CHÌA KHÓA TÂM LINH

Khẩu hiệu của trường nữ sinh Công giáo SJB (St. Jean Baptiste High School – Trường Trung Học Thánh Gioan Tẩy Giả), GP New York, thật tuyệt vời: “Parare Domino plebem perfectam – Chuẩn bị cho Thiên Chúa một dân tộc hoàn hảo.” Đó là loại chìa khóa chuyên biệt để “mở” tương lai. Ước gì nền giáo dục của Việt Nam cũng biết “mở ra” hướng tốt lành như vậy!

Trong thời gian nguy kịch vì dịch cúm Tàu hiện nay tại Việt Nam nói chung, cách riêng theo thứ tự là Saigon, Bình Dương và Đồng Nai, lời nhắc nhở của Thánh Marguerite Marie Alacoque (1647-1690, người được Chúa Giêsu mặc khải Thánh Tâm) thực sự cần thiết để mỗi chúng ta cố gắng tích cực hơn: “Một linh hồn công chính có thể xin được ơn tha thứ cho cả ngàn tội nhân.” Đó là điều đẹp lòng Chúa và sẽ được Ngài tha thứ như Ngài đã thay đổi số phận của dân thành Ninivê xưa.

Cái gì bị khóa thì phải được mở. Nhiều dục vọng sinh ra tai họa, thế là “bị khóa.” Con người quá bận rộn nên đánh mất trái tim và hủy diệt tấm lòng. Đó là một cách Thiên Chúa cảnh báo con người, phải dừng lại để được mở ra. Đại dịch hiện nay cho thấy tình trạng sống của con người đang bị khóa chặt, cần phải hồi tâm để được Thiên Chúa mở khóa.

Đơn giản và dễ hiểu: Mở ra ngược với đóng vào, khép lại. Chỉ những gì bị đóng mới cần được mở. “Vừng ơi, mở ra!” là câu thần chú đã được Kasim sử dụng để mở cửa hang trong truyện “Nghìn Lẻ Một Đêm” – truyện cổ dân gian của Ai Cập và Ba Tư, nói về Ali Baba và bốn mươi tên cướp. Kasim là anh của Ali Baba, giàu có và tham lam, nhưng không mở được cửa hang nếu niệm các câu thần chú khác. Ổ khóa nào thì phải dùng chìa khóa đó.

Có nhiều dạng khóa và cần được mở: Mắt mù, miệng câm, tai điếc,… Thậm chí đôi khi tim cũng cần được mở – chẳng hạn, mở van tim vì bị hẹp. Các cơ phận rất cần mở để cơ thể hoạt động bình thường, đúng chức năng. Tuy nhiên, tâm linh còn cần được mở hơn: Mở ra với Thiên Chúa, với tha nhân, với đức tin, với đức khôn ngoan, với việc thiện, với đức ái, với lòng thương xót,…

Thật thú vị với nhận xét của đại nhân Khổng Tử: “Đạo làm quân tử có bốn điều đúng: Mạnh dạn khi làm điều nghĩa, nhũn nhặn khi nghe lời can gián, lo nghĩ khi nhận bổng lộc, và cẩn thận đối với việc sửa mình; đời có bốn cái lo: Lo đức ít mà được sủng ái nhiều, lo công lập được ít mà được hưởng nhiều bổng lộc.” Câu nói này thực sự khiến chúng ta phải quan ngại, bởi vì đôi khi mình đang “bị khóa” mà cứ tưởng đang “mở rộng.”

Qua trình thuật Is 35:4-7a, ngôn sứ Isaia cho biết: Sau khi xử tội Êđôm và Giêrusalem toàn thắng, Thiên Chúa sai ngôn sứ Isaia nói với những kẻ nhát gan: “Can đảm lên, đừng sợ! Thiên Chúa của anh em đây rồi; sắp tới ngày báo phục, ngày Thiên Chúa thưởng công, phạt tội. Chính Người sẽ đến cứu anh em.” Thiên Chúa ra tay cứu thoát những bần dân khốn khổ vì họ bị thế lực trần gian đàn áp, ức hiếp.

Thiên Chúa mở khóa cho họ: Mắt người mù được thấy, tai người điếc được nghe, người què nhảy nhót như nai, miệng lưỡi người câm reo hò. Mọi sự hoàn toàn khác hẳn, thế cờ đảo ngược: Kẻ yếu nên mạnh, chuyển bại thành thắng. Con người biến đổi, thiên nhiên cũng nên khác: Nước vọt lên trong sa mạc, khe suối tuôn ra giữa vùng đất hoang vu, miền nóng bỏng biến thành ao hồ, đất khô cằn có mạch nước trào ra. Mọi thứ đều được chính Thiên Chúa “mở ra” một cách kỳ diệu.

Là con người yếu đuối, ai trong chúng ta cũng có kinh nghiệm về tình trạng bị ma quỷ “khóa chặt” khi phạm tội – tức là bị nó xiềng xích, và rồi lại có kinh nghiệm được Thiên Chúa mở ra khi thành tâm sám hối, không chỉ vài lần mà rất nhiều lần. Vì thế, chúng ta phải luôn tự nhủ: “Ca tụng Chúa đi, hồn tôi hỡi!” (Tv 146:2) Dù cho hoàn cảnh có thế nào thì Thiên Chúa vẫn mãi là nơi ẩn náu và sức mạnh của các tín hữu: “Muôn dân náo động, muôn nước chuyển lay, tiếng Người vang lên là trái đất rã rời. Chính Chúa Tể càn khôn ở cùng ta luôn mãi, Thiên Chúa nhà Giacóp là thành bảo vệ ta.” (Tv 146:7-8)

Chỉ là hòn đá vô tri vô giác mà Thiên Chúa còn làm cho trở nên con cái của Tổ phụ Ápraham thì mọi thứ khác chỉ là “chuyện nhỏ” đối với Ngài. Vô tri bất mộ. Càng trải nghiệm về Ngài thì người ta càng được mở ra, can đảm công khai mời gọi người khác: “Đến mà xem công trình của Chúa, Đấng gieo kinh hãi trên mặt địa cầu. Người chấm dứt chiến tranh trên toàn cõi thế, cung tên bẻ gẫy, gươm giáo đập tan, còn khiên thuẫn thì quăng vào lửa.” (Tv 146:9-10) Quân IS dù có tàn ác và đe dọa dân lành thì cũng chẳng đáng gì, Thiên Chúa chưa ra tay vì Ngài kiên nhẫn chờ họ hoán cải để được hưởng tình thương xót.

Không chỉ là lời khuyên mà còn là mệnh lệnh khi Thánh Giacôbê dạy chúng ta “phải kính trọng người nghèo.” Cái nghèo ở đây không chỉ nghèo về vật chất mà cả về tâm linh nữa. Người nghèo khổ là đối tượng của Lòng Chúa Thương Xót, Ngài luôn chạnh lòng trắc ẩn và ra tay cứu giúp họ bất cứ lúc nào.

Thánh Giacôbê lịch sự nhắn nhủ: “Thưa anh em, anh em đã tin vào Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, là Chúa vinh quang, thì đừng đối xử thiên tư.” (Gc 2:1) Rồi Thánh Giacôbê đặt vấn đề: “Giả như có một người bước vào nơi anh em hội họp, tay đeo nhẫn vàng, áo quần lộng lẫy, đồng thời có một người nghèo khó, ăn mặc tồi tàn, cũng bước vào, mà anh em kính cẩn nhìn người ăn mặc lộng lẫy và nói: ‘Xin mời ông ngồi vào chỗ danh dự này,’ còn với người nghèo, anh em lại nói: ‘Đứng đó!’ hoặc ‘Ngồi dưới bệ chân tôi đây!’ thì anh em đã chẳng tỏ ra KỲ THỊ và trở thành những THẨM PHÁN ĐẦY TÀ TÂM đó sao?” (Gc 2:2-4) Chắc hẳn lời thật như vậy đang “chạm” vào tự ái của mỗi chúng ta. Cái mà người ta vẫn gọi là bình đẳng thì có thể lại không hề bình đẳng, chẳng hạn trong hệ lụy giàu – nghèo.

Thực tế đời thường cho chúng ta thấy cách cư xử đối lập với Thiên Chúa, không chỉ ở giáo dân, mà cả nơi người mệnh danh là mục tử. Sự thật chứ không hư cấu, không bịa đặt. Họ chỉ thích “chiên béo” và thân thiết với các giáo dân có “máu mặt” hoặc khá giả mà thôi.

Được biết rằng linh mục H. (xứ B., hạt T., Gp X.) nhận một phong bì tiền xin lễ từ một người trong ban hành giáo, linh mục này liền xé phong bì, và nói với giọng gắt gỏng: “Xin lễ có một trăm ngàn sao? Từ nay ông đừng nhận phong bì xin lễ của ai nữa nhé!” Linh mục này thường xuyên “gần gũi” với những người có máu mặt trong xứ. Thật đáng buồn biết bao! Rồi giáo dân sẽ là những con chiên như thế nào khi họ cứ phải chứng kiến các động thái như vậy? Một linh mục trẻ khác (chưa được ba năm), hằng tháng gởi tiền vào ngân hàng, người ta nói là “sướng quá,” linh mục này nói một câu xanh rờn: “Vì tôi là linh mục mà!” Một câu nói xem chừng rất ư bình thường nhưng lại chứa đầy vẻ cao ngạo. Đáng trách hay đáng thương với “máu” Biệt Phái như vậy?

Quả thật, cứ cái “thói” phân biệt đối xử và kỳ thị như họ thì người nghèo không bao giờ được vào Thiên Đàng, bởi vì họ “mở toang” với người giàu có, sang trọng, chức quyền,… nhưng lại “khép chặt” với người hèn mọn, yếu đuối, nghèo khổ,… Nhưng may thay, bởi vì Thiên Chúa hoàn toàn đối lập với họ, Ngài phê bình nặng nề và rõ ràng, luôn nói thẳng nói thật chứ “không vị nể ai.” (1 Pr 1:17) Kẻ nào lộng hành, ỷ thế cậy quyền, mạo nhận mình hơn người khác, chắc chắn Thiên Chúa sẽ “khóa” đối với họ. Ngài không thể “mở” với những kẻ đối lập với Ngài.

Trong xã hội Việt Nam, chúng ta thường nghe nói: “Sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi.” Không sai chút nào! Có lẽ ngày xưa Thánh Giacôbê cũng thấy trái tai gai mắt nên mới tiếp tục nhắn nhủ: “Anh em thân mến của tôi, anh em hãy nghe đây: nào Thiên Chúa đã CHẲNG CHỌN NHỮNG KẺ NGHÈO KHÓ trước mặt người đời để họ trở nên NGƯỜI GIÀU ĐỨC TIN và THỪA HƯỞNG VƯƠNG QUỐC Người đã hứa cho những ai yêu mến Người hay sao?” (Gc 2:5) Cách đặt vấn đề rất khó trả lời. Ai mạnh mẽ trả lời thì mới xứng đáng là môn đệ của Thầy Chí Thánh Giêsu, nếu không thì chỉ là “đồ giả.” Mà “đồ giả” thì Chúa Giêsu rất ghét. (xem Mt 23:13-33; Lc 6:24-26; Mt 11:21-24; Lc 10:13-15; Mt 18:7; Mc 9:42-48; Lc 17:1-2; Pl 3:2; Kh 22:15; Mt 23:33)

Chịu khó đọc lại mấy đoạn Kinh Thánh vừa nêu, chắc chắn chúng ta sẽ cảm thấy mình bị điếc và ngọng. Tại sao? Bởi vì lỗ tai lùng bùng và cổ họng ú ớ chẳng thành lời.

Việc Đức Giêsu chữa lành người vừa điếc vừa ngọng được tường thuật trong Mc 7:31-37. Hôm đó, Ngài rời vùng Tia để đi qua ngả Xiđôn, đến biển hồ Galilê vào miền Thập Tỉnh. Người ta đem một người vừa điếc vừa ngọng đến với Ngài, và xin Ngài đặt tay trên anh ta. Ngài kéo riêng anh ta ra khỏi đám đông, đặt ngón tay vào lỗ tai anh, và nhổ nước miếng mà bôi vào lưỡi anh. Kể ra thì Chúa Giêsu cũng chơi “sốc” thật. Thế nhưng đó là cách thức của Ngài, dùng động thái bề ngoài để người ta dễ hiểu mà thôi.

Rồi Ngài ngước mắt lên trời, rên một tiếng và nói: “Épphatha! – Εφφαθα – Hãy mở ra!” Lập tức tai anh ta MỞ RA, lưỡi như HẾT BỊ BUỘC LẠI. Anh ta nói được rõ ràng. Nhưng Ngài cấm họ kể cho người khác biết. Tuy nhiên, phàm nhân vốn hiếu kỳ nên thường thích làm ngược lại. Thật vậy, Chúa Giêsu càng cấm họ thì họ lại càng đồn ra. Mà cũng không nên trách họ, vì họ hết sức kinh ngạc khi chính họ “mục kích sở thị” tỏ tường chứ chẳng phải nghe ai nói lại, thế nên họ bàn tán với nhau: “Ông ấy làm VIỆC GI CUNG TỐT DẸP cả: ông làm cho kẻ điếc nghe được, và kẻ câm nói được.” Lạ quá mà, không thể không cho người khác biết.

Thành tâm và thành tín, Thánh Vịnh gia cầu xin: “Lạy Chúa Trời, xin MỞ miệng con, cho con cất tiếng ngợi khen Ngài.” (Tv 51:17) Xin được mở miệng để chúc tụng và tạ ơn Thiên Chúa chứ không để mỉa mai hoặc nguyền rủa người khác. Đó cũng là một dạng khiêm nhường. Nhưng cũng nên lưu ý cách triết lý của Lev Tolstoy (người Nga): “Khi bạn ý thức được mình là người khiêm tốn nghĩa là bạn không còn khiêm tốn nữa.” Ước gì mỗi chúng ta luôn biết cầu nguyện với tất cả lòng thành tín!

Yêu thương là chìa khóa vạn năng có thể mở mọi loại khóa. Thánh Vincent de Paul khuyên: “Hãy rộng mở lòng nhân ái cho tha nhân, để không một ai túng thiếu nào gặp được chúng ta mà không được giúp đỡ. Hỏi thử chúng ta sẽ hy vọng vào đâu nếu như Thiên Chúa cũng rút lại lòng nhân ái của Người dành cho chúng ta?”

Lạy Thiên Chúa toàn năng, xin mở khóa đời chúng con và làm cho cửa lòng chúng con không bao giờ khóa chặt trước đau khổ của tha nhân, nhất là trong lúc tù túng vì dịch bệnh hiện nay. Xin siết chặt sợi tình yêu và sợi thương xót của Ngài để chúng con trở nên khí cụ bình an của Ngài. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng Cứu Độ duy nhất của nhân loại. Amen.

TRẦM THIÊN THU