BÀI SAI ĐÚNG ĐẮN

Việt ngữ đơn giản mà thâm thúy. Đúng như tiền nhân đã ví von: “Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam.” Thật vậy, chẳng hạn với hai chữ “sai trái” mà hoàn toàn trái nghĩa. Với cây cối, “sai trái” là nhiều quả, rất tốt, càng “sai trái” càng tốt; nhưng với con người, “sai trái” là sai lầm hoặc tội lỗi, càng “sai trái” càng nguy hiểm – cho chính mình và cho người khác.

Thật vậy, Kinh Thánh nhắn nhủ: “Hãy bỏ qua điều sai trái cho kẻ khác, thì khi bạn cầu khẩn, tội lỗi bạn sẽ được tha.” (Hc 28:2) Tránh sai trái là điều cần phải làm bất cứ lúc nào, như Thánh Vịnh gia xác định: “Con chẳng theo thói đời buông những lời sai trái. Con tuân giữ mọi lời Chúa dạy, tránh xa đường lối kẻ bạo tàn, dõi vết chân Ngài, con không vấp ngã.” (Tv 17:4-5) Không chỉ phải tránh sai trái mà còn phải làm điều đúng đắn.

Thánh Luca cho biết rằng chính Chúa Giêsu đã truyền “bài sai” cho 72 môn đệ, với hai khoản rõ ràng là “đi rao giảng Tin Mừng” và “không đòi hỏi gì từ người khác.” Sự kiện đó được kể qua trình thuật Lc 10:1-12, 17-20.

Chính Chúa Giêsu bảo các ông cứ từng hai người một đi trước, vào tất cả các thành, các nơi mà chính Ngài sẽ đến: “Anh em HÃY ra đi. Này Thầy sai anh em đi như CHIÊN CON ĐI VÀO GIỮA BẦY SÓI. ĐỪNG mang theo túi tiền, bao bị, giày dép. Cũng ĐỪNG chào hỏi ai dọc đường. VÀO bất cứ nhà nào, trước tiên HÃY nói: ‘Bình an cho nhà này!’ Nếu ở đó, có ai đáng hưởng bình an thì bình an của anh em sẽ ở lại với người ấy; bằng không thì bình an đó sẽ trở lại với anh em. HÃY ở lại nhà ấy, và người ta cho ăn uống thức gì thì anh em dùng thức đó, vì làm thợ thì đáng được trả công. ĐỪNG đi hết nhà nọ đến nhà kia. VÀO bất cứ thành nào mà được người ta tiếp đón thì CỨ ăn những gì người ta dọn cho anh em.”

Chúa Giêsu sử dụng hàng loạt mệnh lệnh cách, cả phủ định và xác định – Đừng, Hãy (vào, ở, ăn, đi,…). Chúa Giêsu CẤM họ ĐÒI HỎI bất cứ điều gì, có gì dùng nấy, có sao hưởng vậy. Có lẽ đây là một trong những câu “khó nghe” khiến người ta không muốn nghe nói tới, không thích ai nhắc nhở hoặc đề cập.

Thực sự không dễ gì mà “bằng lòng” với hiện tại, với những gì mình có. Bằng lòng và chấp nhận những gì mình có là một dạng hạnh phúc giản dị mà kỳ diệu, không chấp nhận những gì mình có hoặc đòi hỏi thì chỉ là tự làm khổ mình – và gây khổ liên đới tới người khác.

Chấp nhận điều kiện sống hiện tại không là thúc thủ hoặc miễn cưỡng với số phận, nhưng chấp nhận với niềm lạc quan và tín thác vào Thiên Chúa để Thánh Ý Ngài nên trọn. (x. Mt 26:42; Lc 23:34) Chấp nhận hiện tại, không đòi hỏi gì, nhưng vẫn sống vì người khác và giúp ích cho họ. Thật vậy, Chúa Giêsu dạy: “Hãy chữa những người đau yếu trong thành, và nói với họ: ‘Triều Đại Thiên Chúa đã đến gần các ông.’ Nhưng vào bất cứ thành nào mà người ta không tiếp đón thì anh em ra các quảng trường mà nói: ‘Ngay cả bụi trong thành các ông dính chân chúng tôi, chúng tôi cũng xin giũ trả lại các ông. Tuy nhiên các ông phải biết điều này: Triều Đại Thiên Chúa đã đến gần.’ Thầy nói cho anh em hay: trong ngày ấy, thành Sôđôm còn được xử khoan hồng hơn thành đó.”

Thật tuyệt vời khi Nhóm 72 ra đi và đạt kết quả tốt. Họ trở về, hớn hở khoe Sư Phụ rằng họ rao giảng và ai cũng vui nghe đến danh Thầy, đặc biệt là ma quỷ phải khuất phục họ. Thế nhưng Chúa Giêsu thẳng thắn nói: “Thầy đã thấy Satan như một tia chớp từ trời sa xuống. Đây, Thầy đã ban cho anh em quyền năng để đạp lên rắn rết, bọ cạp và mọi thế lực Kẻ Thù, mà chẳng có gì làm hại được anh em. Tuy nhiên, anh em CHỚ mừng vì quỷ thần phải khuất phục anh em, nhưng HÃY mừng vì tên anh em đã được ghi trên trời.” (Lc 10:18-20) Lại có thêm những mệnh lệnh cách!

Chúng ta ngày nay cũng tương tự, khi làm được gì đó thì kiêu hãnh, ảo tưởng về mình, muốn có hư danh trần tục mà quên rằng mình chỉ là “đầy tớ vô dụng.” (x. Lc 17:10) Chúa Giêsu xác định rằng không có Ngài thì chẳng ai làm được điều gì. (x. Ga 15:5) Mà nếu có làm được gì thì cũng chỉ là bổn phận và trách nhiệm phải làm thay cho người khác, vì sáng danh Thiên Chúa, không thể vinh danh mình. Còn đó tấm gương sáng chói của ngôn sứ Gioan Tẩy Giả: “Người phải NỔI BẬT lên, còn tôi phải LU MỜ đi.” (Ga 3:30)

Đó chính là động thái tự hạ – khiêm nhường, khiêm nhu, khiêm hạ, khiêm tốn. Và đó cũng là niềm vui thánh đức, như Thánh Phaolô vui mừng vì Thập Giá của Đức Giêsu Kitô. Chính Chúa Giêsu bảo các môn đệ hãy vui mừng vì tên được ghi vô Sổ Trường Sinh chứ không phải vì làm được công to việc lớn. Những điều này không hề đối lập mà lại rất hợp lý. Khiêm nhường trái ngược với kiêu ngạo. Ai cũng biết rõ mười mươi.

Thật vậy, Kinh Thánh minh định: “Kiêu hãnh đi liền với ô nhục, khôn ngoan ở với kẻ khiêm nhường.” (Cn 11:2) Chúa Giêsu luôn muốn chúng ta biết quên mình vì người khác, nhưng đôi khi chúng ta lại thích làm ngược lại: muốn người khác hy sinh vì mình. Nhận xét của Napoléon thật đáng để chúng ta xét mình: “Thế giới phải chìm đắm trong đau khổ KHÔNG phải vì tội ác của những kẻ xấu, mà VÌ sự im lặng của những người tốt.” Mọi rắc rối đều bởi “cái tôi” mà ra, nó có thể khiến người ta vô cảm hoặc mất khả năng yêu thương. Thật đáng sợ!

