VẤN ĐỀ THỰC TẾ

Chúa Ban Bánh Ăn Khi Đói Khát

Ngài Chữa Dân Khỏi Lúc Tật Nguyền

Người ta xác định rất thực tế: “Có thực mới vực được đạo.” Chúa Giêsu rất thực tế, Ngài lo chúng ta bị đói cả thể lý lẫn tinh thần. Trình thuật Mt 14:13-21 (≈ Mc 6:30-44; Lc 9:10-17; và Ga 6:1-14) kể lại phép lạ hóa bánh ra nhiều lần thứ nhất mà Chúa Giêsu đã làm vì chạnh lòng thương dân chúng.

Khi nghe tin ông Gioan Tẩy Giả đã bị vua Hêrôđê ra lệnh chém đầu – chỉ vì vua lỡ “hứa dại” với con gái của mụ Hêrôđia, Chúa Giêsu lánh khỏi nơi đó và đi thuyền đến một chỗ hoang vắng riêng biệt. Người ta truyền khẩu cho nhau biết như vậy, thế là họ lũ lượt từ các thành tuôn đến với Ngài. Vừa ra khỏi thuyền, Ngài trông thấy một đoàn người đông đảo thì chạnh lòng thương và chữa lành các bệnh nhân của họ. Ngày càng lúc càng ngắn…

Nắng nhạt, hoàng hôn buông xuống. Có lẽ bụng ai cũng đang đánh lô-tô, bởi vì sắp tối rồi. Có lẽ các môn đệ cũng thấy đói lắm rồi, thế nên họ lại gần Chúa Giêsu và thưa: “Thầy ơi, nơi đây hoang vắng lắm, và cũng đã muộn rồi, vậy xin Thầy cho dân chúng về kẻo họ đói, để họ vào các làng mạc mua lấy thức ăn.” (Mt 14:15) Thế nhưng Ngài điềm nhiên nói với các đệ tử: “Họ KHÔNG cần phải đi đâu cả, chính anh em HÃY CHO HỌ ĂN.” (Mt 14:16) Ui da, “căng” thật đấy! Có lẽ lúc này nhìn các ông “tội nghiệp” lắm. Hẳn là họ trố mắt nhìn nhau, vừa gãi đầu vừa nói: “Ở đây, chúng con chỉ có vỏn vẹn năm cái bánh và hai con cá!” (Mt 14:17) Có lẽ đó là đồ ăn thằng nhỏ mang đi phòng thân, mà có nhiêu đó thì đáng gì với đám đông như thế!

Ngài vẫn thản nhiên: “Đem lại đây cho Thầy!” Ngài truyền cho dân chúng ngồi thành từng nhóm trên cỏ xanh, mỗi nhóm vài chục người. Rồi Ngài cầm lấy năm cái bánh và hai con cá, ngước mắt lên trời, dâng lời chúc tụng, và bẻ ra, trao cho các môn đệ, và bảo họ đi phân phát cho dân chúng cùng ăn. Thánh sử Mátthêu cho biết rõ ràng chi tiết: “Ai nấy đều ăn và được no nê. Những mẩu bánh còn thừa, người ta thu lại được mười hai giỏ đầy. Số người ăn có tới năm ngàn đàn ông, không kể đàn bà và trẻ con.” Ước tính tổng số thì phải tới cả chục ngàn người. Ngoài sức tưởng tượng!

Đó là lần thứ nhất Chúa làm phép lạ hóa bánh ra nhiều, Ngài làm để nuôi sống phần xác của dân chúng. Phép lạ vĩ đại nhất và quan trọng nhất được Chúa Giêsu thực hiện để nuôi sống linh hồn chúng ta chính là Phép lạ Thánh Thể. Bí tích Thánh Thể vừa là thần lương vừa là linh dược. Đặc biệt hơn nữa, phép lạ vĩ đại này hằng ngày vẫn xảy ra trên các bàn thờ ở các nhà thờ khắp nơi trên thế giới.

Ăn uống là chuyện thường nhật, nó chính là “đệ nhất khoái” trong tứ khoái của con người, và ăn cũng là điều phải học đầu tiên trong cuộc đời của mỗi con người: “Học ăn, học nói, học gói, học mở.” Kể cũng lạ thật, ngay cả trong kinh “Thương Người Có Mười Bốn Mối,” việc ăn uống cũng được coi là “mối thương” hàng đầu: “Thứ nhất: cho kẻ đói ăn, thứ hai: cho kẻ khát uống.” Đó là PHÚC (tốt). Nhưng ăn uống cũng có thể là TỘI (xấu). Kinh “Cải Tội Bảy Mối” khuyên dạy: “Kiêng bớt, chớ mê ăn uống.” Ăn uống không đúng cách, không đúng mức, hoặc lạm dụng, sẽ thành… “ăn uổng,” thậm chí có thể sinh bệnh.

