CÁCH NHÌN

Ai có đôi mắt bình thường thì cũng nhìn thấy bình thường. Mọi người có sự nhìn giống nhau nhưng cách nhìn và tầm nhìn khác nhau, có người nhìn xa trông rộng nhưng có người thiển cận. Có người có thể thấy vẻ đẹp ở cái gì đó nhưng có người chỉ thấy nó bình thường hoặc không thấy gì – một dạng “mù” về lĩnh vực nào đó. Về tâm linh cũng tương tự.

Đã qua nửa chặng đường Mùa Chay. Con mắt đức tin của tín nhân đã “nhìn” thấy gì, “sáng” thêm mấy độ, có còn cận thị, viễn thị hay loạn thị? Chúng ta cận thị vì tưởng mình đạo đức tốt lành, viễn thị vì không nhìn rõ tội mình, và loạn thị vì cứ “lỗi tại tôi, lỗi tại tôi, và lỗi tại người khác một phần.” Chúng ta luôn cần ơn Chúa, cũng phải biết cầu xin Ngài dìu dắt chúng ta vác thập giá của mình cho hết Chặng Đời của chính mình đến hơi thở cuối cùng.

Không thể nhìn thấy gì trong bóng, chỉ có thể nhìn thấy khi có ánh sáng. Ánh sáng rất cần, nhưng chúng ta phải cố gắng “tạo” ra nó. Có câu danh ngôn liên quan ánh sáng và bóng tối, ý nói chúng ta phải không ngừng nỗ lực trong cuộc sống: “Hãy thắp lên một ngọn nến còn hơn là ngồi nguyền rủa bóng tối.” Cuộc sống đời thường mà chúng ta còn phải cố gắng thì cuộc sống tâm linh càng phải nỗ lực nhiều hơn nữa.

MÙ ĐƯỢC SÁNG

Chúa Giêsu và các môn đệ nhìn thấy một người mù bẩm sinh. Các môn đệ hỏi: “Thưa Thầy, ai đã phạm tội khiến người này sinh ra đã bị mù, anh ta hay cha mẹ anh ta?” Đức Giêsu trả lời: “Không phải anh ta, cũng chẳng phải cha mẹ anh ta đã phạm tội. Nhưng sở dĩ như thế là để thiên hạ nhìn thấy công trình của Thiên Chúa được tỏ hiện nơi anh. Chúng ta phải thực hiện công trình của Đấng đã sai Thầy, khi trời còn sáng; đêm đến, không ai có thể làm việc được. Bao lâu Thầy còn ở thế gian, Thầy là ánh sáng thế gian.” (Ga 9:3-5)

Thật tuyệt vời khi “nhìn thấy công trình của Thiên Chúa được tỏ hiện,” đó là lúc Ngài được vinh danh. Đáng lẽ người ta phải “ngộ” ra nhờ câu trả lời của Chúa Giêsu mới phải, nhưng thường thì không mấy quan tâm. Do đó, có người vẫn “chắc nịch” cho rằng những người kém may mắn hơn mình (về bất cứ lĩnh vực nào) đều là những người tội lỗi, xấu xa hoặc độc ác. Có người chỉ “để bụng” nhưng có người lại dám phán một câu “xanh rờn” rằng “Chúa phạt!” Không chỉ vậy, người ta còn có định kiến về họ. Cũng một sự việc như nhau (ví dụ: bệnh hoạn), với người không “hợp ý mình” thì người ta nói: “Chúa phạt cho đáng đời!” Nhưng với người “hợp ý mình” thì người ta lại nói: “Thánh giá Chúa trao.” Đúng là “lưỡi không xương nhiều đường lắt léo” mà! Chính định kiến đó là cách “giết người” không cần vũ khí. Thật tồi tệ!

Mọi sự đã có Thiên Chúa quan phòng và tiền định, đừng cầm đèn chạy trước ô tô, trứng đừng đòi khôn hơn vịt, vì đó không là việc của chúng ta. Chính Thiên Chúa đã từng nghiêm khắc cảnh báo: “Đừng tưởng mình là công chính trước mặt Đức Chúa, cũng đừng ra vẻ khôn ngoan bên cạnh đức vua. Đừng cười nhạo ai đang cay đắng trong lòng, vì có Đấng vừa hạ xuống vừa cất nhắc lên.” (Hc 7:5 và 11)

Sau khi giải thích cho các đệ tử, Chúa Giêsu nhổ nước miếng xuống đất, trộn thành bùn và xức vào mắt người mù, rồi bảo anh ta: “Anh hãy đến hồ Silôác mà rửa.” – Silôác nghĩa là “người được sai phái.” Anh ta đến rửa ở hồ ngay lập tức, và trên đường về thì nhìn thấy được. Chúa Giêsu có “biệt dược” độc đáo và hiệu quả ngay lập tức. Loại “thần dược” hoặc “linh dược” đó chỉ là “nước miếng trộn với bùn” mà thôi. Tuyệt thật!

Hỏa Ngục dân chúng vẫn thấy anh ta ăn xin nên họ xì xầm bàn tán, người này bảo là chính hắn, kẻ nọ nói không phải, kẻ khác lại bảo ai đó giống hắn. Chín người, mười ý. Chẳng ai chịu ai. Thế là họ dẫn anh ta đến với những người Pharisêu. Rắc rối là ngày Chúa Giêsu trộn bùn với nước miếng và làm cho anh ta sáng mắt lại là ngày sabát. Ấy thế, người Pharisêu hỏi thêm một lần nữa làm sao anh nhìn thấy được. Chính anh xác nhận: “Ông ấy lấy bùn thoa vào mắt tôi, tôi rửa và tôi nhìn thấy.” (Ga 9:15) Sự thật là sự thật, không thể nói khác được.

Riêng những người Biệt Phái, có người nói rằng Chúa Giêsu không thể là người của Thiên Chúa, vì Ngài không giữ ngày sabát, có kẻ lập luận rằng người tội lỗi không thể làm được những dấu lạ như vậy. Cũng chẳng ai chịu ai, thế là họ đâm ra chia rẽ. Ngộ dữ nghen, chuyện của người ta mà xía vô làm chi? Rồi họ lại hỏi “cựu người mù” nghĩ gì về người đã mở mắt cho mình. Anh ta đáp ngay: “Người là một vị ngôn sứ!” (Ga 9:17) Rất thẳng thắn, rất rạch ròi. Sự thật mãi là sự thật thôi!

Vì không tin trước đây anh bị mù mà nay nhìn thấy được, những người Do Thái đã gọi cha mẹ của anh đến xem có phải là con họ hay không. Cha mẹ của anh ta xác nhận con của họ mù từ khi mới sinh, còn bây giờ nó sáng mắt thì họ không biết tại sao, họ bảo người Biệt Phái cứ hỏi chính anh ta thì biết rõ. Cha mẹ của anh ta nói thế vì sợ người Do Thái, những người sẵn sàng trục xuất khỏi hội đường bất cứ kẻ nào dám tuyên xưng Đức Giêsu là Đấng Kitô. Có lẽ chúng ta cũng đã nhiều lần cảm thấy sợ như cha mẹ của anh mù này.

Họ gọi người trước đây bị mù đến và bảo: “Anh hãy tôn vinh Thiên Chúa. Chúng ta đây, chúng ta biết ông ấy là người tội lỗi.” (Ga 9:24) Nhưng anh ta bảo rằng ông ấy có phải là người tội lỗi hay không thì anh không biết, mà chỉ biết một điều là trước đây anh bị mù nhưng nay anh nhìn thấy. Họ hỏi anh xem Chúa Giêsu đã làm thế nào mà anh sáng mắt. Anh ta thật thà kể chi tiết mà họ không chịu nghe. Rồi anh thẳng thắn đặt vấn đề rằng có phải họ cũng muốn làm môn đệ Chúa Giêsu hay không. Tự ái bốc tới chỏm đầu nên họ không tiếc lời mắng nhiếc: “Có mày mới là môn đệ của ông ấy; còn chúng ta, chúng ta là môn đệ của ông Môsê. Chúng ta biết rằng Thiên Chúa đã nói với ông Môsê; nhưng chúng ta không biết ông Giêsu ấy bởi đâu mà đến.” Thật là phiền toái với loại người giả hình và lắm chuyện!