Người Việt nói: “Lời nói hại xác phàm.” Lời nói liên quan miệng lưỡi. Kinh Thánh xác định: “Thổi vào tàn lửa, lửa sẽ bùng lên, nhổ lên nó, nó sẽ tắt ngúm. Tất cả đều do miệng của con.” (Hc 28:12)

Cuộc sống có nhiều thứ trái ngược nhau, có cái đúng mà hóa sai, có cái sai mà lại đúng. Còn nhỏ, người ta cố gắng học nói; lớn lên, người ta cố gắng học im lặng. Càng thêm tuổi thì người ta càng “ngộ” ra nhiều điều. Người ta gọi đó là kinh nghiệm, nói theo bình dân là tình trạng “đụng chạm” – “đụng” nhiều thì “chạm” nhiều. Vì thế mà sinh muôn vàn giống tội!

Với kinh nghiệm sống, chắc hẳn ai cũng biết một trong những điều người ta có thể “ngộ” ra là nhận thấy cuộc đời có gì đó xem chừng “bất ổn” lắm: nhiều buồn, ít vui. Nếu cuộc đời là 1 m thì có 8-9 dm buồn và 1-2 dm vui mà thôi. Thảo nào Chúa Giêsu luôn nhắc nhở: “Ai muốn theo Thầy, phải từ bỏ chính mình, vác thập giá mình hằng ngày mà theo.” (Mt 16:24; Mc 8:34; Lc 9:23) Chắc chắn Ngài không xúi dại ai, mà Ngài muốn chúng ta chấp nhận thực tế để có thể đi xuyên qua mọi đau khổ đời này.

“Đời là bể khổ.” Đó là câu “cửa miệng” người ta thường nói. Khổ thì không thể vui. Buồn nhiều thì chắc hẳn là vui ít. Tất nhiên thôi. Nhưng vui ít chứ không phải là không vui. Tuy nhiên, vấn đề là vui gì và vì cái gì? Có nhiều dạng và nhiều mức độ vui. Niềm vui nào rồi cũng hóa nỗi buồn: Tiệc vui tan, rồi hóa kỷ niệm. Kỷ niệm chứ có thật đâu mà vui. Nhưng niềm vui của Kitô hữu là niềm vui cao thượng, người ta khả dĩ vui ngay trong nỗi gian nan, hoạn nạn. Bởi vì họ là tín nhân, là Kitô hữu, là người luôn tín thác vào Thiên Chúa – Đấng quan phòng và tiền định mọi sự. Đó là niềm vui đích thực, vui vì an tâm. Người an tâm thì sống thanh thản.

Ngày xưa, ngôn sứ Isaia đã nói: “Hãy vui mừng với Giêrusalem, hãy vì Thành Đô mà hoan hỷ, hỡi tất cả những người yêu mến Thành Đô! Hãy cùng Giêrusalem khấp khởi mừng, hỡi tất cả những người đã than khóc Thành Đô, để được Thành Đô cho hưởng trọn nguồn an ủi, được thỏa thích nếm mùi sung mãn vinh quang, như trẻ thơ bú no bầu sữa mẹ.” (Is 66:10-11) Niềm vui như thế thật là tốt lành, vì niềm vui đó mang tinh thần tín thác vào Thiên Chúa, người biết tín thác là người sống khôn ngoan và khiêm tốn, làm vui lòng Thiên Chúa.

Nếu Thiên Chúa hài lòng thì Ngài sẽ làm cho cuộc sống của họ phong phú, dồi dào, thoải mái, đúng như Ngài đã hứa: “Này Ta tuôn đổ xuống Thành Đô ơn thái bình tựa dòng sông cả, và Ta khiến của cải chư dân chảy về tràn lan như thác vỡ bờ. Các ngươi sẽ được nuôi bằng sữa mẹ, được bồng ẵm bên hông, nâng niu trên đầu gối. Như mẹ hiền an ủi con thơ, Ta sẽ an ủi các ngươi như vậy; tại Giêrusalem, các ngươi sẽ được an ủi vỗ về.” (Is 66:12-13) Ngài hứa gì thì Ngài sẽ hoàn tất theo cách quan phòng và tiền định của Ngài. Chắc chắn và chính xác.