Ẩm thực không đơn giản chỉ là ăn uống, mà có cả một nghệ thuật, và cũng là nét văn hóa của mỗi dân tộc. Tuy nhiên, chuyện ăn uống cũng có thể tốt hoặc xấu, phúc hoặc tội – theo cả nghĩa bóng và nghĩa đen. Người Latinh nhận định: “Người ta không phải sống để ăn mà ăn để sống.” Còn người Ả Rập nói thẳng: “Cái chết của con người nằm ở giữa hai hàm răng.” Một sự thật quá phũ phàng! Chiến tranh xảy ra cũng chỉ vì miếng ăn. Quyền lợi cơ bản là “miếng ăn” – liên quan sự sinh tồn.

Điều đó cho thấy rằng việc ăn uống là nhu cầu cấp bách theo bản năng sinh tồn của con người. Trước tiên, người ta lo sao cho “ăn no, mặc ấm,” sau đó người ta cố gắng sao cho “ăn ngon, mặc đẹp.” Cũng vì thế mà người ta “chảnh” khi có của ăn của để, nhìn người khác bằng nửa con mắt, thậm chí có người còn sĩ diện nên dám “mượn đầu heo nấu cháo,” lấy “tiếng” với thiên hạ, nhưng thực chất hoàn toàn trống rỗng.

Chuyện đời nhiêu khê lắm! Có no cái bụng, không phải lo về những điều cơ bản nhất, rồi người ta mới lo những thứ khác. Quả thật, Thằng Bờm không cần bất cứ thứ gì khác khi nó đói, dù đó là những thứ đáng giá hoặc quý hiếm, nó cũng muốn lắm nhưng cái bụng không cho phép nó mơ mộng hão huyền – bởi vì Bờm cũng biết thừa rằng phú ông chỉ “dụ khị” nó thôi, chứ đời nào lão tham lam đó dám cho người khác thứ gì. Bờm rất thực tế: nắm xôi. OK ngay. Chỉ thế thôi, chỉ có nắm xôi mới có thể giải quyết nhu cầu cấp bách nhất của cái bụng đói.

Có lẽ vì biết được nhược điểm của con người như vậy nên những kẻ ác tâm đã lợi dụng người nghèo đói để bắt họ làm theo ý đồ xấu bằng cách cho họ ăn uống, thỏa mãn cái bụng của họ. Miếng ăn là thứ quan trọng, nhưng miếng ăn cũng có thể là VINH hoặc NHỤC. Xưa nay đã và đang có những kẻ táng tận lương tâm, [*] luồn cúi trước kẻ thù nhưng lại hống hách với đồng bào của mình.

Đầy miệng rồi thì hết nói. Trong cuộc sống, bất ngờ thấy ai cho mình cái gì thì cũng rất có thể họ muốn nhờ vả mình cái gì đó, chứ đâu dễ gì họ cho mình “ăn không.” Miếng ăn có điều kiện chứ không vô điều kiện hoặc miễn phí theo ngoa ngữ “quảng cáo.” Theo lẽ thường, nếu có cho ai cái gì thì người ta cũng chỉ cho đi những gì thừa thãi, nghĩa là chỉ ở mức “bố thí” chứ chưa được là “công bằng,” đừng nói chi là “bác ái” (mức độ cao cấp). Kinh nghiệm sống đã và đang cho chúng ta biết rõ ràng như vậy. Quả thật, “chẳng có ai nhân lành, trừ một mình Thiên Chúa.” (Mc 10:18; Lc 18:19)

Đúng vậy, Thiên Chúa nhân lành luôn tha thiết mời gọi tất cả mọi người, không trừ một ai, đặc biệt là hoàn toàn miễn phí: “Đến cả đi, hỡi những người đang khát, nước đã sẵn đây! Dầu không có tiền bạc, cứ đến mua mà dùng; đến mua rượu mua sữa, không phải trả đồng nào.” (Is 55:1) Cứ đến “mua” mà không phải trả tiền. Một dạng “mua bán” rất kỳ lạ, đó là “mua” bằng loại tiền riêng biệt của Ngân Hàng Nước Trời, mệnh giá chính là giá trị của niềm-tin-chân-thành.

Người ta có thể bỏ ra bạc triệu hoặc bạc tỷ để mua những thứ người ta ưa thích, dù ăn được hay không. Có những món ăn rất đắt, thuộc loại đắt nhất hành tinh. Ví dụ: Nấm trắng Alba của Ý có giá 160.406 USD/1,5 kg (khoảng 3,4 tỷ VNĐ), trứng cá muối Almas ở vùng biển Caspian có giá 25.000 USD/hộp (khoảng 530 triệu VNĐ), hoặc dưa lưới Yabari có giá 22.872 USD/quả (khoảng 486 triệu VNĐ). Chắc hẳn chúng ta có mơ cũng chẳng thấy được các loại “cao lương mỹ vị” như vậy. Chỉ cỡ “đại gia” trung bình ở Việt Nam thôi, thế mà họ cũng sẵn sàng uống những chai rượu có giá vài triệu đồng. Người ta biện hộ đủ kiểu, nhưng có biện hộ kiểu gì thì cũng là lãng phí.

Thiên Chúa đặt vấn đề: “Sao lại phí tiền bạc vào của không nuôi sống, tốn công lao vất vả vào thứ chẳng làm cho chắc dạ no lòng?” (Is 55:2a) Lương thực chỉ nuôi sống phần xác chứ không thể nuôi sống linh hồn, thế mà người ta vẫn dám bỏ ra số tiền lớn để chỉ được thưởng thức cho khoái khẩu, biết đâu cái miệng lại hại cái thân, nghĩa là họ “chạy nhanh hơn Tào Tháo.” Nhưng thực tế đó cho thấy rằng chuyện ăn uống là điều thú vị lắm. Thế mới lạ, người ta chỉ SỢ ĐÓI KHÁT thể lý mà KHÔNG SỢ ĐÓI KHÁT tinh thần, đặc biệt là cơn đói khát của linh hồn. Đúng là tự mâu thuẫn và… dại dột quá!

Chúa Giêsu thực tế, nhưng khéo léo đưa người ta từ thấp lên cao, qua việc sử dụng những gì rất đời thường để dẫn người ta nhập vào cõi tâm linh. Vì thương xót, Thiên Chúa vẫn nhân hậu và kiên trì mời gọi: “Hãy chăm chú nghe Ta thì các ngươi sẽ được ăn ngon, được thưởng thức cao lương mỹ vị.” (Is 55:2b) Lời mời gọi đó không chỉ bình thường, mà còn mang tính mệnh lệnh nhưng thực sự có lợi cho người được mời: “Hãy lắng tai và đến với Ta, hãy nghe thì các ngươi sẽ được sống. Ta sẽ lập với các ngươi một giao ước vĩnh cửu, để trọn bề nhân nghĩa với Đavít.” (Is 55:3) Được làm thực khách tâm linh thật là hãnh diện, thế mà người ta vẫn làm ngơ.

Thiên Chúa đại lượng, luôn tặng ban những điều tốt lành cho cả xác và hồn mà hoàn toàn miễn phí. Người ta nhận lãnh không ngừng mà vẫn vô ơn bội nghĩa, thế nhưng Ngài vẫn làm ngơ, không chấp. Tại sao? Bản chất Ngài là tốt lành, là yêu thương, là thương xót: “Chúa là Đấng từ bi nhân hậu, Người chậm giận và giàu tình thương. Chúa nhân ái đối với mọi người, tỏ lòng nhân hậu với muôn loài Chúa đã dựng nên.” (Tv 145:8-9) Thật lạ, Ngài không chỉ nhân hậu với “động vật cấp cao” là con người, là chúng ta, mà Ngài còn “nhân hậu với tất cả muôn loài” mà Ngài đã tạo dựng nên cho chúng ta hưởng dùng.

Kinh nghiệm cuộc sống cho chúng ta thấy rằng có những lúc chúng ta chưa xin mà Thiên Chúa đã quan phòng lo liệu cho chúng ta, hoặc chúng ta xin được rồi mà lại “phủi tay” như mười người phong hủi được sạch, nhưng chỉ có một người Samari trở lại cảm ơn Chúa, (Lc 17:11-18) vậy mà Ngài vẫn không bỏ đói chúng ta bữa nào. Quá tệ! Ước gì mỗi chúng ta biết kịp nhận thức như Thánh Vịnh gia: “Lạy Chúa, muôn loài ngước mắt trông lên Chúa, và chính Ngài đúng bữa cho ăn. Khi Ngài rộng mở tay ban, là bao sinh vật muôn vàn thỏa thuê.” (Tv 145:15-16) Thiên Chúa toàn năng, không gì là không thể, Ngài vô cùng nhân hậu, nhưng cũng rất thẳng thắn: “Chúa công minh trong mọi đường lối Chúa, đầy yêu thương trong mọi việc Người làm. Chúa gần gũi tất cả những ai cầu khẩn Chúa, mọi kẻ thành tâm cầu khẩn Người.” (Tv 145:17-18)

Ít nhiều gì thì ai cũng có kinh nghiệm đau khổ. Cái nghèo thường kèm theo cái khổ, nhưng cái khổ chưa chắc tại cái nghèo, bởi vì có những người giàu mà vẫn khổ. Cái nghèo và cái khổ có thể là “mối phúc” cho người này, nhưng lại có thể là “mối họa” cho kẻ khác. Có người “đói ăn vụng, túng làm liều,” và có kẻ “nhàn rỗi sinh nông nổi,” và vì nông nổi mà ra nông nỗi. Người ta luôn có đủ cách để tự biện hộ cho những hành vi sai trái của mình. Phải thực sự tin mến Chúa thì mới không bị chao đảo trước nghịch cảnh. Để nhận biết mình ở mức độ nào trên hành trình tâm linh, có thể tự trả lời với câu hỏi của Thánh Phaolô: “Ai có thể tách chúng ta ra khỏi tình yêu của Đức Kitô? Phải chăng là gian truân, khốn khổ, đói rách, hiểm nguy, bắt bớ, gươm giáo?” (Rm 8:35)

Chắc là khó chứ chẳng dễ trả lời. Nếu tình mến đủ mạnh thì sẽ dễ. Thánh Phaolô hiến kế “vượt qua nghịch cảnh” để mọi người có thể áp dụng: “Trong mọi thử thách ấy, chúng ta toàn thắng nhờ Đấng đã yêu mến chúng ta. Đúng thế, tôi tin chắc rằng: cho dầu là sự chết hay sự sống, thiên thần hay ma vương quỷ lực, hiện tại hay tương lai, hoặc bất cứ sức mạnh nào, trời cao hay vực thẳm hay bất cứ một loài thọ tạo nào khác, không có gì tách được chúng ta ra khỏi tình yêu của Thiên Chúa thể hiện nơi Đức Kitô Giêsu, Chúa chúng ta.” (Rm 8:37-39)

Đó là biết lo cho cái đói của linh hồn, và đó là cách sống khôn ngoan. Ai sống kiên tâm được như vậy thì thật là đại phúc, và mai đây Chúa Giêsu sẽ tươi cười nói: “Xin mời vô Thiên Quốc – Welcome to Heaven.” (Mt 25:34)

Như chúng ta biết, chỉ vì lo kế sinh nhai mà người ta tỏ ra bất cần, làm ngơ mọi thứ, có nghe tai này cũng lại lọt qua tai kia, đúng như Kinh Thánh đã nói: “Trong những ngày trước nạn hồng thủy, thiên hạ vẫn ăn uống, cưới vợ lấy chồng, mãi cho đến ngày ông Nôê vào tàu.” (Mt 24:38) Muộn mất rồi!

Có 10 mẫu tự T thú vị và cần thiết, có thể coi là “món” khoái khẩu cho những người quyết tâm theo Đức Kitô đến cùng: “Tình Thương Thành Tâm Tha Thiết Thì Tới Thiên Thai.” Thánh Phaolô đã xác định: “Đã yêu thương thì KHÔNG làm hại người đồng loại; yêu thương là CHU TOÀN Lề Luật vậy.” (Rm 13:10) Thế thì thật tuyệt!

Lạy Thiên Chúa, xin giúp chúng con sống yêu thương cụ thể bằng cả tấm lòng với mọi người, nhất là những ai nghèo khổ và hèn mọn; xin cảm tạ Ngài luôn xót thương chúng con, cho chúng con được sống dồi dào. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu Kitô, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU

[*] TÁNG (động từ): mất, đánh mất (to lose). Ví dụ: táng minh (mù mắt); táng vị (mất ngôi, mất địa vị). TẬN (trạng từ): đến hết giới hạn; tất cả, toàn bộ. Ví dụ: thảo mộc tận tử (cây cỏ đều chết hết). “Táng tận lương tâm” là “mất hết lòng tốt, mất cả lương tâm.”