vân: “Có là bao, ba vạn sáu ngàn ngày, được trăm cái / Tết ước gì nhỉ, một năm mười hai tháng, cả bốn mùa xuân.” Hoặc chua chát như cụ Tế Xương: “Thiên hạ xám rồi, còn đốt pháo / Nhân tình bạc thế, lại bôi vôi.”

Đó là hình ảnh ngày Tết ngày xưa: nêu cao, pháo đỏ, và tục lệ bôi vôi trước cửa để xua đuổi tà khí. Đó là “văn hóa” thời xưa. Đọc câu đối của cụ Tú Xương mà thấy cay lòng quá. Và đó cũng là đời thật của các nhà nho bất phùng thời. Tất nhiên tín nhân không có kiểu mê tín dị đoan như vậy.

Ngày Xuân, ngày Tết là dịp thuận tiện để ôn cố tri tân. Ước mong cuộc sống sẽ thay đổi theo hướng tích cực về những giá trị truyền thống, văn hóa, văn minh,… đối với cả xã hội và Giáo hội. Sự linh thiêng của ngày Tết cổ truyền là điều quý giá, nên được duy trì và trân trọng, nhưng không nên câu nệ hoặc lạm dụng quá, rồi chỉ chú trọng hình thức mà coi nhẹ nội dung.

Thiên Chúa vui thích ở giữa dân Ngài, và Ngài rất muốn mọi người hạnh phúc ngay ở đời này. “Chúc tất cả được hưởng bình an và lòng thương xót của Thiên Chúa” (Gl 6:16) và “Chúc mọi người được đầy ân sủng của Chúa Giêsu” (Kh 22:21) trong dịp Tết cổ truyền này và suốt đời.

TRẦM THIÊN THU

Quý Mão – 2023