Lòng Chúa thương xót Cộng đoàn LCTX TGP Sài Gòn
Kín đáo
Bụi tro là kiếp con người
Dù dài hay ngắn vẫn đời bụi tro
Bụi tro vẫn cất tiếng ca
Tím màu sám hối, đậm đà mến yêu
Mùa Chay là chuỗi 40 ngày sám hối và “chết” cho tội lỗi mình đã vấp phạm, ăn chay 40 ngày vì chúng ta muốn noi gương Chúa Giêsu (Mt 4:1-11). Buồn mà vui, màu tím ảm đạm mà xán lạn (xán: rực rỡ, lạn: sáng sủa). Đó là “khoảng chuẩn bị” nghiêm túc trong khi vui mừng chờ đón Con Thiên Chúa phục sinh: “Nếu chúng ta cùng chết với Đức Kitô, chúng ta cũng sẽ cùng sống với Người” (Rm 6:8).
Chay không chỉ là nhịn đói thể lý mà quan trọng là nhịn đói tinh thần, là tịnh tâm. Chay tịnh phải thực hành kín đáo chứ không tỏ vẻ hình thức, chay chỉ có Chúa và mình biết thôi. Phàm nhân ưa bề ngoài, thế nên kín đáo không là điều dễ thực hiện. Về động thái kín đáo, Thomas Carlyle (1795-1881, triết gia, sử gia, văn sĩ, người Scotland) nhận xét: “Sự kín đáo là thành tố của mọi điều tốt đẹp, thậm chí cả đức hạnh, cả cái đẹp cũng bí ẩn”. Người kín đáo là người thận trọng, “thận trọng là con trưởng của sự khôn ngoan” (Victor Hugo, 1802-1885).
Kinh Thánh không nói tới tục lệ Mùa Chay, nhưng có nói tới việc sám hối và rắc tro trên đầu (2 Sm 13:19; Et 4:1; Đn 9:3; Mt 11:21), hoặc ngồi trên đống tro (G 2:8). Đó là cách thể hiện sự trở về với Thiên Chúa. Trở về là điều không chỉ cần thiết mà còn cấp bách, vì phải trở về cho kịp trong lúc Thiên Chúa còn chờ đợi chúng ta. Vâng, chính Ngài mời gọi: “Các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van” (Ge 2:13).
Khóc lóc trong lòng, đau lòng vì đã làm mất lòng Chúa, điều đó quan trọng hơn là khóc lóc bề ngoài, khóc với những giọt nước mắt cá sấu: “Đừng xé áo, nhưng hãy xé lòng. Hãy trở về cùng Đức Chúa là Thiên Chúa của anh em, bởi vì Người từ bi và nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương, Người hối tiếc vì đã giáng hoạ. Biết đâu Người chẳng nghĩ lại và hối tiếc mà để lại phúc lành, hầu anh em có lễ phẩm và lễ tưới rượu dâng lên Đức Chúa là Thiên Chúa của anh em” (Ge 2:12-14). Nghi thức thời xưa khác nghi thức ngày nay, nhưng mục đích vẫn là chứng tỏ sự ăn năn sám hối thật lòng để nài van Thiên Chúa xót thương. Và chắc chắn Thiên Chúa xót thương, vì chúng ta còn đang sống trong Giờ Thương Xót của Thiên Chúa.
Ngôn sứ Giôen truyền lệnh của Thiên Chúa: “Hãy rúc tù và tại Sion, ra lệnh giữ chay thánh, công bố mở cuộc họp long trọng; hãy tụ tập chúng dân, mời dự đại hội thánh, triệu tập các cụ già, tụ họp đám thiếu nhi cũng như trẻ thơ còn đang bú. Tân lang hãy ra khỏi loan phòng, tân nương hãy rời bỏ phòng khuê! Giữa tiền đình và tế đàn, các tư tế phụng sự Đức Chúa hãy than khóc và nói rằng: Lạy Đức Chúa, xin dủ lòng thương xót dân Ngài! Xin đừng để gia nghiệp của Ngài phải nhục nhã và nên trò cười cho dân ngoại! Chẳng lẽ các dân lại được cớ mà nói: Thiên Chúa của chúng ở đâu rồi?” (Ge 2:15-17). Giữ chay là việc thánh, ai cũng phải thực hiện. Làm thì được phúc, không làm thì không chỉ vô phúc mà còn bị trừng phạt.