Anh ta nghe họ nói vậy thì gãi đầu và nói: “Kể cũng lạ thật! Các ông không biết ông ấy bởi đâu mà đến, thế mà ông ấy lại là người đã mở mắt tôi! Chúng ta biết: Thiên Chúa không nhậm lời những kẻ tội lỗi; còn ai kính sợ Thiên Chúa và làm theo ý của Người thì Người nhậm lời kẻ ấy. Xưa nay chưa hề nghe nói có ai đã mở mắt cho người mù từ lúc mới sinh. Nếu không phải là người bởi Thiên Chúa mà đến thì ông ta đã chẳng làm được gì.” (Ga 9:30-33) Họ đối lại: “Trứng khôn hơn vịt. Mày sinh ra tội lỗi ngập đầu, thế mà mày lại muốn làm thầy chúng ta ư?” (Ga 9:34) Và rồi họ liền trục xuất anh ta. Chỉ chờ có vậy, kẻ có tâm địa xấu là thế!

Chúa Giêsu biết họ đã trục xuất anh ta nên khi gặp lại anh, Ngài hỏi anh có tin vào Con Người hay không, anh hỏi Đấng ấy là ai để anh tin. Chúa Giêsu nói: “Anh đã thấy Người. Chính Người đang nói với anh đây.” (Ga 9:37) Thật bất ngờ, nhưng anh thấy rất vui nên nói ngay: “Thưa Ngài, tôi tin.” (Ga 9:38) Nói xong, anh sấp mình xuống trước mặt Ngài. Đức tin của anh lớn quá! Tại sao? Thường thì đa số hơn thiểu số, nhiều người ghét Chúa Giêsu, nhưng anh vẫn có lập trường rõ ràng của riêng mình, không chịu “gió chiều nào ngả theo chiều nấy.” Quả thật, anh ta rất can đảm, chứ không vào hùa theo nhiều người. Đâu phải đa số hơn thiểu số!

SÁNG HÓA MÙ

Biết anh thật lòng, Chúa Giêsu nói với anh: “Tôi đến thế gian này chính là để xét xử: cho người không xem thấy được thấy, và kẻ xem thấy lại nên đui mù!” (Ga 9:39) Những người Pharisêu đang ở đó và nghe vậy thì giật thót mình và liền lên tiếng: “Thế ra cả chúng tôi cũng đui mù hay sao?” Lại tự ái. Có lẽ lúc ấy Chúa Giêsu cũng mắc cười, nhưng Ngài vẫn thản nhiên nói: “Nếu các ông đui mù thì các ông đã chẳng có tội. Nhưng giờ đây các ông nói rằng ‘chúng tôi thấy,’ nên TỘI CÁC ÔNG VẪN CÒN!” (Ga 9:41) Họ thường ngu đột xuất, giờ lại tiếp tục ngu kinh niên, ngu tầm cỡ quốc tế. Còn chúng ta? Liệu đã có những lần chúng ta y như người Biệt Phái? Và rồi chúng ta cũng vẫn cứng lòng, không chịu “cho vào tai” những lời thật, không chịu cân nhắc lời hơn lẽ thiệt, không chịu “mở mắt” to để nhìn rõ vấn đề, thế nên chúng ta có mắt cũng như mù mà thôi!

Tiền nhân đã xác định: “Giàu hai con mắt, khó đôi bàn tay.” Thật vậy, chỉ bị bụi vô mắt hoặc đau mắt thôi cũng đã thấy khổ rồi, chứ nói chi tới khiếm thị, lòa, thông manh hoặc mù lòa. Điều đó cho thấy đôi mắt sáng rất cần cho cuộc sống. Người mù bẩm sinh còn đỡ khổ hơn người lớn lên mới bị mù. Người mù bẩm sinh cảm thấy “bình thường” vì họ không có khái niệm về sáng – tối, cao – thấp, lớn – nhỏ, mập – ốm, vuông – tròn, đẹp – xấu,… hoặc về màu sắc. Người lớn lên mới bị mù cảm thấy khổ hơn vì đã trải nghiệm nhiều khái niệm. Tuy nhiên, một người mắt sáng bình thường nhưng vẫn có những “điểm mù” đặc trưng nào đó đối với cuộc sống.

Hai con mắt chỉ khác thường một chút cũng thấy khổ rồi, tình trạng “bốn mắt” thì khổ suốt, vướng víu lắm. Kính mắt vừa tốn kém vừa phiền phức vì cứ phải “lệ thuộc” nó. Có điều lạ là mắt cũng biết khóc, biết cười, chứ không đơn giản chỉ để nhìn. Khó nhận biết khi mắt cười, nhưng ai cũng nhận biết khi mắt khóc. Khóc cũng đa dạng: vì vui, vì buồn, vì khổ, vì thương, vì nhớ, vì tức, vì sợ, vì nhõng nhẽo, vì giả bộ,… Đôi khi người ta cũng cần phải biết khóc, vì nước mắt có thể “cuốn trôi” nỗi buồn và làm sạch mắt nhờ chất mặn, nhờ biết khóc mà mắt thêm đẹp. Có điều đặc biệt là phải khóc vì tội lỗi mình đã xúc phạm Thiên Chúa – và tha nhân.

Mù lòa đồng nghĩa với tối tăm, nghĩa là trái ngược với sáng sủa. Khiếm thị hoặc mù lòa về thể lý là tình trạng tồi tệ đối với một con người, nhưng “mù lòa tâm linh” còn nguy hiểm hơn nhiều. Thế nên Chúa Giêsu đã nói: “Tôi đến thế gian này chính là để xét xử: cho người không xem thấy được thấy, và kẻ xem thấy lại nên đui mù!” (Ga 9:39) Thật đáng sợ nếu chúng ta bị Ngài quở trách như vậy. Có mắt như mù thì thật khủng khiếp!

Ngày xưa, Đức Chúa đã phán với ông Samuel: “Ngươi còn khóc thương Saun cho đến bao giờ, khi ta đã gạt bỏ nó, không cho làm vua cai trị Israel nữa? Ngươi hãy lấy dầu đổ đầy sừng và lên đường. Ta sai ngươi đến gặp Giesê người Bêlem, vì Ta đã thấy trong các con trai nó một người Ta muốn đặt làm vua.” (1 Sm 16:1) Chúa không nói đến mắt, nhưng chúng ta biết Ngài nói đến mắt nhờ động từ “khóc.” Trình thuật 1 Sm 16:6-7, 10-13 cho biết rằng khi họ đến, ông Samuel thấy Êliáp nên nghĩ: “Đúng rồi! Người Đức Chúa xức dầu tấn phong đang ở trước mặt Đức Chúa đây!” Nhưng Đức Chúa phán với ông Samuel: “Đừng xét theo hình dáng và vóc người cao lớn của nó, vì Ta đã gạt bỏ nó. Thiên Chúa không nhìn theo kiểu người phàm: người phàm chỉ thấy điều mắt thấy, còn Đức Chúa thì thấy tận đáy lòng.”

Cách nghĩ của Thiên Chúa đã khác hẳn với loài người rồi, mà cả tầm nhìn của Ngài cũng hoàn toàn khác. Còn phàm nhân chúng ta ưa xét theo bề ngoài, cứ tưởng “con lợn béo” thì “lòng nó ngon.” Thiên Chúa lại không như vậy, Ngài không nhìn theo bề ngoài mà Ngài nhìn “thấu suốt” nội tâm. Tục ngữ chí lý: “Chiếc áo không làm nên thầy tu.” Nhưng chẳng mấy khi chúng ta thoát được “điểm mù” này! Những người coi trọng bề ngoài là những người có nội tâm hời hợt, nông cạn – gọi là dạng “yếu bóng vía” hoặc “mắt kém.” Đó cũng là dạng yếu tâm lý.

Ông Giesê cho bảy người con trai đi qua trước mặt ông Samuel, nhưng ông Samuel nói với ông Giesê: “Đức Chúa không chọn những người này.” Quả là “mắt thần” có khác! Rồi ông lại hỏi ông Giesê rằng các con ông có mặt đầy đủ chưa. Ông Giesê nói còn cháu út đang chăn chiên. Ông Samuel bảo ông Giesê cho người đi tìm nó về rồi mới nhập tiệc. Ông Giesê cho người đi đón cậu về. Cậu có mái tóc hung, đôi mắt đẹp và khuôn mặt xinh xắn. Đức Chúa nói với ông Samuel: “Đứng dậy, xức dầu tấn phong nó đi! Chính nó đó!” Ông Samuel cầm lấy sừng dầu và xức cho cậu trước mặt các anh của cậu. Thần Khí Chúa liền nhập vào Đavít từ ngày đó. Tóc hung và đẹp trai là đặc điểm của Đavít. (1 Sm 17:42)

Đề cập niềm hạnh phúc được Chúa quan phòng, tiền định và che chở, Thánh Vịnh gia nói: “Chúa là mục tử chăn dắt tôi, tôi chẳng thiếu thốn gì. Trong đồng cỏ xanh tươi, Người cho tôi nằm nghỉ. Người đưa tôi tới dòng nước trong lành và bổ sức cho tôi. Người dẫn tôi trên đường ngay nẻo chính vì danh dự của Người.” (Tv 23:1-4) Thật vậy, khi có Chúa đồng hành thì chúng ta hoàn toàn an tâm và vui sống, “dầu qua lũng âm u” thì cũng “chẳng sợ gì nguy khốn,” bởi vì chúng ta có “côn trượng Ngài bảo vệ.” Thánh Vịnh gia xác định: “Chúa dọn sẵn cho con bữa tiệc ngay trước mặt quân thù. Đầu con, Chúa xức đượm dầu thơm, ly rượu con đầy tràn chan chứa. Lòng nhân hậu và tình thương Chúa ấp ủ tôi suốt cả cuộc đời, và tôi được ở đền Người những ngày tháng, những năm dài triền miên.” (Tv 23:5-6) Vâng, có Chúa là có tất cả, hoàn toàn an tâm vững dạ!

Thánh Phaolô phân tích về bóng tối tâm linh: “Xưa anh em là bóng tối, nhưng bây giờ, trong Chúa, anh em lại là ánh sáng. Vậy anh em hãy ăn ở như con cái ánh sáng; mà ánh sáng đem lại tất cả những gì là lương thiện, công chính và chân thật.” (Ep 5:8-9) Ông nhắc nhở chúng ta phải cẩn trọng cân nhắc xem “điều gì đẹp lòng Chúa,” chứ “đừng cộng tác vào những việc vô ích của con cái bóng tối, phải vạch trần những việc ấy ra mới đúng.” (Ep 5:10-11) Ông giải thích: “Vì những việc chúng làm lén lút thì nói đến đã là nhục rồi. Nhưng tất cả những gì bị vạch trần, đều do ánh sáng làm lộ ra; mà bất cứ điều gì lộ ra thì trở nên ánh sáng. Bởi vậy, có lời chép rằng: “Tỉnh giấc đi, hỡi người còn đang ngủ! Từ chốn tử vong, trỗi dậy đi nào! Đức Kitô sẽ chiếu sáng ngươi!” (Ep 5:12-14)

Ai cũng biết rằng mù lòa thì khổ lắm, chỉ mờ mắt hoặc thông manh cũng khổ rồi, và cũng vẫn khổ nếu cận thị, viễn thị hoặc loạn thị. Nói chung là khổ hết ráo, nếu đôi mắt không bình thường. Thánh Vịnh gia nói: “Mở mắt coi, bạn liền thấy rõ thế nào là số phận bọn ác nhân.” (Tv 91:8) Do đó, chúng ta phải luôn biết cầu nguyện: “Xin mở mắt cho con nhìn thấy luật pháp Ngài kỳ diệu biết bao.” (Tv 119:18)

Lạy Thiên Chúa toàn năng, xin chữa lành chứng mù lòa và tăng thị lực cho chúng con. Xin cho những ai gặp chúng con có thể nhận ra Ngài nơi chúng con, và cho chúng con nhìn thấy Ngài hiện thân nơi tha nhân – nhất là những người hèn mọn. Xin cho chúng con có được cách nhìn của Ngài. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu Kitô, Đấng Cứu Độ duy nhất nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU