CÁCH CHỮA MUỘN PHIỀN CỦA THÁNH TIẾN SĨ THOMAS

Rất có thể trong khi lướt internet, bạn đã bắt gặp một cụm từ khá an ủi khi nói rằng “nỗi buồn có thể được xoa dịu bằng một giấc ngủ ngon, một bồn tắm và một ly rượu vang,” được gán cho Thánh Thomas Aquino. Quả thật đó là “bộ ba” thú vị. Một ly rượu vang sau hoặc trước khi tắm có thể giúp hầu hết chúng ta ngủ ngon hơn – cứ hỏi bất kỳ người Địa Trung Hải nào nếu bạn nghi ngờ. Tuy nhiên, xin lỗi vì đã làm vỡ bong bóng của bạn với ý định chơi chữ, đó không phải là những gì Thánh Thomas đã nói.

Thánh Thomas thảo luận về các phương pháp chữa trị nỗi buồn trong phần đầu của Phần II trong bộ Tổng Luận Thần Học, vấn đề 38. Vấn đề đó là Cách Chữa Nỗi Buồn hoặc Nỗi Đau, cho thấy rõ đây là nơi bạn cần tìm kiếm những điều đó. Trong khi giấc ngủ và việc tắm rửa thực sự được khuyến khích, rượu vang không có trong danh sách.

Theo phong cách học thuật điển hình, Thánh Thomas tiến hành bằng cách đặt câu hỏi và phản đối một số câu trả lời. Hầu hết thời gian, những phản đối này đến từ các văn bản của Aristotle hoặc Augustino. Để tạo điều kiện thuận lợi cho việc đọc (và do đó, quá trình suy nghĩ), câu hỏi được chia thành năm bài viết ngắn gọn nhưng toàn diện, bao gồm các khía cạnh liên quan nhất của vấn đề đang được đề cập. Thánh Thomas chia Vấn Đề 38 như sau:

1. Nỗi đau hay nỗi buồn có được xoa dịu bởi mọi khoái cảm?
2. Nó có được khuây khỏa bằng cách khóc?
3. Nó có được khuây khỏa bởi sự đồng cảm của bạn bè?
4. Nó có được khuây khỏa bằng cách suy ngẫm về sự thật?
5. Nó có được khuây khỏa nhờ giấc ngủ và tắm rửa?

Trong khi Thánh Thomas viết rõ ràng, ngắn gọn và đi thẳng vào vấn đề, triết học bác học không nhất thiết lúc nào cũng có thể trích dẫn. Đôi khi, đây là những quá trình suy nghĩ phức tạp theo tam đoạn luận, đòi hỏi kiên nhẫn, kiến thức và chú ý. Bạn có thể đọc cả vấn đề ở đây: https://www.newadvent.org/summa/2038.htm, nhưng nếu bạn không thích triết lý, thì đây là bản tóm tắt khá đầy đủ:

1. Mỗi niềm vui đều mang lại cảm giác nhẹ nhõm nhất định từ những lúc khó khăn. Không phải mọi niềm vui nhất thiết sẽ là phương thuốc tốt nhất, nhưng nó làm giảm bớt nỗi buồn. Ngay cả “thú vui của những kẻ gian ác cũng không là nguyên nhân gây ra buồn phiền khi họ thích thú.”
2. Khóc là một phương thuốc chữa nỗi buồn, vì hai lý do. Thứ nhất, bởi vì “một điều tổn thương sẽ còn đau hơn nếu chúng ta giữ im lặng, bởi vì tâm hồn đang hướng về điều đó nhiều hơn.” Thứ hai, bởi vì “một hành động có lợi cho một người theo tính cách thực tế của họ thì luôn dễ chịu đối với họ.” Khóc lóc và rên rỉ là hành động có lợi cho bất kỳ ai đang buồn phiền hoặc đau khổ.
3. Tình bạn cũng là một phương thuốc. Ở đây, Thánh Thomas ám chỉ Aristotle, ngài giải thích: 1) Khi một người thấy người khác buồn bã vì nỗi buồn của họ, có vẻ như những người khác đang mang gánh nặng với họ, cố gắng giảm bớt gánh nặng đó; do đó gánh nặng của nỗi buồn trở nên nhẹ nhàng hơn đối với họ. 2) Khi bạn bè của một người chia buồn với họ, họ thấy mình được yêu quý và điều này đem lại niềm vui cho họ. Như đã nói trong điều 1, mọi niềm vui đều mang lại sự nhẹ nhõm.
4. Chiêm nghiệm sự thật là phương thuốc tốt nhất cho nỗi buồn, vì một lý do rất đơn giản. Một lần nữa, niềm vui mang lại sự nhẹ nhõm, và “niềm vui lớn nhất trong các niềm vui bao gồm việc chiêm nghiệm sự thật.”
5. Vâng, ngủ và tắm cũng là một phương thuốc. Thánh Thomas nói rằng, “theo lý lẽ của bản chất đặc trưng, nỗi buồn là điều đáng ghét đối với chuyển động quan trọng của cơ thể,” (nghĩa là nó làm suy yếu nó, kéo theo năng lượng và sức mạnh của chúng ta). Do đó, “bất cứ điều gì khôi phục bản chất cơ thể về trạng thái chuyển động quan trọng của nó, đều đối lập với nỗi buồn và làm nó yên tâm.” Việc tắm và ngủ “đưa bản chất trở lại trạng thái bình thường.”

DANIEL ESPARZA

TRẦM THIÊN THU (chuyển ngữ từ Aleteia.org)

Kính mừng Sư Tổ Thần Học Thomas Aquinas, 28-01-2022