Quả thật, vì thấy dân chúng thành tâm sám hối, Thiên Chúa đã “nồng nhiệt yêu thương đất của Người, đã tỏ lòng khoan dung đối với dân Ngài” (Ge 2:18). Tội lỗi là điều ghê tởm, là điều nguy hiểm với con người, nhưng tội lỗi sẽ hóa thành “chuyện nhỏ” nếu chúng ta thành tâm sám hối: “Tội các ngươi, dầu có đỏ như son, cũng ra trắng như tuyết; có thẫm tựa vải điều, cũng hoá trắng như bông” (Is 1:18). Chúa Giêsu đã xác định với Thánh nữ Faustina: “Lòng Thương Xót của Ta lớn hơn tội lỗi của con và toàn thế giới” (Nhật Ký, số 1485). Vâng, chính Lòng Thương Xót của Thiên Chúa sẽ khỏa lấp tất cả nếu chúng ta thành tâm ăn năn, quyết tâm chừa cải, vấn đề quan trọng là đừng bao giờ lạm dụng Lòng Chúa Thương Xót.
Với tâm tình sám hối, tác giả Thánh Vịnh đã tha thiết cầu xin: “Lạy Thiên Chúa, xin lấy lòng nhân hậu xót thương con, mở lượng hải hà xoá tội con đã phạm. Xin rửa con sạch hết lỗi lầm, tội lỗi con, xin Ngài thanh tẩy. Vâng, con biết tội mình đã phạm, lỗi lầm cứ ám ảnh ngày đêm. Con đắc tội với Chúa, với một mình Chúa, dám làm điều dữ trái mắt Ngài” (Tv 51:3-6a). Biết phục thiện và nhận lỗi, Thiên Chúa tha thứ ngay, vì Ngài luôn kiên trì chờ đợi chúng ta tự thú với Ngài.
Ngài ban cho chúng ta những thứ hơn chúng ta tưởng, Ngài biết chúng ta cần gì, nhưng Ngài muốn chúng ta chứng tỏ rằng chúng ta cần Ngài. Cầu xin Ngài thương xót cũng là cách thể hiện lòng yêu mến Ngài vậy: “Lạy Chúa Trời, xin tạo cho con một tấm lòng trong trắng, đổi mới tinh thần cho con nên chung thuỷ. Xin đừng nỡ đuổi con không cho gần Nhan Thánh, đừng cất khỏi lòng con thần khí thánh của Ngài. Xin ban lại cho con niềm vui vì được Ngài cứu độ, và lấy tinh thần quảng đại đỡ nâng con” (Tv 51:12-14). Hằng ngày, không chỉ trong Mùa Chay này, mà suốt cả cuộc đời, chúng ta hãy cầu xin không ngừng: “Lạy Chúa Trời, xin mở miệng con, cho con cất tiếng ngợi khen Ngài” (Tv 51:17). Cầu nguyện không chỉ là xin mà còn phải tôn vinh, chúc tụng, và tạ ơn Chúa.
Là phàm nhân cũng có nghĩa là tội nhân: “Lúc chào đời con đã vương lầm lỗi, đã mang tội khi mẹ mới hoài thai” (Tv 51:7). Ai cũng sai lầm, phạm sai lầm là xúc phạm tới người khác, nguy hiểm nhất là xúc phạm tới Thiên Chúa, vì thế mà luôn cần sự hòa giải và sự tha thứ. Thánh Phaolô nói: “Chúng tôi là sứ giả thay mặt Đức Kitô, như thể chính Thiên Chúa dùng chúng tôi mà khuyên dạy. Vậy, nhân danh Đức Kitô, chúng tôi nài xin anh em hãy làm hoà với Thiên Chúa. Đấng chẳng hề biết tội là gì thì Thiên Chúa đã biến Người thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta, để làm cho chúng ta nên công chính trong Người” (2 Cr 5:20-21).
Ăn chay và sám hối là việc phải làm suốt đời, đặc biệt là Mùa Chay – mùa được mệnh danh là “cơ hội thuận tiện”, mùa của lòng thương xót, mùa cứu độ. Thánh Phaolô nói: “Vì được cộng tác với Thiên Chúa, chúng tôi khuyên nhủ anh em: anh em đã lãnh nhận ân huệ của Thiên Chúa, đừng để trở nên vô hiệu. Quả thế, Chúa phán rằng: Ta đã nhận lời ngươi vào thời Ta thi ân, phù trợ ngươi trong ngày Ta cứu độ. Vậy, đây là thời Thiên Chúa thi ân, đây là ngày Thiên Chúa cứu độ” (2 Cr 6:1-2).
Sự kín đáo cần cả bề ngoài và bề trong, đời cũng như đạo. Thiên Chúa rất ghét thói ba hoa, thói giả hình, nói hay mà làm dở. Chúa Giêsu vừa nhắc nhở vừa ra lệnh: “Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời, ban thưởng” (Mt 6:1). Hai chữ “phô trương” có vẻ “đồ sộ” lắm, nhưng không phải vậy, vì chúng ta có những kiểu phô trương rất tinh vi. Chúa biết chúng ta có “máu” này nên Ngài đã cảnh báo. Thế mà hằng ngày chúng ta vẫn “dính” thói này. Làm gì cũng muốn được khen. Tiếng khen chẳng là gì, theo gió bay tuốt luốt, ấy thế mà người ta vẫn khoái. Kể cũng lạ thật. Chắc hẳn những người này có “họ hàng” với mấy ông Pharisêu rồi!
Chúa Giêsu nói rõ ràng, nói “toạc móng heo” luôn: “Vậy khi bố thí, đừng có khua chiêng đánh trống như bọn đạo đức giả thường biểu diễn trong hội đường và ngoài phố xá, cốt để người ta khen. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi. Còn anh, khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm, để việc anh bố thí được kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh” (Mt 6:2-4). Chúa nói thật chứ không đùa, nhưng rồi Chúa nói thì kệ Chúa, tay phải làm mà không cho tay trái biết thì… kỳ lắm! Thế nên người ta vẫn đua nhau làm “bảng vàng” hoặc “bằng ghi ơn” để thỏa mãn các “nhà hảo tâm” để về nhà treo cho “oai”.
Ngài còn nói thêm: “Khi cầu nguyện, anh em đừng làm như bọn đạo đức giả: chúng thích đứng cầu nguyện trong các hội đường, hoặc ngoài các ngã ba ngã tư, cho người ta thấy. Thầy bảo thật anh em: chúng đã được phần thưởng rồi. Còn anh, khi cầu nguyện, hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh” (Mt 6:5-6). Rất nên “suy tư” điều Chúa Giêsu nói là “đã được phần thưởng rồi”, suy nghĩ nghiêm túc đúng hướng chứ đừng cố ý “bẻ lái” đi đâu hết!
Trình thuật Tin Mừng hôm nay dành cho ngày đầu Mùa Chay của mọi năm (cả năm A, B và C), ít nhất mỗi năm chúng ta được “nhắc nhở” một lần. Nghĩa là ai càng nhiều tuổi thì càng được “nhắc nhở” nhiều lần. Chúa Giêsu tiếp tục cảnh báo: “Còn khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả: chúng làm cho ra vẻ thiểu não, để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Thầy bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi. Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm, để không ai thấy là anh ăn chay ngoại trừ Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh” (Mt 6:16-18).
Chúa Giêsu xác định rằng “họ được phần thưởng rồi”, không phải một lần mà tới ba lần, mà người Việt chúng ta thường nói là “quá tam ba bận”. Điều Ngài nói đó có nghĩa là phần thưởng đời này thôi, đời sau thì “miễn” đấy! Chúng ta không bị oan đâu, tốt nhất là đấm ngực mình chứ đừng đấm ngực ai, hãy chân thành sám hối:
Con nay biết tội mình rồi
Cầu xin Thiên Chúa nhậm lời nài van
Rửa con sạch hết oan khiên
Tha thứ lỗi lầm con trót vương mang (Tv 51)
Lạy Thiên Chúa, xin thương xót chúng con, xin giúp chúng con biết trở về với cả tấm lòng từ hôm nay, ngày mà chúng con được nhắc nhở về thân phận với chút tro tàn. Xin giúp chúng con triệt tiêu “cái tôi” mà trở nên nhỏ bé để Ngài lớn lên trong chúng con mọi nơi và mọi lúc. Chúng con cầu xin nhân danh Thánh Tử Giêsu, Đấng cứu độ chúng con. Amen.
TRẦM THIÊN THU