Thánh Vịnh gia chia sẻ thực tế tâm linh: “Nhìn thấy thế, lòng các bạn sẽ đầy hoan lạc, thân mình được tươi tốt như cỏ đồng xanh. Đức Chúa sẽ biểu dương quyền lực của Người cho các tôi tớ biết, và nổi cơn thịnh nộ với các kẻ thù.” (Is 66:14) Có hai vế: ai thuận với Thiên Chúa thì hạnh phúc và vui sống, ai đối nghịch với Ngài thì thua thiệt. Rất rạch ròi, rất rõ ràng!

Đó là hệ lụy tất yếu. Điều đó được minh định qua lời của Thánh Vịnh gia: “Cả trái đất, hãy tung hô Thiên Chúa, đàn hát lên mừng Danh Thánh rạng ngời, nào dâng lời ca tụng tôn vinh! Hãy thưa cùng Thiên Chúa: Khủng khiếp thay, sự nghiệp của Ngài! Trước thần lực uy hùng, địch thù khúm núm. Toàn trái đất phải quỳ lạy tôn thờ, và đàn ca mừng Chúa, đàn ca mừng Thánh Danh.” (Tv 66:1-4) Hệ lụy đó còn được xác nhận thêm một cách hùng hồn: “Đến mà xem công trình của Thiên Chúa: hành động của Người đối với phàm nhân thật đáng kinh đáng sợ! Chúa làm cho biển khơi hoá đất liền, và dân Người đi bộ qua sông; việc Người làm đó khiến ta hoan hỷ. Chúa uy dũng hiển trị muôn đời; đôi mắt Người theo dõi chư dân, quân làm phản chớ có hòng nổi dậy!” (Tv 66:5-7)

Chắc chắn chỉ có Thiên Chúa mới làm được những điều kỳ diệu như vậy. Điều đó mặc nhiên rằng chẳng có bất cứ thần linh nào khác có thể làm được như vậy. Tất cả những gì có vẻ “lạ” hoặc khác thường thì cũng có thể chỉ là lừa bịp. Đã và đang có nhiều “rối rắm” ngay tại Việt Nam chứ chẳng đâu xa – cả đạo và đời. Nhẹ dạ là chết!

Vô tri bất mộ – không biết không mến. Biết rồi thì mến, mến rồi thì tin, tin rồi thì yêu, không ai có thể trì hoãn cái sự sung sướng đó và cũng không thể im lặng, vì tình yêu luôn quảng đại, muốn chia sẻ cho mọi người cùng nhận biết và cùng tận hưởng: “Tất cả những ai kính sợ Chúa Trời, đến mà nghe tôi kể việc Chúa đã làm để giúp tôi.” (Tv 66:16)

Thiên Chúa là Đấng trung tín, (2 Tx 3:3) giàu lòng thương xót và rất mực yêu mến. (Ep 2:4) Thánh Vịnh gia dẫn chứng: “Xin chúc tụng Thiên Chúa đã CHẲNG bác lời thỉnh nguyện tôi dâng, lại cũng KHÔNG dứt nghĩa đoạn tình.” (Tv 66:20) Cảm nghiệm niềm vui được biết Thiên Chúa, Đức-Kitô-chịu-đóng-đinh, Thánh Phaolô chia sẻ: “Ước chi tôi chẳng hãnh diện về điều gì, ngoài thập giá Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta! Nhờ thập giá Người, thế gian đã bị đóng đinh vào thập giá đối với tôi, và tôi đối với thế gian.” (Gl 6:14) Loại ước mơ như thế thực sự “rất lạ,” hoàn toàn “khác người,” thậm chí là “ngược đời.”

Thật vậy, Thánh Phaolô xác nhận và chia sẻ: “Quả thật, cắt bì hay không cắt bì CHẲNG LÀ GÌ CẢ, điều quan trọng là trở nên MỘT THỤ TẠO MỚI. Chúc tất cả những ai sống theo quy tắc ấy, và chúc Israel của Thiên Chúa được hưởng BÌNH AN và LÒNG THƯƠNG XÓT của Người. Từ nay, xin đừng có ai gây phiền toái cho tôi nữa, vì tôi mang trên mình tôi những dấu tích của Đức Giêsu. Thưa anh em, nguyện xin Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, ban cho thần trí anh em được đầy tràn ân sủng.” (Gl 6:15-18)

Mọi sự đều phân minh, vì Thiên Chúa không thiên vị bất cứ ai: “Thiên Chúa sẽ thưởng phạt mỗi người tuỳ theo việc họ làm; những ai bền chí làm việc thiện mà tìm vinh quang, danh dự và phúc trường sinh bất tử, thì Thiên Chúa sẽ cho họ được sống đời đời; còn những ai chống Thiên Chúa mà không vâng phục chân lý và chạy theo điều ác, thì Người sẽ nổi trận lôi đình, trút cơn thịnh nộ xuống đầu họ.” (Rm 2:6-8)

Mọi Kitô hữu đều “như chiên con đi vào giữa bầy sói” giữa cuộc đời này. Người ta đã ghét Chúa Giêsu thì người ta cũng ghét bất cứ ai tin theo Ngài. Bách hại luôn xảy ra khắp nơi trên thế giới, xưa nay vẫn thế. Đau khổ là phần tất yếu của cuộc sống. Thánh Inhaxiô Loyola cho biết: “Nếu Thiên Chúa để anh em phải chịu nhiều đau khổ, đó là dấu Người đã có những chương trình lớn lao dành cho anh em, và chắc chắn Người muốn biến đổi anh em thành một vị thánh.”

Điều quan trọng cần nhớ: “Đừng sợ!” (St 15:1; St 21:17; St 26:24; St 46:3; Xh 14:13; Đnl 31:6; Is 43:1; Is 41:13; Gr 46:27-28; Gr 51:46; Ac 3:57; Mt 10:26; Mt 10:28; Mt 10:31; Mt 14:27; Mt 17:7; Mt 28:5; Mt 28:10; Mc 5:36; Mc 6:50; Ga 14:27; Lc 1:13; Lc 1:30; Lc 2:10; Lc 5:10; Lc 12:4; Lc 12:7; Lc 12:32; Lc 21:9; Ga 6:20; Ga 14:27; Kh 1:17-18,…) Với các sắc thái khác nhau, mệnh lệnh cách “Đừng Sợ!” được đề cập 365 lần trong Kinh Thánh – như vậy nghĩa là chúng ta được Thiên Chúa động viên mỗi ngày ít là một lần.

Kinh Thánh khuyên: “Hãy hết lòng tin tưởng vào Đức Chúa, chớ hề cậy dựa vào hiểu biết của con. Hãy nhận biết Người trong mọi đường đi nước bước, Người sẽ san bằng đường nẻo con đi.” (Cn 3:5-6) Mỗi người đều có quyền tự do chọn lựa, vì thế không thể biện hộ hoặc đổ lỗi cho bất cứ điều gì hoặc người khác.

Xã hội ngày nay có cách sai trái rất tinh vi, người ta càng ngày càng lộng hành thái quá, muốn tự quyết định mọi sự theo ý thế tục mình – chẳng hạn, chuyện hợp pháp hóa việc phá thai đang là vấn đề thời sự nóng tại Hoa Kỳ. Rất đáng quan ngại với nhận định của Thánh Tôma Aquinô: “Nếu bạn có thể sống giữa sự bất công mà không giận dữ, thì bạn cũng là kẻ VÔ ĐẠO ĐỨC NHƯ BẤT CÔNG vậy.” Đó là lời cảnh tỉnh lương tâm hay chỉ là chuyện bình thường giữa đời vô thường?

Lạy Thiên Chúa công minh và chính trực, hằng thấu suốt mọi sự, xin giúp chúng con phân định đúng – sai, luôn sẵn sàng thi hành Thánh Ý Ngài trong mọi hoàn cảnh. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU