CHÚA BỊ ÉP

Ở sao cho vừa lòng người
Ở rộng người cười, ở hẹp người chê
Cao chê ngỏng, thấp chê lùn
Béo chê béo trục béo tròn
Gầy chê xương sống xương sườn phơi ra

Đó là cách ca dao nói về thế thái nhân tình, kiểu nào cũng bị chê. Phàm nhân chúng ta bị chê đã đành, Chúa Giêsu nhân lành như vậy mà thiên hạ vẫn chê. Phàm nhân ích kỷ nên “cái tôi” lúc nào cũng là nhất, chỉ thích chê, không muốn khen người khác – nhưng rất muốn mình được khen. Quái đản!

Sự thật phũ phàng đó được đề cập trong trình thuật Mc 6:1-6 (≈ Mt 13:53-58; Lc 4:16-30). Đó là tình trạng tồi tệ mà Chúa Giêsu đã đúc kết: “Ngôn sứ có bị rẻ rúng thì cũng chỉ là ở chính quê hương mình, hay giữa đám bà con thân thuộc, và trong gia đình mình mà thôi.” (Mc 6:4 ≈ Mt 13:57; Lc 4:24) Và điều đó luôn ứng nghiệm trong mọi trường hợp.

Thánh Máccô kể: Chúa Giêsu trở về thăm cha mẹ và xóm làng, cũng có các môn đệ đi theo. Đến ngày sabát, Ngài bắt đầu giảng dạy trong hội đường. Nhiều người nghe rất đỗi ngạc nhiên. Họ bàn tán với nhau: “Bởi đâu ông ta được như thế? Ông ta được khôn ngoan như vậy, nghĩa là làm sao? Ông ta làm được những phép lạ như thế, nghĩa là gì?” Lý do rất đơn giả và hiển nhiên: Đức Giêsu làm nghề mộc, là con của bác thợ mộc Giuse, con của Cô Maria, anh em họ với Giacôbê, Giôsết, Giuđa và Simôn, chị em của Ngài là bà con lối xóm với họ. Hoàn toàn bình thường, chẳng có gì nổi trội. Họ đã vấp ngã vì Ngài với lý do quá đỗi bình thường. Có lẽ người ta không đủ hiểu để phân biệt sự khác nhau giữa điều bình thường và điều tầm thường. Điều bình thường nhưng chưa chắc là điều tầm thường, thậm chí có khi lại là điều phi thường.

Và Thánh sử Máccô cho biết rằng, hôm đó Chúa Giêsu đã KHÔNG THỂ LÀM ĐƯỢC PHÉP LẠ NÀO TẠI ĐÓ, mà chỉ đặt tay trên một vài bệnh nhân và chữa lành họ, thậm chí chính Ngài cũng lấy làm lạ vì họ không tin. Đó là vấn đề, tin và yêu liên quan lẫn nhau. Mặc dù vậy, Chúa Giêsu vẫn thản nhiên, không hề nao núng. Cái đúng dù ÍT người công nhận thì nó vẫn đúng, cái sai dù NHIỀU người làm theo thì nó vẫn sai.

Những người có thái độ thản nhiên là phong cách độc đáo. Họ bình tĩnh, điềm đạm, tự chủ, và có thể làm chủ mọi tình huống. Họ chủ động chứ không thụ động. Phong cách “cứ là chính mình” không phải ai cũng làm được – tức là không xu nịnh, không tâng bốc bất cứ ai, nhưng không chèn ép hoặc lợi dụng ai, người xưa gọi đó là “cái dũng của thánh nhân.” Người thản nhiên không vui quá, không buồn quá. Nhưng người ta thường kết án họ là dửng dưng, lạnh như tiền, tự kiêu, khinh người,…

Một người bình thường, không có gì nổi trội, nhất là khi họ xuất thân từ một gia đình không danh giá, nghèo nàn, ít học,… thế mà bỗng nhiên làm được điều “khác người.” Nhưng dù họ làm được gì “hơn người” thì cũng chẳng ai tin. Xã hội xưa nay vẫn thế. Đó là một dạng thực-tế-buồn thường thấy, nhưng cho thấy một triết-lý-sống thú vị: Người giỏi mới thấy cái giỏi của người khác và công nhận cái giỏi của họ. Chính Chúa Giêsu muốn làm tốt mà vẫn bị người ta ghen ghét, Ngài cũng đành “bó tay” khi về quê hương Nadarét.

Con gà tức nhau tiếng gáy. Phàm nhân là thế! Những người ghét mình, chẳng ai đâu xa lạ, họ chính là những người thân quen nhất, thậm chí là bà con thân thuộc. Một sự thật quá phũ phàng và đáng buồn! Chúa Giêsu còn phải “lắc đầu” thì phàm nhân chẳng còn cách nào khác. Mà kể cũng lạ, không làm được thì thôi, người khác làm được thì bị ghét, bị kèn cựa đủ cách, gièm pha đủ điều, trù dập tới cùng. Nhóm Pharisêu, nhóm Sađốc, các kinh sư, các nhà thông luật, các tư tế,… là loại “siêu nhân” như vậy. Họ đã bị Chúa Giêsu nhiều lần thẳng thắn nguyền rủa là “đồ khốn,” vì loại người “mỏ nhọn” (nhỏ mọn) như vậy chỉ là những kẻ hèn hạ, ngu xuẩn mà thôi.

Những người “yếu bóng vía” sẽ sợ khi bị đối xử như vậy, rồi có thể “vào hùa” với họ để được “bình an.” Muốn giữ thản nhiên cần phải can đảm, có can đảm mới dám hành động. Ngôn sứ Êdêkien bộc bạch: “Một thần khí đã nhập vào tôi đúng như lời Người phán với tôi và làm cho chân tôi đứng. Người phán với tôi: Hỡi con người, chính Ta sai ngươi đến với con cái Israel, đến với dân phản nghịch đang nổi loạn chống lại Ta; chúng cũng như cha ông đã nổi lên chống lại Ta mãi cho đến ngày nay.” (Ed 2:2-3) Ngôn sứ Êdêkien phải can đảm lắm mới dám đến nói với dân ngang ngược như vậy.

Chắc chắn họ không dân dữ dằn chứ chẳng vừa, vì Kinh Thánh cho biết: “Những đứa con mặt dày mày dạn, lòng chai dạ đá, chính Ta sai ngươi đến với chúng: ‘Đức Chúa là Chúa Thượng phán thế này.’ Còn chúng, vốn là nòi phản loạn, chúng có thể nghe hoặc không nghe, nhưng chúng phải biết rằng có một ngôn sứ đang ở giữa chúng.” (Ed 2:4-5) Nhưng ngôn sứ Êdêkien vẫn thản nhiên, không sợ. Có lẽ họ buồn nên trải nỗi lòng với Thiên Chúa: “Con ngước mắt hướng nhìn lên Chúa, Đấng đang ngự trên trời. Quả thực như mắt của gia nhân hướng nhìn tay ông chủ, như mắt của nữ tỳ hướng nhìn tay bà chủ, mắt con cũng hướng nhìn lên Chúa là Thiên Chúa của con, tới khi Người xót thương chút phận.” (Tv 123:1-2)

Nỗi buồn trĩu nặng tâm can mà lời cầu xin như không được đáp lại. Chắc chắn không phải Thiên Chúa lãng tai hoặc làm ngơ, mà Ngài muốn chính họ xác nhận niềm tin tuyệt đối vào Ngài. Dù nhiều khi thất vọng nhưng họ không tuyệt vọng, họ vẫn một lòng tín nguyện: “Dủ lòng thương, lạy Chúa, xin dủ lòng thương, bởi con bị khinh miệt ê chề; hồn thật quá ê chề vì hứng chịu lời nhạo báng của phường tự mãn, giọng khinh người của bọn kiêu căng.” (Tv 123:3-4) Tất nhiên Thiên Chúa sẽ “ra tay” đúng thời, đúng lúc – không sớm cũng chẳng muộn. Ngài không thể lặng nhìn tôi tớ ngài sa cơ thất thế, gặp nguy hiểm, phải chịu oan uổng quá sức, đúng như Thánh Augustinô đã kinh nghiệm: “Ngài có đó khi ta tưởng cô đơn, Ngài nghe ta khi chẳng ai đáp lại, Ngài thương ta khi tất cả hững hờ.”

Càng hiểu biết càng thêm tự tin – đức tính cần thiết, nhưng TỰ TIN THÁI QUÁ CÓ THỂ HÓA KIÊU NGẠO. Thánh Phaolô tâm sự: “Để tôi khỏi tự cao tự đại vì những mặc khải phi thường tôi đã nhận được, thân xác tôi như đã bị một cái dằm đâm vào, một thủ hạ của Satan được sai đến VẢ MẶT tôi, để tôi KHỎI TỰ CAO TỰ ĐẠI.” (2 Cr 12:7-8a) Và ông xác định: “Đã ba lần tôi xin Chúa cho thoát khỏi nỗi khổ này.” (2 Cr 12:7-8) Ai cũng sợ đau khổ, cả thể lý lẫn tinh thần. Thánh Phaolô cũng “nổi da gà” khi đối mặt với đau khổ, ông năn nỉ Chúa cứu thoát, thế nhưng Chúa vẫn như “vô tâm,” và Ngài quả quyết: “Ơn của Thầy đã đủ cho anh, vì sức mạnh của Thầy được biểu lộ trọn vẹn trong sự yếu đuối.” (2 Cr 12:7-8b) Thánh Ý Chúa nhiệm mầu quá!

Ý thức sâu sắc về sự hèn mọn, Thánh Phaolô chia sẻ: “Tôi rất vui mừng và tự hào vì những yếu đuối của tôi, để sức mạnh của Đức Kitô ở mãi trong tôi. Vì vậy, tôi cảm thấy vui sướng khi mình yếu đuối, khi bị sỉ nhục, hoạn nạn, bắt bớ, ngặt nghèo vì Đức Kitô. Vì KHI TÔI YẾU, chính là LÚC TÔI MẠNH.” (2 Cr 12:9-10) Thế cờ đảo ngược. Nhược điểm (điểm yếu) trở thành yếu điểm (điểm mạnh), sở đoản trở nên sở trường. Kỳ diệu quá chừng!

Những cách thế đảo ngược luôn được Chúa Giêsu sử dụng. Thật vậy, Ngài chịu đau khổ để chúng ta được hạnh phúc, Ngài chịu nghèo khó để chúng ta được giàu có, Ngài chịu nhục nhã để chúng ta được rạng rỡ, Ngài chịu bẽ mặt để chúng ta được hãnh diện, Ngài chịu yếu đuối để chúng ta được mạnh mẽ, Ngài chịu chê bai để chúng ta được khen ngợi, Ngài chịu bị loại bỏ để chúng ta được đón nhận, Ngài chịu tan nát để chúng ta được nguyên vẹn, Ngài chịu thua cuộc để chúng ta được chiến thắng,… và Ngài chịu chết để chúng ta được sống – sống dồi dào và sống đời đời.

Nhìn vào Chúa Giêsu và nhìn lên Thánh Giá để có thể thanh thản chấp nhận mọi thứ và mỉm cười mà nói: “Đời là thế!” Nhờ đó mà chúng ta đủ bình tĩnh khi gặp bất trắc hoặc khi bị người ta ngoảnh mặt làm ngơ mình. Đừng nghĩ nhiều về người khác, hãy nghĩ nhiều về mình – không phải để đòi hỏi, tự tôn, hoặc mặc cảm, mà nghĩ mình nhỏ bé, hèn mọn và nhiều tội lỗi nhất, (x. 1 Tm 1:15) nhờ đó mà có thể đè “cái tôi” xuống và được bình an.

Lạy Thiên Chúa, xin giúp chúng con đủ nghị lực sống như Đức Giêsu Kitô, Đấng chịu đóng đinh và chết để cứu chúng con. Xin ban ơn khôn ngoan và thông thạo những gì Ngài muốn để vinh danh Ngài và sinh ích cho các linh hồn. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU